علت بیماری خطرناک وبا+کنترل وبا

بیماری وبا ،راه انتفال ؛ پیشگیذی و درمان آن چگونه است؟

با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با بیماری وبا و راه های مناسب برای پیشگیری از این بیماری خطرناک آشنا شوید.

مقدمه ای در مورد وبا

وبا یکی از بیماریهای واگیر عفونی است که فقط در انسان ایجاد بیماری می‌کند. عامل بیماریزایی وبا یک باکتری به نام ویبریو کلرا است و این بیماری در اثر سم تولید شده از این باکتری که در روده کوچک تکثیر می‌یابد، ظاهر می‌شود. این بیماری چون اولین بار در منطقه‌ای به نام التور در آفریقا پیدا شد، به این نام مشهور می‌باشد. عامل بیماری مدت زیادی در آب زنده می‌ماند و در مناطقی که سطح آبهای زیر زمینی آن بالا است، بیشتر شایع است و بیشتر عامل بیماریزا از طریق مدفوع و فاضلاب قابل انتقال است.

**********************************************

خصوصیات عامل بیماریزا

باسیلهای گرم منفی بی‌هوازی اختیاری در گروهی که شامل خانواده ویبریوناسه است قرار دارند. از جنسهای مهم این خانواده ویبریو و آئروموناس می‌باشند. باکتریهای متعلق به جنس ویبریو خمیده بوده و اغلب غیر بیماریزا هستند. گونه مهم بیماریزا ویبریو کلرا (Vibrio Cholera) عامل بیماری وبا می‌باشد. این بیماری با اسهال آبکی و فراوان مشخص می‌شود. ویبریو کلرا در گرمای 65 درجه سانتیگراد در مدت 30 دقیقه کشته می‌شود و در آب جوش ظرف چند ثانیه از بین می‌رود. کلر با غلظت 0.6 میلیگرم در لیتر ، این باکتری را از بین می‌برد.

علایم بالینی

بیماری وبا دارای دو مرحله است.

مرحله تخلیه ای

بیمار ناگهان دچار اسهال آبکی ، پرفشار و بدون درد می‌شود و اندکی بعد استفراغ روی می‌دهد. در موارد شدید ممکن است حجم مدفوع از 250 سی‌سی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 24 ساعت بیشتر شود و بیمار تا 40 بار در روز مدفوع داشته باشد. مدفوع در این بیمار ، فاقد صفرا و خون و خاکستری رنگ (نمای آب برنجی) و دارای بوی غیر زننده می‌باشد.

مرحله روی هم خوابیدگی عروق (کلاپس)

به زودی به علت کم شدن آب بدن ، بیمار وارد این مرحله می‌شود. با از دست دادن 5 - 3 درصد وزن طبیعی بدن ، تشنگی و با کاهش 8 - 5 درصد وزن بدن ، ضعف و سرگیجه دیده می‌شود. کاهش بیش از 10 درصد وزن بدن ، منجر به ترشح کم ادرار و گاهی قطع کامل ادرار ، نبض ضعیف ، چشمهای گود رفته ، پوست چروکیده ، شکم فرورفته ، گرفتگی عضلانی به علت اختلالات در میزان الکترولیتهای بدن و در شیر خواران فرورفتگی ملاج و در نهایت خواب آلودگی و مرگ می‌شود.

**********************************************

علائم بیماری وبا

شخص مبتلا به وبا، اسهال خفیف بدون درد و بدون تب دارد که کم کم شدید می‌شود، اسهال شخص مبتلا به وبا آبکی و به شکل لعاب برنج است. بیماری وبا گاهی همراه استفراغ و گاهی بدون استفراغ است که به سرعت و در ظرف سه الی چهار ساعت موجب کم آبی شدید بدن شده و در صورتی که سریعا آب و املاح بدن جبران نشود، سبب مرگ فرد مبتلا می‌شود.

دوره پنهان بیماری وبا از لحظه ورود میکروب به بدن تا بروز بیماری از چند ساعت تا پنج روز می‌باشد ولی به طور معمول در یکی دو روز بیماری آشکار می‌شود. به محض شروع اسهال شدید بایستی مایعات فراوان و ORS مورد استفاده قرار گیرد و سریعا به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی یا خانه بهداشت مراجعه شود.

**********************************************

راه های انتقال وبا

انتقال ‌این بیماری به دو روش تماس مستقیم و غیرمستقیم است. وبا می‌تواند از طریق تماس با چیزهای آلوده به میکروب وبا مانند دست دادن با دست‌های آلوده بیمار، تماس با استفراغ یا مواد دفعی بیمار، ملحفه و لوازم آلوده او مثل لیوان، ظروف و حوله و.... منتقل شود که همه این موارد، روش مستقیم انتقال بیماری است. در روش تماس غیرمستقیم بیماری وبا می‌تواند از طریق خوردن آب آلوده به مدفوع مانند استفاده از چاه ها، استخرها، جویبارها و دریاچه‌های آلوده منتقل شود.

خوردن سبزیجات و میوه‌های خام آلوده، استفاده از غذاهای پخته آلوده که توسط دست آلوده و یا حشرات آلوده شده باشد، تغذیه کودکان با بطری به جای شیر مادر، استفاده از شیر و بستنی آلوده که از منابع غیر مطمئن تهیه شده باشد، از دیگر راه های انتقال وبا است.

**********************************************

پیشگیری وبا

هر چقدر این بیماری خطرناک و مسری است ، راه مقابله با آن ساده است ؛ رعایت بهداشت فردی. وزارت بهداشت در نخستین روزهای آغاز گسترش بیماری وبا در اطلاعیه ای اعلام کرد: شستن دستها با آب و صابون مایع ، ضدعفونی کردن سبزیها و میوه ها پیش از مصرف و استفاده از آب آشامیدنی سالم مهمترین موازین بهداشتی برای جلوگیری از وباست.

در این اطلاعیه همچنین به مسافران توصیه شده بود از مصرف آبهای غیرمطمئن خودداری کنند و در صورت دسترسی نداشتن به آب سالم از آب بطری استفاده کنند یا آن را بجوشانند و سپس مصرف کنند.
وزارت بهداشت در اطلاعیه خود همچنین به مسافران ورودی از کشورهای افغانستان و پاکستان توصیه کرد در صورتی که افراد دارای علایم گوارشی از قبیل اسهال و استفراغ هستند به اولین مرکز بهداشتی درمانی مراجعه و تحت درمان و تشخیص بیماری قرار بگیرند.

مصرف سبزی قدغن!

نتایج بررسی ها نشان می دهد مصرف سبزی آلوده عامل اصلی ابتلا به وباست ؛ بنابراین از مردم می خواهیم تا اطلاع ثانوی مصرف سبزی را کنار بگذارند.»
دکتر محمود سروش ، رئیس اداره بیماری های منتقله از آب وزارت بهداشت همچنین ادامه می دهد: مهمترین توصیه ای که در حال حاضر به مردم داریم این است که به طور کلی مصرف سبزی ، کاهو و صیفی را کنار بگذارند، زیرا بررسی ها نشان می دهد عامل اصلی انتقال بیماری وبا، مصرف سبزی های آلوده ای بوده که به روشهای غیربهداشتی با آب آلوده به فاضلاب ، آبیاری شده اند.

مدیر کل دفتر سلامت محیط و کار وزارت بهداشت نیز می گوید: بزرگترین نگرانی ما درخصوص شیوع وبا در کشور، آبیاری مزارع صیفی در برخی استان های کشور با فاضلاب است که به همه فرمانداری ها و دانشگاه های علوم پزشکی هشدار داده ایم که با جدیت با این مساله برخورد کنند.
علی اصغر فرشاد به شهروندان توصیه می کند در صورت مصرف مواد صیفی ، سبزیها و حتی میوه ها، حتما پیش از مصرف ، با کلر یا دیگر مواد ضدعفونی کننده آنها را بشویند.

همچنین توصیه می شود، شهروندان حتما پودر او.آر.اس را در خانه داشته باشند و در صورتی که میزان اسهال از 4بار در روز تجاوز کرد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند و در عین حال مصرف مایعات فراوان مانند دوغ و آب سیب را فراموش نکنند.

خرید از دستفروشان ممنوع!

دکتر گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری های وزارت بهداشت می گوید: از دستفروشان خرید نکنید و هنگام مسافرت ، آب آشامیدنی خود را از منزل تهیه یا آب بسته بندی مصرف کنید. وزارت بهداشت همچنین توصیه می کند، با توجه به این که میکرب وبا در محیط آب نمک فعال می شود، از بلال فروشی ها و گردو فروشی های مستقر در معابر سطح شهر خرید نکنید.
وزارت بهداشت همچنین از نظارت بر اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی و اماکن بین راهی خبر می دهد و اعلام می کند دستفروشان مواد غذایی خطرناک مثل بستنی ، آب زرشک ، ساندویچ و فالوده و... تحت کنترل بیشتر قرار می گیرند و حتی در موارد شدید از فعالیت آنها جلوگیری می شود.

شنا در وبا ممنوع!

با شیوع وبا در کشور، رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی ، پیشگیری از گسترش این بیماری در استخرهای شنا را ضروری اعلام می کند و می گوید: بخشنامه های هشدار دهنده در این خصوص را صادر کرده ایم.
مهرداد خلیلیان ادامه می دهد: ما تنها می توانیم در زمینه کمک و حمایت بیشتر با وزارت بهداشت همکاری کنیم و وظیفه این فدراسیون و محتوای بخشنامه های ارسالی ، لزوم حفظ بهداشت است که هشدارهای لازم در جهت موازین بهداشتی برای استخرهای زیرنظر این فدراسیون ارائه شده است.

البته وی تاکید می کند: در صورت رویت نمونه ای از وبا در استخرهای خصوصی که فدراسیون پزشکی ورزشی به آنها دسترسی ندارد، این فدراسیون ابدا مسوولیتی نخواهد داشت و خودشان مسوول و پاسخگو هستند.
برخی مجتمع های مسکونی در سطح کشور وجود دارد که استخرهای خصوصی در آنها وجود دارد و طبیعتا اولین هزینه ای که مدیران این مجموعه ها باید مدنظر داشته باشند حفظ نظافت و توجه به علایم هشداردهنده از سوی نهادهاست.

پزشک خود باشید

این که می گویند پزشک خود باشید درباره بیماری وبا کاملا مصداق دارد؛ چرا که راه حل پیشگیری از این بیماری فقط و فقط رعایت اصول اولیه و ساده بهداشت فردی نظیر شستشوی صحیح دست و مواد غذایی است.
دکتر سروش ، رئیس اداره بیماری های منتقله از آب وزارت بهداشت می گوید: وبا با آگاه سازی و تغییر درجه حرارت هوا از میان می رود. براساس قانون نظام مراقبت ، حساسیت برای مردم ایجاد شده است ، طوری که با یک اسهال ساده به مراکز درمانی مراجعه می کنند.

نایب رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس معتقد است : با توجه به این که وبا از طریق آبهای آلوده ، سبزیها و میوه های نشسته امکان انتقال دارد؛ بنابراین نمی توان با اطمینان از کنترل آن صحبت کرد و باید در این زمینه دانش و اطلاعات مردم را بالا برد و در کنترل آن دقت کرد. در هر صورت بدانید و آگاه باشید که وبا فقط با دست خودمان قابل پیشگیری و درمان است.

وبا، از بیماری های بومی ایران محسوب می شود و نزدیک به 40 سال است که در کشور ما وجود دارد. به طوری که قانون مصوب سال 1322مجلس ایران ، پزشکان را ملزم کرد در صورت مواجهه با این بیماری موارد را فورا گزارش کنند. طبق آخرین اپیدمی گزارش شده در کشور در سال 77، 11هزار نفر را از تمامی استان های کشور مبتلا کرده بود.
همچنین سال 78حدود هزار مورد ابتلا به وبا تایید و طی 4سال اخیر نیز به طور متوسط 100مورد وبا در کشور گزارش شد.

**********************************************

گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی