تب اسکارلت(مخملک): علائم، درمان، و عوارض

تب اسکارلت یا مخملک چیست؟

تاریخچه بیماری مخملک

در قرن 19 بیماری‌هایی نظیر: تب مخملک، سرخک، سرخجه، زرد زخم، بیماری پنجم، تب زرد و آبله مرغان در کودکان همراه با تب و ظهور جوش شایع شد. سوء تغذیه در دوران کودکی و در زمان بارداری، جزو عوامل خطر برای این بیماری بود.کاهش گونه‌های باکتری که تولید مخملک می‌کردند و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها و مقاومت بیشتر مردم در برابر این باکتری، باعث شد که این بیماری کمتر شود.با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با راه های مناسب برای درمان بیماری مخملک آشنا شوید.

تب اسکارلت یا مخملک چیست؟

تب اسکارلت (مخملک) نوعی عفونت است که توسط باکتری استرپتوکوک گروه‌A ایجاد می‌شود. اگر فرزندتان به مخملک مبتلا شده، باید التهاب گلو، گلو‌درد و تب داشته باشد. مخملک یک بیماری نادر است، اما شیوع آن رو به افزایش است. در سال‌2014 بیش از 14‌هزار کودک در انگلستان به این بیماری مبتلا شدند. تعداد موارد ابتلا به این بیماری در سال‌2015 دوبرابر بیش از موارد مشابه در سال‌2014 بوده است. احتمال ابتلا به مخملک در سنین 2 تا 8سالگی بیشتر است. از آنجا که این بیماری بیشتر بر کودکان اثر می‌گذارد، آشنایی با علائم مربوطه اهمیت بیشتری یافته است.

علائم و نشانه‌های مخملک چیست؟

گلودرد، سردرد، تب، خستگی شدید، تهوع و استفراغ از‌جمله علائمی هستند که اگر در فرزندتان مشاهده کردید باید نسبت به ابتلا به مخملک هوشیار باشید. جوش‌های قرمز‌رنگ ناشی از مخملک معمولا پس از 12 تا 48ساعت پس از ابتلا به این عفونت بروز پیدا می‌کنند. جوش‌ها به‌طور معمول روی سینه و شکم ظاهر شده و به‌تدریج در سایر نقاط بدن گسترش می‌یابند. بعید است که جوش‌ها روی صورت ظاهر شوند، اما ممکن است گونه‌های کودک کمی برافروخته شوند، در‌حالی که پوست اطراف دهان بی‌رنگ می‌شود.برای اطمینان از اینکه لکه‌های سرخ‌رنگ نوظهور همان جوش‌های مخملک هستند، تست لیوان را انجام دهید.

برای این کار، یک لیوان شفاف را روی پوست کودک فشار دهید. بثورات مخملک تحت‌فشار به رنگ سفید درآمده و محو می‌شوند. اگر چنین نشد، سریعا به یک متخصص مراجعه کنید؛ زیرا احتمال ابتلا به مننژیت وجود دارد. سایر علائم مخملک که ممکن است در کودکان توسعه یابد، عبارتند از: تورم غدد لنفاوی در گردن، از دست دادن اشتها، شکم‌درد، سفید شدن لایه بیرونی و پوسته‌پوسته شدن زبان که در‌نهایت باعث تورم و قرمز شدن سطح زبان می‌شوند (عارضه زبان توت‌فرنگی).

------------------------------------------------------------------------------------

علایم مخملک

معمولاً با سوزش و درد گلو، تب 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر شروع می‌شود.در ابتدای بیماری، روی زبان کودک بیمار پوشش سفید یا زرد کم رنگ پیدا می‌شود که مدتی بعد ممکن است به رنگ قرمز درآید. برجستگی‌ها و پرزهای زبان ممکن است بزرگتر از حالت طبیعی شوند که در این حالت زبان به شکل توت فرنگی در می‌آید و این علامت مهم در مخملک به "زبان توت فرنگی" موسوم است. لوزه‌های کودک نیز ممکن است باردار شده و قرمز و متورم به نظر برسد. صورت بیمار قرمز و برافروخته می‌شود در حالیکه اطراف دهان او بیرنگ و سفید است. سایر علائم عمومی در این بیماری لرز، درد، کاهش اشتها، متورم شدن غدد لنفاوی، بیقراری و ناخوشی، تهوع و استفراغ می‌باشد.

ضایعات پوستی معمولاً روز دوم بیماری ظاهر می‌شود و حدود 2 تا 5 روز طول می‌کشد تا از بین برود. بثورات به شکل لکه‌های کوچک برجسته (راش) است که از ناحیه زیر بغل، گردن، پشت گوش و سینه شروع می‌شود و سپس سر تا سر بدن را فرا می‌گیرد. معمولاً خارش دار است. گاهی این بثورات یا راش‌ها در ساعد، قسمت داخلی آرنج و کشاله ران به شکل خطوط در می‌آیند که به آن Pastia lines می‌گویند. در هفته دوم بیماری همراه با ناپدید شدن بثورات، پوست کودک بخصوص در ناحیه دست‌ها، پاها و کشاله ران شروع به پوسته ریزی می‌کند.

( مرحله پوسته ریزی)ابتلا به مخملک در کودکان شیرخوار نادر است . در صورت عدم درمان عوارض کلیوی، گوشی، چرکی و قلبی محتمل است. اشکال خفیف مخملک گاهی باعث اشتباه در تشخیص می‌شود، البته در این حالت خطر سرایت آن زیادتر است زیرا بیمار درمان نمی‌شود. بثورات پوستی مخملک به خودی خود مسری و واگیردار نیستند اما استرپتوکوک موجود در حلق می‌تواند انتشار یابد و به فرد دیگری منتقل شود.

24 ساعت بعد از دریافت اولین دوزآنتی بیوتیک بیماری دیگر مسری نیست.اگر سایر اعضای خانواده دچار سوزش گلو شدند باید از نظر ابتلا به مخملک معاینه شوند حتی اگر ضایعات پوستی نداشته باشند.

آیا مخملک مسری است؟

بثورات پوستی مخملک به خودی خود مسری و واگیردار نیستند. اما استرپتوکوک موجود در حلق می تواند انتشار یابد و به فرد دیگری منتقل شود.

چطور می توان به کودکی که با مخملک مبتلا شده کمک کرد؟

برای از بین رفتن تب و درد گلو در کودک، می توانید از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید (هرگز از آسپیرین استفاده نکنید زیرا سبب بروز سندرم Reye می شود که یک بیماری نادر اما کشنده است.)ممکن است بلع برای او دردناک باشد و در اینصورت خوردن غذاهای نرم و رقیق مانند انواع سوپ، بستنی و غذاهایی که با شیر تهیه می شوند، برای کودک مبتلا به گلو درد راحت تر است.در صورتیکه سوزش گلو داشته باشد، به تمایل او به خوردن غذاهای گرم یا سرد دقت کنید؛ هر یک ممکن است برای او مناسب تر باشد.اگر چه فعالیت برای او خطرناک نیست و استراحت در بستر معمولا ضرورت ندارد، اما کودک بیمار شما باید به اندازه کافی استراحت کند. بعلاوه باید مطمئن شوید که مایعات به مقدار لازم به بدن او می رسد.می توانید از یک دستگاه بخور در اتاق وی یا در کل خانه استفاده کنید تا با مرطوب کردن هوا، از خشک شدن گلوی کودک بکاهد.

------------------------------------------------------------------------------------

جلوگیری از مخملک

• باکتری در اثر تماس و ترشحات فرد بیمار به افراد سالم منتقل می‌شود. این بیماران باید:
• وقتی سرفه می‌کنند، جلوی دهانشان را بگیرند.
• دستان خود را مرتب شستشو دهند.
• بشقاب، قاشق، چنگال و لیوان مخصوص به خود را داشته باشند.
• زخم‌ها را تمیز و خشک کنند، تا ابتلای به عفونت را کم کنند.
• به طور کلی، 24 ساعت بعد از اتمام درمان آنتی بیوتیک، دیگر این بیماری مسری نیست. پس تا قبل از این زمان، باید از سر کار رفتن و مدرسه رفتن خودداری کنند.

------------------------------------------------------------------------------------

آیا مخملک عوارض دارد؟

در‌صورتی که علائم بیماری پس از گذشت 24 ساعت از شروع درمان با آنتی‌بیوتیک بهبود نیابند یا علائم جدیدی پیدا شوند، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. این امکان وجود دارد که فرزندتان دچار عوارض جانبی مخملک شده باشد. مخملک در اغلب موارد یک بیماری خفیف است و عوارضی ندارد. به‌علاوه باید بدانید وقتی کودک یک بار به مخملک مبتلا می‌شود، بعید است دوباره مخملک بگیرد.

با این حال، این خطر وجود دارد که مخملک به عفونت‌های دیگری مثل آبسه گلو، عفونت گوش، سینوزیت، پنومونی یا سینه پهلو، التهاب کلیه و تب روماتیسمی منجر شود. مخملک در موارد نادر ممکن است به عفونت‌های جدی‌تری مثل عفونت‌های مننژیت، اختلال کلیوی، سپتی سمی (عفونت خون) یا مشکلات استخوان و مفصل نیز منجر شود.

------------------------------------------------------------------------------------

مخملک چطور گسترش می‌یابد؟

مخملک یک بیماری شدیدا مسری است و توسط باکتری از فرد آلوده به دیگران منتقل می‌شود. این باکتری‌ها از طرق زیر به کودکان منتقل می‌شوند:

• قطرات معلق در هوا به‌دنبال عطسه، سرفه یا تنفس
• غذای آلوده
• تماس با پوست آلوده یا بزاق فرد مبتلا به مخملک
• استفاده از لیوان آب، بشقاب، ظروف و سایر لوازم فرد آلوده به بیماری و به‌دنبال آن، دست زدن به دهان، بینی و چشم خود

چطور می‌توان از انتقال بیماری به دیگران جلوگیری کرد؟

فرزندتان را تا زمان بهبودی کامل به مهد یا کودکستان نفرستید. تا زمانی که کودک آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند، بهتر است از سایر کودکان دور باشد. ظروف مورد استفاده کودک و لباس‌های او را به‌طور منظم بشویید و دستمال‌های مصرفی او را دور بیندازید. سعی کنید پس از دست زدن به لوازم کودک، هر بار دست‌های خود را بشویید.

درمان مخملک چگونه است؟

در صورت شک به مخملک یا هر نوع عفونت استرپتوکوکی دیگر، بهتر است برای قطعی شدن تشخیص از حلق بیمار نمونه گیری شده و برای کشت فرستاده شود. برای نمونه گیری از یک چوب مخصوص و نازک که سر آن مقداری پنبه قرار داده شده به نام سواپ استفاده می شود. بوسیله سواپ مقداری از ترشحات حلق کودک برداشته می شود و در محل خاصی کشت داده می شود. برای راحت بودن کودک بهتر است از انواع سواپ های بی درد استفاده شود.در صورت درمان، بهبودی سریع خواهد بود، اگر چه راش ها ممکن است برای چندین روز باقی بماند.

از طرفی چندین هفته نیز ممکن است طول بکشد تا تورم لوزه ها و غدد لنفاوی به شکل عادی برگردد.اگر هر نوع عفونت استرپتوککی بدون درمان بماند، ممکن است عوارض جدی مانند آبسه لوزه ها را در پی داشته باشد.همچنین ممکن است منجر به بروز تب روماتیسمی و عوارض متعاقب آن، مانند برخی مشکلات قلبی شود که از عوارض دیررس مخملک بدون درمان است.بنابراین اگر کودک شما به مخملک مبتلا شده است، باید مطمئن شوید که او آنتی بیوتیک مناسب را به مقدار کافی و تا زمانی که پزشک تجویز کرده است دریافت می کند، تنها در این صورت است که می توانید مطمئن شوید که بیماری عود نمی کند.ممکن است فردی چندین بار به انوع عفونت با استرپتوکوک دچار شود، اما ابتلا به مخملک بیشتر از یکبار غیر معمول است.

------------------------------------------------------------------------------------

عوارض مخملک

1. عوارض بیماری مخملک می‌تواند شامل: عفونت، تب روماتیسمی، مشکلات استخوانی یا مفصلی مثل آرتریت و استئومیلیت، آبسه، ورم غدد، اختلال در کار کلیه، هپاتیت، پنومونی و یا گسترش عفونت به مناطق دیگر باشد.
2. عفونت(sepsis) وقتی رخ می‌دهد که باکتری وارد خون شود که یک بیماری جدی است و می‌تواند بیمار را به شوک وارد کند.
3. اگر باکتری به بافت حمله کند، آبسه و یا چرک در پشت گلو یا اطراف لوزه‌ها یافت می‌شود. همچنین ممکن است منجر به سینوسی شدن و عفونی شدن گوش (اوتیت مدیا) شود.
4. خیلی کم ممکن است باکتری بر سیستم عصبی مرکزی اثر بگذارد و منجر به بیماری مننژیت شود.

خواهشمندیم اگر سوال یا نکته‌ای برای مطلب تب اسکارلت یا مخملک چیست؟

در ذهن شما باقی مانده است، آن‌را در قسمت نظرات با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.

------------------------------------------------------------------------------------

مجله اینترنتی دلگرم

مرجان امینی