گزارش لحظه‌به‌لحظه از دقایق پایانی زندگی در کشتی سانچی

به گزارش الف کشتی نفتکش سانچی ایران روز 16 سپتامبر 2017 مطابق با 25 آذر 96 بندر عسلویه ایران را با بیش از 111 هزار تن میعانات گازی که محموله‌ای به شدت خطرناک و آتش‌زا به شمار می‌رفت، به مقصد بندر دایسان کره جنوبی ترک کرد و بنا بود در 18 دی ماه سال 96 در این بندر پهلو بگیرد.

در کنار آن 15 دسامبر 2017 مطابق با 24 آذر 96، کشتی کریستال چین بندر کالامای آمریکا را به مقصد دولقوان چین ترک کرد و بنا بود در 20 دی ماه در این بندر چینی پهلوگیری کند. محل حادثه 160 مایلی شانگهای در کشور چین گزارش شده و ساعت ابتدایی برخورد نیز 19:51 دقیقه اعلام شده است.

بر اساس اطلاعاتی که سازمان بنادر ارائه کرده، گزارش نهایی از حادثه زمستان سال گذشته با استفاده از اطلاعات جعبه سیاه نقشه ها و گراف‌های هر دو کشتی ارائه شده و گزارش نهایی نشان می‌دهد که هر دو کشتی در به وقوع رسیدن این حادثه نقش داشته‌اند هر چند از نظر ایران علت اصلی تغییر جهت کشتی چینی بوده است.

بر اساس اطلاعات اعلام شده در این گزارش در روز 16 دی ماه ساعت 18:24 دقیقه به وقت محلی در کشتی سانچی تغییر شیفت صورت می‌گیرد و افسر سوم به جای افسر دوم هدایت کشتی را بر عهده می‌گیرد. این در حالی است که در اصول بین المللی تغییر شیفت باید در ساعت 8 اتفاق بیفتد اما با توجه به اینکه سانچی زمان خود را برای پهلوگیری در کره جنوبی با این کشور هماهنگ کرده تغییر شیفت یک ساعت زودتر از کشتی کریستال اجرایی می‌شود.

در این ساعت با توجه به زمان 15 دقیقه ای مورد نیاز برای تغییر شیفت سه نفر در اتاق فرماندهی سانچی حضور دارند که در کنار آنها یک افسر دوم نیز برای بررسی نقشه‌ها باقی مانده است تا در کنار افسر سوم و دیده‌بان در این اتاق حاضر باشد.

در ساعت 19:24 کشتی کریستال که در مسیر 214 درجه‌ای حرکت می‌کرده، برای نخستین بار در فاصله 9.8 مایلی رادار سانچی دیده می‌شود. این در شرایطی است که رادارها معمولا فاصله شش مایلی را نشان می‌دهند اما با برنامه‌ریزی صورت گرفته در رادار سانچی امکان دریافت اطلاعات از این فاصله وجود داشته. در این لحظه دو کشتی در رادار سانچی نیاز به مدیریت داشته‌اند تا امکان تصادف به وجود نیاید. یک کشتی کریستال و دوم یک کشتی ماهیگیری در حال حرکت در منطقه.

در ساعت 19:30 افسر سوم سانچی محاسبه می‌کند که در شرایط فعلی دو کشتی از کنار یکدیگر عبور می‌کنند و امکان تصادف وجود ندارد. در ساعت 19:31 نیز دیده‌بان کریستال سانچی را می‌بیند اما هر دو طرف به این نتیجه می‌رسند که اتفاق خطرناکی در پیش نیست و دو کشتی از کنار یکدیگر عبور خواهند کرد. در ساعت 19:32 دقیقه سانچی رسما به این نتیجه می‌رسد که زاویه تقاطع میان دو کشتی منفی است و خطری وجود ندارد.

اتفاق اصلی در ساعت 19:34 می‌افتد زمانی که افسر کشتی کریستال تصمیم می‌گیرد مسیر خود را از زاویه 217 به زاویه 225 درجه تغییر دهد. در جریان مصاحبه‌هایی که با این افسر صورت گرفته وی معتقد است که این تصمیم را برای بازگشت به مسیر اصلی و جلوگیری از انحراف گرفته است.

در ساعت 19:35 دیده‌بان سانچی اعلام می‌کند که چراغ‌های سبز و قرمز یک کشتی را دیده است. این در حالی است که چراغ‌های سبز و قرمز هر یک در یک سمت کشتی قرار دارند و دیدن همزمان آنها یعنی کشتی از روبرو در حال نزدیک شدن است و این می‌تواند نشانه‌ای خطرناک باشد.

در ساعت 19:36 کشتی ماهیگیر سانچی را صدا می‌زند تا هر دو طرف از سمت چپ یکدیگر عبور کنند. اما در ساعت 19:39 افسر سانچی به دیده‌بان می‌گوید که پاسخی به کشتی ماهیگیر چینی ندهد زیرا در صورت دریافت پاسخ این کشتی به روش خود مانوری دو طرفه را اجرایی می‌کند در شرایطی که در صورت عدم پاسخ به شکل انفرادی مسیر خود را ادامه خواهد داد.

در ساعت 19:40 افسر سانچی به دیده‌بان می‌گوید که به شناور ماهیگیری علامت خطر بدهد و در ساعت 19:41 کشتی ماهیگیری با تغییر مسیر خود از پاشنه کشتی سانچی برنامه‌ عبور را نهایی می‌کند. در این شرایط کشتی کریستال هنوز با زاویه 225 درجه در حال حرکت است در حالی که محاسبات افسران دو کشتی در ابتدا  نشان می‌داد که عدم تصادف در زاویه 218 درجه اتفاق خواهد افتاد.

در ساعت 19:42 فاصله  دو کشتی 3.1 مایل است. افسر سانچی که صدایش در جعبه سیاه ضبط شده می‌گوید که در چنین شرایطی اگر که اقدامی انجام دهد، اوضاع بدتر می‌شود از این رو کریستال که کشتی کوچک‌تری است، باید تغییر مسیر داده و از کنار آنها عبور کند.

مصاحبه با افسر کریستال نشان می‌دهد که وی گفته که کشتی سانچی را در رادار اکو نمی‌دیده است، از این رو دو نتیجه‌گیری غیرقابل چشم‌پوشی خواهد بود؛ یا رادار خراب بوده که بررسی‌ها نشان می‌دهد این موضوع صحت ندارد یا تنظیمات آن اشتباه بوده  که محتمل‌ترین گزینه به شمار می‌رود. از این رو تا این دقیقه کریستال هیچ خطری از سوی سانچی احساس نمی‌کرده است. در این زمان با توجه به اینکه کشتی ماهیگیری از سمت راست سانچی عبور می‌کرده امکان مانور این کشتی به سمت راست خود نیز عملا وجود نداشته است.

در ساعت 19:44 افسر سوم کشتی کریستال برای جابه‌جایی شیفت وارد اتاق فرماندهی می‌شود و در شرایطی که طبق روال عادی باید 15 دقیقه زمان صرف شود تا افسر جدید اطلاعات را دریافت کرده و با فضا آشنا شود، عملا تنها برای تغییر شیفت دو دقیقه در کشتی کریستال زمان صرف می‌شود و افسر اول می‌گوید که با توجه به درخواست کاپیتانش برای برگزاری یک جلسه او اتاق فرماندهی را ترک کرده این در حالی است که کاپیتان این کشتی نیز این موضوع را تایید نمی‌کند.

در ساعت 19:45 افسر سانچی دوباره موقعیت کریستال را بررسی کرده و از  دیده‌بان می‌خواهد که با زدن فلش رسما به کریستال اعلام خطر کند. در این زمان کریستال در مسیر خود ثابت شده اما درک همین موضوع نیز برای رادارها حداقل به سه دقیقه زمان احتیاج دارد.

در ساعت 19:46 افسر اول کریستال شیفت خود را تحویل می‌دهد و اعلام می‌کند هیچ ترافیک غیرعادی در حوالی کشتی وجود ندارد. در این زمان دیده‌بان کشتی سانچی خطر را تشخیص می‌دهد. در این زمان با صدای مکالمه دیده‌بان با افسر سوم را داریم که می‌پرسد آیا کشتی ماهیگیری عبور کرد؟ کمی به سمت راست حرکت کنیم؟ افسر از او می‌پرسد چرا به سمت راست؟ دیده‌بان پاسخ می‌دهد که فاصله عبور دو کشتی از یکدیگر صفر است.

در ساعت 19:47 کریستال هنوز متوجه خطر تصادف نشده و یک دقیقه بعد افسر سوم سانچی با کاپیتان تماس می‌گیرد تا در اتاق فرماندهی حاضر شود.

در ساعت 19:49 سانچی تلاش می‌کند تغییر مسیر دهد. 30 ثانیه قبل از برخورد کاپیتان وارد پل فرماندهی می‌شود و دستور تغییر جهت حرکت کشتی را صادر می‌کند. در همین زمان و در فاصله چند ثانیه مانده تا برخورد کشتی کریستال متوجه برخورد شده و تلاش می‌کند تغییر مسیر دهد که دیگر فایده‌ای ندارد.

در ساعت 19:50 کاپیتان سانچی دستور می‌دهد که در کشتی اعلام خطر شود اما در ساعت 19:51 بلافاصله آتش به تمام بخش‌های کشتی وارد شده و حتی کشتی کریستال نیز می‌رسد. در این زمان انفجارهای پی در پی در سانچی آغاز شده، پل فرماندهی و ساختمان کشتی را در بر می‌گیرد و شعله آتش در کمتر از سه دقیقه به 70 متر ارتفاع و 700 درجه حرارت می‌رسد. در ساعت 19:53 موتورها و ژنراتور اصلی از کار می‌افتد.

پس از این اتفاق با توجه به بالا بودن قابل توجه حرارت و انفجارهای پی در پی و شیمیایی شدن فضای کشتی با وجود تلاش‌های مکرر و پیگیری‌های همه روزه عملا امکان امدادرسانی به سرنشینان سانچی به وجود نیامد و حتی امدادگران چینی نیز پس از چند روز تنها توانستند برای چند دقیقه وارد کشتی شوند و جعبه سیاه را به بیرون انتقال دهند.

پس از چند روز تداوم سوختن سانچی سرانجام این کشتی با تمام سرنشینانش در آب‌های چین غرق شد.

حادثه اتفاق افتاده که در یکی از پرخطرترین مسیرهای دریایی جهان اجرایی شده، چند کشور را دخیل کرده است و حضور تمام این کشورها در بررسی حادثه باعث شده که این اتفاق از سوی سازمان جهانی دریانوردی نیز برای نخستین بار اتفاق بیفتد.

به گزارش سازمان بنادر پس از نهایی شدن بررسی‌ها چین و هنگ کنگ به یک نتیجه رسیدند و ایران، پاناما و بنگلادش به نتیجه دیگر رسیدند.