رژیم غذایی بعد از جراحی اسلیو

تهیه و تنظیم: میثم زارع زاده؛ کارشناس ارشد علوم تغذیه، زیرنظر: دکتر نیاز محمدزاده هنرور؛ استادیار دانشکده علوم تغذیه و رژیم شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران

گاسترکتومی لاپاراسکوپی اسلیو (LSG) در ابتدا برای بیماران با BMI بالاتر از 60 به عنوان عمل جراحی پیش از Gastric bypass انجام می‌گرفت، اما امروزه به عنوان یک روش مستقل و به تنهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و محبوب‌ترین عمل جراحی در ایالات متحده می‌باشد.

عمل جراحی اسلیو با برش و برداشتن قسمت آنترو معده از پیلور و ایجاد کیسه‌ای در طرف معده انجام می‌گیرد.

این عمل جراحی حدوداً تا 80 درصد حجم معده را کاهش می‌دهد. بسته به نظر متخصص تغذیه تصمیم گیری می‌شود که بیمار تغذیه دهانی را شروع نماید یا به حمایت‌های تغذیه روده‌ای و یا حتی وریدی نیازمند می‌باشد.

گاهی اوقات برای حل مشکل رفلاکس انجام عمل Gastric bypass مورد نیاز می‌باشد.

جراحی اسلیو از 2 طریق باعث کاهش وزن خواهد شد:

1) کاهش مقدار غذایی که می‌توان در یک وعده دریافت کرد.

2) کاهش اشتها به دلیل کاهش ترشح هورمون گرلین که در تنظیم دریافت غذایی نقش دارد. باید به خاطر داشت که این جراحی صرفاً یک ابزار جهت کاهش وزن است و اصلاح روش خوردن جهت رسیدن به بهترین نتایج حیاتی است.

عوارض

از عوارض این نوع عمل جراحی معده می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: خون ریزی، نشت از محل بخیه‌ها، آبسه داخل شکمی، تنگی و پیچ خوردگی معده، رفلاکس معدی و کمبودهای تغذیه‌ای.

مشکلات تغذیه‌ای بعد از انجام عمل جراحی‌های محدود کننده معده رایج هستند که دلایل آن مربوط کاهش دریافت دهانی و هضم و جذب مختل شده است.

اخیراً در یک مطالعه، میزان کمبودهای ویتامین ب 12، ویتامین D، آهن، فولات و روی بعد از عمل جراحی اسلیو به ترتیب 3 درصد، 23 درصد، 3 درصد، 3 درصد و 14 درصد گزارش شد.

به طور کلی این مطالعه نشان داد که میزان کمبود ریزمغذی‌ها در جراحی گاسترکتومی اسلیو نسبت به بای پس معدی شیوع کمتری دارد، با این وجود، کمبود فولات در عمل جراحی اسلیو نسبت به بای پس معدی رایج‌تر است.

راهنمایی های دریافت غذایی

خوردن روزانه 5 تا 6 وعده غذایی کوچک: خوردن با حجم کم و تکرر بالا اجازه دریافت پروتئین کافی را خواهد داد.

جویدن و خوردن آهسته: اتمام یک وعده غذایی باید در حدود 20 دقیقه طول بکشد.

می‌توان در بین جویدن قاشق و چنگال را کنار گذاشت. بهتر است هر لقمه حدود 27 بار قبل از بلع جویده شود.

غذا بهتر است به تکه‌های کوچک تقسیم شود. غذاهای سفت ممکن است تحمل نشود.

به دلیل نیاز بالا به پروتئین غذاهای حاوی پروتئین بهتر است در ابتدا مصرف شوند. در صورت ضرورت می‌توان با استفاده شیک‌ها و بارها مکمل یاری پروتئین انجام داد.

همچنین از غذاهای حاوی چربی و قند زیاد باید اجتناب نمود.

مایعات نباید به همراه وعده‌های غذایی مصرف شوند. دریافت مایعات نباید 30 دقیقه قبل و بعد از وعده غذایی صورت گیرد.

این کار باعث کاهش پر شدگی معده، جلوگیری از تخلیه سریع معده و احساس سیری برای مدت طولانی‌تر خواهد شد.

مایعات باید به صورت جرعه جرعه مصرف شوند. به یکباره خوردن مایعات باعث حالت تهوع و استفراغ خواهد شد.

روزانه به میزان 64 اونس (1900 میلی لیتر) مایعات باید دریافت شود. از مصرف نوشابه‌های گازدار، چای شیرین، آبمیوه‌های با شکر افزوده بالا و نوشیدنی‌های الکلی باید اجتناب نمود.

آب خالی بهترین نوشیدنی برای رفع نیاز به مایعات می‌باشد. همچنین مصرف کافئین را باید محدود نمود، زیرا ممکن است باعث افزایش اشتها و تحریک پذیرتر کردن معده جدید شود.

به طور کلی رژیم غذایی بعد از جراحی اسلیو شامل 4 مرحله است

مرحله 1 (روز 1 تا 2)

دریافت مایعات صاف شده شامل آب، تکه‌های یخ، آب گوشت و سبزیجات صاف شده، ژله بدون شکر، چای بدون کافئین و شکر

مرحله 2 (روز 3 تا 7)

دریافت مایعات صاف شده کامل شامل شیک‌های پروتئینی، سوپ خامه‌ای، شیر کم چرب، ژله بدون قند، آب گوشت و سبزیجات. شیک‌های پروتئینی حدوداً 20 گرم پروتئین در هر سروینگ دارند. باید کمتر از 200 کالری انرژی و 10 گرم کربوهیدرات در هر سروینگ داشته باشند.

مرحله 3 (روز 8 تا 21)

در صورت تحمل مایعات صاف شده کامل، بعد از روز 8 رژیم غذایی پوره شده را می‌توان آغاز کرد.

تمامی مواد غذایی باید به شکل غذای کودک پوره و مخلوط شوند. کم چرب و کم شکر باشند.

ترتیب خوردن غذاها نیز باید به این شکل باشند: ابتدا غذای های حاوی پروتئین سپس سبزیجات و در انتها میوه‌ها.

در این مرحله علاوه بر مواد غذایی مراحل قبل می‌توان از مایونز کم چرب، گوشت ماکیان، ماهی‌ها، ماست‌های کم کربوهیدرات، پودینگ های بدون قند، تخم مرغ، حبوبات پخته و میوه‌ها و سبزیجات شامل موز، هلو، گلابی، هویج، کدو تنبل و کلم‌ها به شکل پوره استفاده کرد.

مرحله 4 (هفته چهارم به بعد)

در صورت تحمل غذاها به شکل پوره، در این مرحله می‌توان از غذاهای جامد نرم استفاده کرد و نیازی به پوره کردن آن‌ها نیست.

غذاها باید به آرامی جویده شوند. از غذاهای پر چرب، پر کالری و پر کربوهیدرات باید اجتناب نمود.

غذاهای قابل استفاده شامل مواد غذایی مراحل قبل، سینه مرغ، فیله ماهی، بوقلمون و پنیر کم چرب.

جهت به حداکثر رساندن روند کاهش وزن باید از مصرف مواد غذایی با چگالی کالری زیاد از قبیل چیپس سیب زمینی، آبنبات، بستنی، فرآورده‌های آرد سفید، کیک و کلوچه، شیر کامل، انواع گوشت‌های پرچرب، آبمیوه‌ها و الکل خودداری کرد.

بعد از گذشت 16-12 هفته و تحمل رژیم غذایی جامد نرم می‌توان یک سایر مواد غذایی از جمله دانه‌ها و مغزها و غذاهایی را که نیاز به جویدن زیاد دارند، به رژیم اضافه نمود و یک رژیم عادی داشت.