علائم نوروپاتی دیابتی چیست؟
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با علت نوروپاتی دیابتی بیشتر آشنا شوید.
نوروپاتی دیابتی
این کلمه از دو واژه نورون به معنی سلول عصبی و پاتی به معنی بیمار شدن و آسیب دیدن تشکیل شده است. آسیب دیدن اعصاب در اثر بالا بودن قند خون را "نوروپاتی دیابتی" می‌نامند. این مشکل یکی دیگر از عوارض کنترل نکردن قند خون در بیماران دیابتی است.شاید دیده باشید دیابتی‌ها از سوزن سوزن شدن و گرفتگی دست‌ها و پاها شکایت دارند که موقتی بوده و متناوبا رخ میدهد. این اولین مرحله آسیب اعصاب است (شاخه‌های حسی اعصاب محیطی اولین گروه‌اند که آسیب می‌بینند). به مرور دردها بیشتر و شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند.فقدان حس در پاها که فرد به طور مکرر به پاهای‌اش آسیب و ضربه می‌زند و متوجه آن نمی‌شود و دچار "پای دیابتی" می‌گردد.
به طور متوسط بیماران دیابتی طی 10 تا 20 سال بعد از شروع بیماری دچار آسیب اعصاب می‌شوند، البته بعضی بیماران بسیار سریع‌تر دچار علایم عصبی می‌شوند و بعضی دیگر اصلا گرفتار نمی‌شوند.
هر چه مدت ابتلا به بیماری دیابت بیشتر باشد و هر چه کنترل دیابت ضعیف‌تر باشد، احتمال آسیب اعصاب و شدت آسیب بیشتر خواهد بوددر اثر بیماری دیابت هر قسمتی از اعصاب محیطی و اعصاب خودکار (سمپاتیک‌ها و پاراسمپاتیک‌ها) می‌تواند آسیب ببیند.
اعصاب خودکار به جاهایی عصب‌دهی می‌کنند که عملکرد غیرارادی دارند، مثل قلب، عضلات صاف احشا و ارگان‌های داخلی بدن و غدد.اعصاب محیطی هم به اعصابی اطلاق می‌شود که از جمجمه یا نخاع بیرون می‌آیند. اعصابی که از جمجمه بیرون می‌آیند به چشم‌ها، زبان، صورت، گوش‌ها و... می‌روند و اعصابی که از نخاع بیرون می‌آیند به عضلات ارادی بدن عصب‌دهی می‌کنند. اعصاب نخاعی شاخه‌های حسی نیز دارند که حس‌های لمس، حرارت، درد و... را انتقال می‌دهند.
معمولاً نوروپاتی چه زمانی رخ میدهد؟
افراد مبتلا به دیابت ممکن است در هر زمانی به نوروپاتی دچار شوند اما علامتهای آشکار نوروپاتی معمولاً در طول 10 سال پس از تشخیص دیابت، پدید می‌آیند.
مطابق آمارهای موجود میتوان گفت:
• حدود 60 درصد مبتلایان به دیابت به نوروپاتی مبتلا هستند اما علامتی ندارند.
• تقریباً در 30 تا 40 درصد بیماران دیابتی علامتهای نوروپاتی پدیدار می‌شوند.
نوروپاتی دیابتی به طور معمول در افراد سیگاری، بالای 40 سال و کسانی که در کنترل قندخون دچار مشکل بودهاند، رخ میدهد.
-------------------------------------------------------------------------------------
علل ایجاد نوروپاتی دیابتی چیست؟
عوامل مختلفی در ایجاد نوروپاتی دیابتی مؤثرند که میتوان از قندخون و قشارخون بالا در افراد دیابتی نام برد. فشار خون بالا ممکن است از بین رفتن رگهای خونی که اکسیژن و مواد غذایی را به اعصاب حمل می‌کنند،شود. فشارخون بالا سبب تخریب اعصاب نیز می‌گردد. همچنین قندخون بالا روی بعضی فعالیتهای شیمیایی اعصاب اثر میگذارد.
-------------------------------------------------------------------------------------
علامتهای نوروپاتی دیابتی چیست؟
علامتهای نوروپاتی دیابتی گوناگون است. بیحسی و کرختی در پاها اغلب نخستین علامت میباشد. گاهی افراد هیچگونه علامتی ندارند در حالی که بعضی دیگر به علت علامتهای نوروپاتی به شدت ناتوان می‌شوند. نوروپاتی ممکن است در عدهای موجب پیدایش درد و در گروهی دیگر سبب بیدردی (حس نکردن درد) گردد.علامتهای نوروپاتی در ابتدا اغلب خفیف هستند و تا مدتها فرد متوجه این عارضه نمی‌شود.
-------------------------------------------------------------------------------------
آیا نوروپاتی انواع مختلف دارد؟
علامتهای نوروپاتی با توجه به نوع اعصابی که درگیر می‌شوند متفاوت است. ممکن است اعصاب متعددی درگیر شوند و یا فقط یک چند عصب دچار اختلال گردند.
نوروپاتی منتشر حسی- حرکتی
این نوع نوروپاتی شایعترین نوع بیماری است که سبب تخریب اعصاب محیطی در پاها، ساق پا و دست‌ها می‌شود و علامتها آن عبارتند از:
• بیحسی و کرختی یا عدم احساس درد و حرارت
• درد شدید و گرفتگی در اندامها
• حساسیت بیش از حد به لمس
• از بین رفتن تعادل بدن
لازم به ذکر است که این علامتها معمولاً بارزتر هستند. در این نوع بیماری به علت از دست رفتن حس اندامها ممکن است فرد دچار آسیبها جدی گردد ولی متوجه آنها نشود.
-------------------------------------------------------------------------------------
نوروپاتی کانونی
این نوع نوروپاتی معمولاً بصورت ناگهانی بروز میکند و روی اعصاب خاصی اثر میگذارد که علامتهای زیر را ممکن است پدید آورد:
1. درد رانها
2. درد شدید در ناحیه لگن
3. درد قفسه سینه، معده یا پهلوها
4. ناتوانی در دیدن اشیاء
5. دوبینی
6. بیحسی یک طرفه صورت
7. مشکلات شنوایی
-------------------------------------------------------------------------------------
نوروپاتی خودکار یا اتونوم
این نوع بیماری، اعصابی را که قلب و اندامهای درونی را عصب دهی می‌کنند دچار اختلال میکند و علامتهای آن عبارتند از:
• اشکال در کارکرد مثانه (عدم تخلیه کامل مثانه و تکرر ادرار و...)
• کاهش توان جنسی
• تخلیه کند معده
• مشکلات گوارشی مانند احساس پری معده، از دست دادن اشتها و...
• اختلال در بلع غذا
• اسهال یا یبوست
• کاهش وزن
• افت شدید فشار خون زمانی که فرد از حالت نشسته به وضعیت ایستاده بر می‌گردد.(کاهش فشار خون وضعیتی)
• تعریق
-------------------------------------------------------------------------------------
نوروپاتی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص نوروپاتی بر پایة علامتها و معاینات بالینی است که توسط پزشک انجام میگیرد. البته روشهای تشخیصی دیگری مانند نوار عصب نیز وجود دارد.
-------------------------------------------------------------------------------------
نوروپاتی دیابتی چگونه درمان می شود؟
هدف از درمان رهایی از مشکلات ایجاد شده و پیشگیری از تخریب بیشتر اعصاب است. نخستین گام کنترل قند خون است، زیرا از پیدایش مشکلات جدید و بدتر شدن عوارض قبلی پیشگیری می کند.
1- در مواردی که قرص ها نمی توانند قند خون را به خوبی کنترل کنند، تزریق انسولین معمولا مفید واقع می شود.
2- گاهی قرص هایی که برای درمان افسردگی استفاده می شوند، برای درمان نوروپاتی ناشی از دیابت به کار می روند و دارای اثرات مفید در بهبود کیفیت خواب نیز هستند.
3- هنگام شب می توان از مسکن ها استفاده کرد.
4- برای بهبود عوارض گوارشی پیشنهاد می شود تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید و میزان غذای مصرفی در هر وعده را کم کنید. همچنین از مصرف غذاهای پرچربی و پرفیبر پرهیز کنید.
5 - برای جلوگیری از ضعف و سرگیجه، تغییر وضعیت ایستادن و نشستن را آهسته انجام دهید. گاهی برای بهبود ضعف اندام ها ممکن است فیزیوتراپی توصیه شود.
6- به دلیل استعداد ابتلا به عفونت ادراری در مبتلایان به نوروپاتی دیابتی، لازم است مبتلایان به دیابت آب و مایعات بیشتری بنوشند و اگر دچار تکرر ادرار هستند سعی کنند به فواصل منظم، مثلا هر 3 ساعت یک بار ادرار کنند.
-------------------------------------------------------------------------------------
دلیل اهمیت مراقبت ازپا در نوروپاتی دیابتی؟
نوروپاتی یک مشکل شایع دربیماران دیابتی است. اغلب بیماران نسبت به آن آگاه نیستند. نکته مهم که باید بخاطرسپرداین است که افرادی که ازکاهش حس پاهای خوداطلاعی دارندبایدمراقبت کافی از پاهابعمل آورندوبصورت دوره ای توسط پزشک معاینه شوند.
- کنترل خوب دیابت پیشرفت آسیب عصبی راکاهش میدهد
مهمترین عامل در پیشگیری از مشکلات پاکنترل صحیح قندخون و رعایت نکات بهداشتی در مراقبت از پاها است که به مواردی ازآن اشاره می شود:
- پاهای خودرامرتب بشویید وخشک نمایید وکفشهای مناسب واندازه بپوشید
- درجه حرارت آب راپیش ازقراردادن پاهادرآب بررسی کنید
- ناخن ها رابصورت عرضی کوتاه نمایید.
- سیگارنکشید
-------------------------------------------------------------------------------------
گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی