به پنجمین قسمت از پروندۀ انیمیشن در گذر زمان رسیدیم. در این قسمت کلاسیکهای والت دیزنی در دهۀ شصت به پایان میرسند و کمکم با شروع دهۀ هفتاد باید به انیمیشنهای مدرن این شرکت انیمیشنسازی بپردازیم. با بررسی دو اثر شاهکار دیگر از دیزنی کلاسیک با ما همراه باشید.
والت دیزنی و دوران طلایی دهۀ شصت
زیبای خفته، با وجود تمام عناصر بی نظیرش و تاثیر ماندگارش بر تاریخ انیمیشن، در زمان اکرانش به یک شکست تجاری منتهی شد و نتوانست هزینههای ساختش را جبران کند، بدین سبب با تغییرات اساسی در متنها، شیوههای اجرایی انیمیشنهای دیزنی آغاز شد. نخستین بازتاب این تغییرات ساخت صد و یک سگ خالدار براساس رمان نویسندۀ مجبوب انگلیسی رمان کودکان (خانم دودی اسمیت) بود. علاوه بر اینکه رمان موردنظر اثری جدید محسوب میشد، اساسْ قرارگرفتن موسیقی جَز، بهعنوان زمینۀ موزیکال والت دیزنی و استفاده از تکنیک زیراکس که هزینهها را بهشدت کاهش میداد، از صد و یک سگ خالدار یک موفقیت در فروش ساخت. این انیمیشن ماندگار والت دیزنی، روایت دو خانوادۀ متشکل از سگهای دالماتیان (سگهاس سفید و خالدار) و زن و شوهر صاحبشان را نشان میدهد که با ورود بدذات قصه، کروئلا دویل درگیر یک ماجراجویی میشوند. کروئلا خانوادۀ دالماتیانها را میرباید تا از پوستشان برای خودش کت بدوزد و درنهایت زوج صاحب این سگها در حین نجاتشان، سگهای دیگری را نیز نجات میدهند که در پایان قصه به صد و یک سگ دالماتیان مبدل میشوند. این ملودرام ماجراجویانه یکی از شاخصترین آثار دیزنی را شکل میدهد.
نگاه جدید به تولید انیمیشنهایی موفق در زمینۀ فروش، رفتهرفته دوران کلاسیک دیزنی را پایان بخشید. هنگامی که نویسندگان شرکت والت دیزنی تصمیم به بازخوانی مشهورترین اسطورۀ بریتانیایی (حماسۀ شاه آرتور) گرفتند، به جای اقتباس از متن حماسی سر توماس مالوری، بهسراغ رمان تی. اچ. وایت با نام شمشیر در سنگ رفتند که در سال 1938 به چاپ رسیده بود. این رمان، نخستین بخش از چهارگانۀ یگانه و پادشاه آینده نوشتۀ وایت به شمار میرود که به دوران نوجوانی شاه آرتور و بیرون کشیدن شمشیر اسطورهای اکسکالیبور از سنگ میپردازد. درواقع، در این نسخه از قصه، آرتور پسرکی بینوا است که برای آموزش دیدن به نزد جادوگر افسانهای (مرلین) فرستاده میشود. سپس پسرک نزد جادوگر، دربارۀ علم و عشق و شجاعت میآموزد و با کمک مرلین شرارت را شکست میدهد. درنهایت با بیرونکشیدن شمشیر از سنگ به دوستداشتنیترین پادشاه تاریخ بریتانیا مبدل میشود. شمشیر در سنگ یکی از آثار ماندگار و خاص تاریخ انیمیشن است که با وجود داشتن نشانههای کلاسیک والت دیزنی، نشانههای مدرن را نیز به نمایش میگذارد.
پنجمین قسمت از انیمیشن در گذر زمان نیز در این لحظه به پایان میرسد. در قسمت بعدی با ورود به دهۀ هفتاد نگاهی خواهیم داشت به دو انیمیشن شاهکار گربههای اشرافی و رابین هود. پس تا هفتۀ آینده… .