اختلالات خواب از جمله عوارضی است که علل مختلف و متناسب با این علل، عوارض متعددی می تواند داشته باشد؛ یکی از علل ایجاد اختلالات خواب، نوع و ساعات برخی فعالیت های شغلی است که هم به عنوان عامل ایجاد و هم به عنوان معلول این اختلالات به شمار می رود.
به گزارش به نقل از ایرنا، طبق آخرین آمارهای اعلام شده، 10 درصد ایرانی ها به نوعی به اختلال خواب مبتلا هستند؛ اختلالاتی که شایعترین آن خواب آلودگی است. همچنین 40 درصد کودکان ایرانی تحت عوارض و آسیب های ناشی از عارضه قطع تنفس در خواب به عنوان نوعی اختلال هستند.
اختلال خواب به دلیل گسترش زندگی ماشینی و تبعیت از سبک غلط زندگی در بین ایرانی ها افزایش رو به رشد داشته است، به طوری که به گفته دکتر «محمد فرهادی» رئیس انجمن پزشکی خواب ایران، در گذشته پنج درصد ایرانی ها اختلال خواب داشتند، اما اکنون طبق آمارهای موجود به دلایلی که مهمترین آن سبک زندگی شهرنشینی و چاقی است، 10 درصد ایرانی ها به انواع و درجاتی از اختلال خواب مبتلا هستند که علاوه بر ایجاد بیماری های مختلف، مشکلات زیادی را در زندگی روزمره و شغل آنها ایجاد می کند.
درصدی از دیابت های مقاوم به درمان با انسولین، فشار و چربی خون بالا، بیماری های چشمی و برخی مشکلات در دوران بارداری، خستگی های روزانه، خواب آلودگی، سردردهای صبحگاهی، کم حوصلگی و اختلالات رفتاری نیز در اثر اختلالات خواب بروز می کنند که هر کدام از این موارد می تواند در مشاغل مختلف فرد درگیر و افراد مرتبط با او را دچار مخاطرات جبران ناپذیر کند.
همچنین طبق بررسی های صورت گرفته، 20 درصد تصادفات جاده ای در ایران در اثر اختلالات خواب همچون خواب آلودگی رانندگان اتفاق می افتد که می توانند علت و معلول یکدیگر باشند.
دکتر «خسرو صادق نیت» رئیس مرکز تحقیقات اختلالات خواب و مدیر برنامه فلوشیپ خواب دانشگاه علوم پزشکی تهران درخصوص تاثیر متقابل اختلالات خواب و مشاغل توضیح داد: یکی از علل اختلالات خواب، مشاغل هستند؛ برخی مشاغل مانند شب کاری و شیفت کاری می تواند سبب خواب آلودگی شود و ازجمله عوارض ناشی از خواب آلودگی، بروز حوادث و به ویژه تصادفات رانندگی است.
وی به آمار تصادفات ناشی از خواب آلودگی در سال جاری اشاره کرد و گفت: طبق بررسی های صورت گرفته، 40 درصد تصادفات در سال جاری ناشی از خواب آلودگی بوده است.
وی با یادآوری اینکه اختلالات خواب در فعالیت های شغلی و فعالیت های شغلی در بروز اختلالات خواب از لحاظ عارضه خواب آلودگی تاثیر متقابلی بر یکدیگر دارند، گفت: برای به حداقل رساندن این عوارض باید عوامل ایجاد آن شناسایی و برنامه های مدون و سراسری به منظور کنترل این عوامل و کاهش تبعات آن در سطح مشاغل مهم و حساس مانند راهبری قطار و هواپیما، پرستاران شب کار، رانندگان خودروهای سنگین و حتی برخی از رشته های پزشکی مانند جراحی اندیشیده شود.
استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه شب کاری شایعترین عامل ایجاد خواب آلودگی و خواب آلودگی مهمترین علت بروز حوادث ناگوار در مشاغل مختلف است، اظهار کرد: 25 تا 30 درصد شاغلان در ایران شیفت کار (شیفت کار شیفت چرخی، شیفت شب و عصرکار) یا شب کار هستند که همین مساله می تواند زمینه بروز حوادث زیادی را فراهم کند.
صادق نیت گفت: علاوه بر این عوارضی مانند بیماری های قلبی عروقی و گوارشی، اختلالات روانی و خلقی و همچنین تاثیرات قابل توجه بر جنین زنان باردار شاغل در این گونه مشاغل از دیگر تاثیرات اختلالات خواب ناشی از مشاغل است که باید به آن توجه ویژه ای شود.
** بررسی های دوره ای اختلال خواب برای مشاغل حساس
رئیس مرکز تحقیقات اختلالات خواب دانشگاه علوم پزشکی تهران به برخی برنامه های درحال اجرا در راستای پیشگیری از بروز حوادث ناشی از اختلالات خواب در مشاغل حساس اشاره کرد و گفت: برای رانندگان حرفه ای حدود 10 سال است که برنامه مشخص و مدونی شامل معاینات کامل پزشکی از جمله بررسی اختلالات خواب اجرا می شود که طی آن رانندگان مورد ارزیابی قرار می گیرند تا اگر اختلالی داشته باشند، برای تشخیص دقیق تر و درمان به کلینیک های خواب ارجاع داده شوند.
صادق نیت اظهار کرد: این بررسی ها با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت راه و شهرسازی هر دو سال یک بار به صورت سراسری برای تمام رانندگان حرفه ای اجرا می شود.
راه اندازی کلینیک های خواب در مناطق مختلف کشور، از دیگر برنامه های وزارت بهداشت است که به گفته دکتر امین آمالی دبیر علمی هشتمین کنگره سراسری اختلالات خواب (پنجم تا هفتم اردیبهشت ماه) در راستای تشخیص، کنترل و درمان موثر این اختلالات به عنوان زیربنایی برای پیشگیری از بسیاری از بیماری ها و مشکلات اجتماعی در حال تصویب است.
آمالی معتقد است که علم خواب، رشته های مختلفی از علوم پایه تا انواع رشته های تخصصی پزشکی را شامل می شود و در واقع یک علم بین رشته ای است که نیاز به کار گروهی پزشکی دارد؛ از این رو لازم است متخصصان مختلف در درمان بیماران، در خصوص وضعیت خواب آنها نیز سوال کنند تا اگر دچار اختلالی بودند، در روند درمانی آنها به رفع این عارضه نیز به عنوان پایه بسیاری از بیماری ها توجه شود.
کمبود مراکز درمان اختلالات خواب در کنار نبود استانداردهای لازم در مراکز موجود و همچنین نبود پوشش بیمه ای این خدمات، نبود آگاهی عمومی در زمینه شناسایی علائم این اختلالات و تاثیر آن بر سلامت و زندگی افراد، سبب مغفول ماندن این عارضه و به تبع آن تحمیل هزینه های سنگین درمانی بیماری های ناشی از آن و هزینه های سنگین اجتماعی به سبب بروز حوادث ناگوار جمعی شده است که به نظر می رسد رفع این مشکل توجه بیشتر مسئولان حوزه سلامت را می طلبد.
