کتاب کارنامه و خاطرات آیت‌الله هاشمی رفسنجانی
در سال 1374 با عنوان «مرد بحران‌ها» به اهتمام لیلی
هاشمی، فرزند یاسر هاشمی، منتشر شده است. به گفته وی، کتاب‌های خاطرات حضرت آیت‌الله
هاشمی رفسنجانی(رحمه‌الله علیه)، از جهت اینکه
در همان روز و در همان حال و هوا نگاشته شده و همچنین با فاصله زمانی مناسبی انتشار
یافته، به نحوی که اغلب اشخاص مورد اشاره در خاطرات در قید حیات هستند و امکان توضیح
و تصحیح و تشریح دارند، از اهمیت تاریخی بسیاری برخوردار است. همچنین این خاطرات توسط
کسی به رشته تحریر درآمده است که همواره در مرکز و مبدا تصمیمات اساسی نظام جمهوری
اسلامی قرار داشته و مطالب نگاشته‌شده بی‌بدیل است و فرد دیگری در این سطح، اعمال خود
را ثبت نکرده است و هیچ مورخی نمی‌تواند آن
را نادیده بگیرد. البته خاطره‌نویسی، فراتر از سندیت تاریخی است و اساس معرفت‌شناختی
دارد و روشی برای تبیین، توصیف و توضیح رفتار به مثابه تجربه زیستی بشر و ارائه آن
به صورت خلاق و نظام‌مند به شمار می‌آید.
لیلی هاشمی سال 1374 را سخت‌ترین و مشکل‌ترین دوره هشت‌ساله سازندگی معرفی کرده و گفت: و از
این جهت، مطالب ضبط‌شده در آن دوران از اهمیت تاریخی بسیاری برخوردار است. در همان
ابتدای سال حادثه غائله مهم اسلامشهر رخ داده است. در این غائله جمعی از ساکنان حاشیه
جنوبی تهران در اعتراض به گرانی کرایه مینی‌بوس تظاهرات می‌کنند و با پیوستن عده دیگری
از مردم، ابعاد امنیتی پیدا می‌کند. پس از آن بالارفتن نرخ ارز و اثرات اقتصادی آن
در قیمت کالا و خدمات دیذه می‌شود. مثلا قیمت سیب‌زمینی آن‌قدر افزایش پیدا می کند
که تاثیر روانی مخربی از خود برجا می‌گذارد. همین‌طور حوادث مختلف تلخ در طول سال ادامه می‌یابد. در این سال
انتخابات مجلس پنجم و ایجاد شکاف در اصولگرایان با ظهور کارگزاران سازندگی حادث می‌شود
که نقش حضرت آیت‌الله هاشمی در هدایت و حل بحران، نقش ممتاز و محوری است که نمود آن
در یادداشت‌های روزانه ایشان قابل مشاهده است. در سطح بین‌الملل هم تنش‌های پس از حادثه
میکونوس هنوز ادامه دارد و بر رویدادهای کشور تاثیرگذار است.
وی افزود: آن‌چه در کتاب خاطرات
سال 1376 خیلی جلب توجه می‌کند، حس آرامشی است که در یادداشت‌های ایشان قابل مشاهده
است. حضرت آیت‌الله هاشمی، علی‌رغم همه این اتفاقات ناگوار که هر کدام برای زمین زدن
یک دولت کافی است، مانند یک ناخدای متبحر و مسلط، هر کدام از بحران‌های اقتصادی، اجتماعی
و سیاسی را به خوبی به ساحل آرامش هدایت می‌کند.
در یادداشت‌ها هیچ‌گونه اثری از دستپاچگی و خودباختگی اصلاً دیده نمی‌شود. بسیار حرفه‌ای
و قهارانه مشکلات رفع و رجوع می‌شود. به نظر من همه این‌ها تجربیات گرانبهایی است که
سیاستمداران می‌توانند از مشی مدیریتی آیت‌الله در شرایط بحرانی به خوبی فرابگیرند.
لیلی هاشمی در پاسخ به اینکه انتشار کتابها تا کی ادامه خواهد داشت؟، افزود: حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از روز شنبه اول فروردین ١٣٦٠ تا روز شنبه
١٨ دی ١٣٩٥، یک روز قبل از رحلت، به مدت ٣٥ سال، خاطرات خود را هر روز ثبت کرده است.
تاکنون در تاریخ ایران و شاید دنیا، سیاستمداری نبوده که چنین زمان طولانی، مداوم و
منظمی یادداشت روزانه نوشته و از خود بر جای گذارده و در دوران حیات خود به دست چاپ
سپرده باشد. از این 35 دفتر تعداد 14 دفتر منتشر شده و 21 دفتر دیگر باقی مانده که توسط دفتر نشر
معارف انقلاب به تدریج انتشار خواهد یافت.
2727
