سعیده نوباوه
شاید اگر نظر شما در رابطه با اینکه زنان بیشتر بیمار می‌شوند یا مردان، شما تصور کنید که مردان به دلیل قوی‌تر بودن کمتر از زنان بیمار می‌شوند. اما جالب است بدانید که برخی تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که مردان بیش از زنان بیمار می‌شوند زیرا سیستم ایمنی بدن آنها در مقایسه یا جنس مخالف ضعیف‌تر و بیشتر در معرض ابتلا به بیماری است. عمده‌ترین دلیل این ضعف، وجود هورمون‌های تستوسترون عنوان شده است.
برخی واکنش‌های ژن تستوسترون موجب این تفاوت میان مردان و زنان شده است.بسیاری از ما تاکنون مقالات زیادی در رابطه با کمبود هورمون تستوسترون و مشکلاتی که در سلامت جنسی مردان ایجاد می‌شود خوانده‌ایم. اما تحقیقات نشان می‌دهند نه تنها کمبود، بلکه زیاد بودن هورمون تستوسترون نیز می‌تواند برای آنها به خودی خود مشکل‌ساز باشد.
طبق تحقیقات انجام شده توسط موسسه تحقیقاتی PNAS در سال 2014، به نظر می‌رسد تستوسترون موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود و در نتیجه هر چه میزان آن در بدن مردان بیشتر باشد، سیستم ایمنی نیز ضعیف‌تر خواهد بود. محققان مشاهده کردند که بالا بودن میزان تستوسترون در بدن مردان باعث می‌شود پاسخ سیستم ایمنی به واکسن آنفلونزا کاهش یابد و مردان را بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قرار دهد.
هم زنان و هم مردانی که میزان تستوسترون در بدن آنها کمتر بود، در مقایسه با افرادی که این دارای مقادیر زیادی از این هورمون بودند، سیستم ایمنی قوی‌تر داشتند و بدن آنها در قبال واکسن‌ها عکس‌العمل بهتری نشان داد. این تحقیق از جمله اولین تحقیقاتی است که در این زمینه صورت گرفته است. به همین دلیل است که می‌توان از نتایج آن برای توضیح بیشتر بودن میزان بیماری‌های عفونی در مردان در مقایسه با زنان استفاده کرد.
بالا بودن میزان هورمون تستوسترون و افزایش احتمال ابتلا مردان به انواع عفونت‌ها
سیستم ایمنی از بدن در مقابل مهاجمان خارجی، نظیر انواع عفونت‌ها و ویروس‌ها محافظت می‌کند. میزان موفقیت واکسن‌ها بستگی به توانایی بدن شما در تولید پادتن برای مبارزه با ویروس‌ها دارد. در تحقیقی که توسط موسسه PNAS صورت گرفت، محققان پروتئین‌های موجود در خون 53 زن و 34 مرد را که واکسن سرماخوردگی به آنها تزریق شده بود را بررسی کردند. این پروتئین‌ها نشان دادند که پاسخ سیستم ایمنی قاطع و شدید است. اما با افزایش میزان تستوسترون، از شدت این عکس العمل کاسته شد.
تفاوت‌های سیستم ایمنی زنان و مردان
همه ما می‌دانیم که هورمون‌های جنسی در سیستم ایمنی بدن تاثیر گذارند. افزایش هورمون زنانه استروژن موجب التهاب سیستم ایمنی می‌شود، در حالیکه افزایش هورمون مردانه تستوسترون التهاب را کاهش می‌دهد. احتمال عفونت در مردان بیشتر و پاسخ بدن زنان به واکسن‌ها بهتر و مطلوب‌تر است.
اما این تفاوت‌ها مطلق و همیشگی نیستند. در بسیاری از موارد سیستم ایمنی بدن زنان بیش از حد فعال است. این فعالیت بیش از حد خود موجب بیماری‌هایی نظیر آرتروز روماتیسمی، تصلب بافت‌ها و برخی زخم‌های پوستی می‌شود.
مردان بیش از زنان در معرض مرگ ناشی از سرطان قرار دارند
آمارها و تحقیقات نشان می‌دهند که مردان 35 درصد بیش از زنان به دلیل ابتلا به سرطان جان خود را از دست می‌دهند. یکی از دلایل این مشکل تفاوت و در سبک زندگی مردان در مقایسه با زنان و تشخیص دیرتر سرطان در آنها است. تحقیقی که اخیرا در انگلستان صورت گرفت نشان داد که از هر 100000 مرد، 202 نفر به دلیل ابتلا به سرطان جان خود را از دست می‌دهند در حالیکه این میزان برای خانم‌ها تنها 147 نفر در هر 100000 نفر است.
شاید برای برخی این تصور ایجاد شود که علت این تفاوت، سرطان‌های خاص مردان که مربوط به جنسیت آنهاست، مانند سرطان پروستات باشد. اما آمارها نشان می‌دهند که این تصور صحیح نیست و مرگ ناشی از ابتلا به سرطان‌های غیر جنسیتی در مردان 67 درصد بیشتر است. همچنین سن نیز در این مورد دخیل بوده است بدین معنا که مردان جوان‌تر از 65 سال 58 درصد بیشتر از زنان در این سن مرگ ناشی از ابتلا به سرطان را تجربه می‌کنند.
از جمله سرطان‌هایی که آمار مرگ مردان را از زنان بیشتر می‌کند می‌توان به سرطان مری و سرطان کبد اشاره کرد. احتمال مرگ ناشی از ابتلا به سرطان مری و کبد در مردان به ترتیب سه و دو برابر زنان است. محققان هنور نتواسته‌اند به دلیل اصلی این تفاوت پی ببرند اما اکثر آنها اتفاق نظر دارند که سبک زندگی نقشی اساسی دارد.
مردان بیش از زنان دخانیات استعمال می‌کنند و در میانسالی، اضافه وزن در میان آقایان بیش از خانم‌هاست. این دو عامل خود از عوامل اساسی ابتلا به بسیاری از سرطان‌هاست. برخی نیز معتقدند که تفاوت‌های زیستی زنان و مردان موجب این پدیده شده است. تشخیص دیر سرطان در میان آقایان نیز از دیگر عللی است که می‌تواند در بالاتر بودن میزان مرگ و میر مردان ناشی از سرطان موثر باشد.
هر چند هنوز محققان به نتایج قطعی دست نیافته‌اند، اما آنچه مسلم است این است که مجموعه ای از این دلایل در بالاتر بودن این آمارها موثر هستند. به همین دلیل هم برای پیشگیری از این پدیده، باید اقداماتی در راستای محدود و حذف کردن علل ایجاد کننده این موارد انجام داد.
اقداماتی که آقایان می‌توانند برای حفظ سلامت خود انجام دهند
در فرهنگ ما، کار در بیرون از خانه و تامین زندگی از جمله وظایف مسلم آقایان شمرده می‌شود. همین عامل موجب افزایش استرس و فشار بر آنها می‌شود که نتیجه آن چیزی جز ابتلا به انواع بیماری‌ها نیست. به همین دلیل هم اولین توصیه ای که باید به آقایان برای حفظ سلامت کرد، کاهش استرس و داشتن خوابی آرام در طول شب است. این دو عامل، تاثیر چشم گیری بر بهبود سلامت و ارتقا شرایط زندگی دارند و در پیشگیری از هر نوع بیماری موثر هستند.
