سلامت نیوز:بررسی طرح تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه دیدگان ناشی از آن در مجلساگر عمل اسیدپاش در حد جرم قتل نباشد، آثارش کمتر از آن نیست.
به گزارش به نقل از قانون، قانونگذار می‌تواند دسترسی آسان به اسید را محدود و تولید، توزیع و استفاده و فروش آن را کنترل کند
اسیدپاشی جنایتی است که به علت انتقام‌جویی یا شکست عشقی در جامعه ایران رخ می‌دهد و بیشتر مبنا وعلل احساسی دارد
اثرات این پدیده مجرمانه، نه تنها قربانی و خانواده وی را متحمل ضرر و زیان روحی و جسمی می‌کند بلکه امنیت جامعه را نیز به مخاطره می‌اندازد
فرد اسیدپاش می‌داند که با این عمل موجب از بین بردن ظاهر و زیبایی قربانی می شود و تا آخر عمر او را در رنج و عذاب جسمی و روحی قرار می‌دهد.
هدف‌شان غالبا از بین بردن چهره و زیبایی دختران است که آرزوهای بسیاری در ذهن خود پرورانده و به امید رسیدن به آن‌ها چه روزو شب‌هایی را سپری کرده‌اند، آرزوهایی که شاید دیگر رنگ واقعیت به خود نگیرند و محکومند در لابه‌لای روزهای خوب گذشته مدفون شوند. دختری زیباروی که برای زندگی آینده، خود را آماده و مهیا می‌کرد، حال باید روز و شب خود را یا در راهروهای بیمارستان بگذراند یا اینکه در کنج اتاقی، آینده تاریکش را مرور کند. آینده‌ای مبهم که ترس از آن تمام وجودش را فرا می‌گیرد.
حال نمایندگان کمیسیون حقوقی قضایی مجلس امروز قرار است طرح تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه‌دیدگان ناشی از آن را مورد بررسی قرار دهند. جرمی که در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته و دختران و زنان بسیاری را هدف قرار داده است؛ هرچند که با وجود شدیدبودن جرم، مجازاتی که در حال حاضر برای آن اعمال می‌شود از شدت و بازدارندگی لازم برخوردار نیست و طبق قانون باید جرم با مجازات متناسب باشد اما مجازات حبس که برای این‌گونه مجرمان اعمال می‌شود به دلیل عدم تناسب با چنین جرم شدیدی نتوانسته باعث کاهش این جرم در جامعه شود.
به همین دلیل در رابطه با این جرم همه مسئولان بر اِعمال اشد مجازات برای مجرمان این فاجعه تلخ انسانی تاکید دارند.فردی که مرتکب اسیدپاشی می‌شود با قصد و آگاهی از عواقب عمل خویش و به علت ازمیان‌بردن چهره و زیبایی افراد به‌دلیل برخی نیات سوء، دست به چنین عملی می‌زند و فرد بزه‌دیده را برای تمام عمر از نعمت بینایی و زیبایی چهره، ازدواج و حتی شغل محروم می‌کند. حال با توجه به افزایش این جرم و همچنین رنج ناتمامی که بزه‌دیدگان متحمل می‌شوند، امیدواریم نمایندگان مجلس با اعمال مجازاتی بازدارنده، در کاهش این جرم موثر باشند. حال با توجه به بررسی این طرح در مجلس، «قانون»ضمن گفت‌وگویی با علی صدری‌خانلو، وکیل پایه یک دادگستری و مدرس دانشگاه ، خلأهای قانون فعلی این جرم را مورد بررسی قرار داده است.
آقای صدری خانلو به نظر شما آیا مجازاتی که در حال حاضر برای جرم اسیدپاشی اعمال می‌شود، توانسته باعث کاهش این جرم شدید در جامعه شود؟
پیشینه تقنین در مورد جرم اسیدپاشی به لایحه قانونی مربوط به مجازات پاشیدن اسید مصوب اسفند 1337 بازمی‌گردد. در این ماده واحده آمده است: «هرکس به‌طور عمدی با پاشیدن اسید یا هر نوع ترکیبات شیمیایی دیگر موجب قتل کسی شود به مجازات اعدام و اگر موجب مرض دایمی یا فقدان یکی از حواس مجنی علیه شود به حبس جنایی درجه یک و اگر موجب قطع یا نقصان یا از کار افتادن عضوی از اعضا بشود به حبس جنایی درجه2 و اگر موجب صدمه دیگری شود به حبس جنایی درجه دو محکوم خواهد شد».
اما در قوانین قبل از انقلاب، تقسیمات جرایم به جنایت، جنحه و خلاف بوده و این تقسیمات بعد از انقلاب از بین رفته و جرایم با توجه به نوع مجازات، تقسیم‌بندی شده و در ماده 14 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 مجازات به چهار قسم حد، قصاص، دیه و تعزیر تقسیم شده و در ماده 19 هم برای مجازات‌های تعزیری هشت درجه قایل شده است.
در حال حاضر با توجه به اینکه مجازات حبس برای مرتکبان اعمال می‌شود، آیا لایحه قانونی اسیدپاشی مصوب سال 1337 نسخ شده است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت با توجه به اینکه در قسمت اول لایحه قانونی اسیدپاشی مقرر شده اگر کسی به‌طور عمدی با پاشیدن اسید یا ترکیبات شیمیایی دیگر موجب قتل کسی شود، مستوجب مجازات اعدام است، این‌طور استنباط می‌شود که قبل از انقلاب مجازات قصاص در قوانین جزایی حاکم نبوده وگاهی قانونگذار برای قتل نفس، مجازات اعدام مقرر می‌کرد، حال آنکه در قوانین جزایی بعد از انقلاب مجازات قصاص درنظر گرفته‌شده‌است؛ بنابراین‌به نظر می‌رسد اسیدپاشی عمدی که موجب قتل کسی شود، در واقع مصداقی از تعریف قتل عمد در قانون مجازات اسلامی است و برای آن مجازات قصاص پیش‌بینی شده و با این برداشت، می‌توان معتقد بود که صدر لایحه مذکور، نسخ ضمنی شده است.
البته در ماده 286 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 جرم مفسد فی‌الارض تعریف شده و مجازات آن را از باب تعزیری اعدام مقررکرده است. در صورتی که اگر اسیدپاشی دارای شرایط ماده 286 قانون مجازات اسلامی نیز باشد، اسیدپاش یا اسیدپاشان تحت عنوان مفسدفی‌الارض قابلیت تعقیب و مجازات هستند. اما اگر اسیدپاشی منجر به قتل کسی نشود و موجب از کار افتادن ، نقصان،مرضی دایمی،فقدان عضو یا حواس یا منافع وزوال عقل شود، اگر امکان قصاص عضو نباشد و موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران شود، در ماده 614 قانون مجازات اسلامی، دو تا پنج سال مجازات تعزیری برای آن پیش‌بینی شده است.
نتیجه اینکه تا جایی که مفاد ماده 614 مغایرت با لایحه مذکور باشد، آن را نسخ ضمنی کرده و مصادیق دیگری که در ماده 614 مقرر نشده با لایحه مذکور قابلیت تعقیب و مجازات دارد.بنابراین باید گفت قوانین جزایی پس از انقلاب با پیش‌بینی قصاص و افساد فی‌الارض و نیز ماده 614 قانون مجازات اسلامی 1392 لایحه قانونی اسیدپاشی را در حد مغایرت با آن به‌صورت ضمنی نسخ کرده است.
جناب صدری خانلو به نظر شما دلیل افزایش جرم اسیدپاشی در جامعه به ویژه علیه زنان و دختران در سال‌های اخیر چیست؟
اسیدپاشی جنایتی است که به علت انتقام‌جویی یا شکست عشقی در جامعه ایران رخ می‌دهد و بیشتر مبنا وعلل احساسی دارد و در جوامع پیشرفته‌ای که تعقل و اندیشه، مبنای ارتباطات رفتاری مردم است، کمتر افراد مرتکب این بزه می‌شوند. اسیدپاشی یک عمل ضداجتماعی است که در جامعه ایرانی پدیده جدیدی نبوده و به‌این خاطر در سال 1337 مورد قانونگذاری خاص قرار گرفته است. اما در سال‌های اخیر این رفتار ضد اجتماعی رو به افزایش گذاشته و حتی رسانه‌ای نیز شده است. هرچند آمار دقیق رسمی از این پدیده مجرمانه در جامعه وجود ندارد ولی به علت رسانه‌ای شدن این رفتار مجرمانه به ویژه در اصفهان و تهران، موجب احساس نگرانی و واکنش از طرف جامعه شده است.
با توجه به مشکلات عدیده‌قربانیان جرم اسیدپاشی و همچنین آلام و رنج‌های‌شان به نظر شما مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از این جرم چیست؟
برای پیشگیری از این پدیده مجرمانه باید بافت اجتماعی جامعه را از لحاظ جامعه شناسی، جرم‌شناسی و حقوقی به‌صورت دقیق مورد مطالعه قرارداد و صرف تشدید مجازات، اثر بازدارندگی نخواهد داشت. این جرم به‌طور معمول از طرف مردان جامعه محقق می‌شود و جزو جرایم خشونت‌آمیز تلقی می‌شود.
بنابراین برای مبارزه و مقابله با این پدیده مجرمانه و پیشگیری از وقوع این جرم، باید علت وقوع افعال خشونت‌آمیز در جامعه ایرانی به ویژه از طرف مردان مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار گیرد تا با شناخت علل آن در راستای پیشگیری و مبارزه قدم برداشت و صرف اقدام سرکوبگرایانه از دید سیاست جنایی، اثر بازدارندگی نخواهد داشت و با اتخاذ تدابیری در جهت آموزش به شهروندان و فراهم کردن زمینه التیام بخشیدن به آلام قربانیان این جرم از طریق حمایت مادی، معنوی و عاطفی می‌توان قدم های مهمی برداشت.
اثرات این پدیده مجرمانه، نه تنها قربانی و خانواده وی را متحمل ضرر و زیان روحی و جسمی می‌کند بلکه امنیت جامعه را نیز به مخاطره می‌اندازد و احساس نگرانی و دلواپسی برای افراد جامعه به ویژه زنان و دختران و خانواده‌های‌شان ایجاد می‌کند و باعث نوعی احساس ناامنی در جامعه می‌شود؛ از طرفی به دلیل اینکه مجازات‌های سختی برای برخورد با اسیدپاشان در نظر گرفته نشده وگاهی فکر می‌کنند
با تحمل چند سال حبس، حداقل به خواسته‌ها و انتقام‌جویی نامشروع خویش رسیده‌اند، بنابراین ضرورت دارد دولت و نهادهای اجتماعی و رسانه‌های عمومی و ملی، برای فرهنگ‌سازی و آموزش و تربیت افراد جامعه مبنی بر اینکه انتقام‌جویی شخص، هیچ‌وقت موجب پیروزی خواسته‌های وی نخواهد شد بلکه عواقب شدیدی به دنبال دارد،تلاش کنند .ضمن اینکه اگر اصول 19 تا 42 قانون اساسی به خوبی تامین نشود، مجازات اسیدپاشان اثر بازدارندگی نخواهد داشت.
نکته مهم در بزه اسیدپاشی این است که اسید به راحتی در اختیار افراد قرار داشته و به سادگی امکان خریدو فروش آن وجود دارد، به نظر شما برای کاهش این جرم نباید دسترسی افراد به این مواد خطرناک محدود شود؟
دسترسی سریع به اسید و نیز برآورده نشدن خواسته‌های افراد، تربیت ناصحیح و ایجاد تنش و استرس در جامعه، درگیری در خانواده و مشکلات اقتصادی و اجتماعی، نقش موثری در علل افزایش این پدیده مجرمانه دارد.متاسفانه تولید، خرید و فروش انواع اسید درحال حاضر آزاد است و هیچ‌گونه محدودیت در این زمینه وجود ندارد. بنابراین‌در راستای پیشگیری وضعی، قانونگذار می‌تواند دسترسی آسان به اسید را محدود و تولید، توزیع، استفاده و فروش آن را کنترل کند. اما متاسفانه باید گفت صرف داشتن اسید و ترساندن مردم با اسید در قوانین جزایی جرم انگاری نشده و فقط اسیدپاشی جرم‌انگاری شده و اغلب اسیدپاشان، صورت قربانیان خود را نشانه می‌گیرند تا قربانی، ظاهر و زیبایی خود را برای همیشه از دست بدهد و بیشتر قربانیان نیز زنان هستند.
افرادی که از این وسیله مجرمانه استفاده می‌کنند، انسان‌هایی هستند که از بیماری افسردگی و سرخوردگی، رنج می‌برند و زمانی که شدت این بیماری روانی به حدی می‌رسد که موجب اختلال در شخصیت روانی آن‌ها می‌شود، تصمیم به ارتکاب چنین انتقام فجیعی می‌گیرند.
به نظر شما مهم‌ترین دلایل ارتکاب این جرم چیست؟
بیشتر افرادی که به این جرم روی آورده‌اند، ناشی از حس انتقام جویی و شکست عشقی بوده و این افراد دارای روحی نامتعادل، ضد اجتماعی و قانون گریز و جامعه ستیز هستند و این افراد از آسیب‌های روحی و روانی شدیدی برخوردارند و شاید حتی ریشه آن به دوران کودکی و حقارت هایی که متحمل شده اند، بازگردد.
کسانی که از این وسیله مجرمانه استفاده می‌کنند، رفتار آن‌ها بیانگر دو امر مهم است؛ اول اینکه قصد کشتن قربانی را ندارند، فقط برای ترساندن یا مجازات و به جهت انتقام اقدام به این کار می‌کنند و دوم اینکه اسیدپاش می‌داند که با این عمل موجب از بین بردن ظاهر و زیبایی قربانی می شود و تا آخر عمر او را در رنج و عذاب جسمی و روحی قرار می‌دهد؛بنابراین اگر عمل اسیدپاش در حد جرم قتل نباشد آثارش کمتر از آن نیست.اسیدپاشان چون از تعقل و اندیشه کمتر استفاده می کنند و بیشتر با عواطف و احساسات مبادرت به تصمیم گیری می کنند، این احساسات و عواطف آن‌ها را در حد جنون آنی قرار می دهد و مرتکب چنین عمل وقیحانه‌ای می شوند.
آقای دکتر به غیر از اعمال مجازات‌های بازدارنده برای این جرم از چه ابزارهایی برای کاهش این جرم می‌توان بهره جست؟
اسیدپاشان در خانواده‌هایی بزرگ شده‌اند که همیشه والدین آن‌ها تسلیم خواسته‌های آنان شده‌اند و به آن‌ها آموزش داده‌نشده که در صورت عدم برآورده نشدن خواسته‌های‌شان، نباید به هر وسیله انتقام‌آمیزی دست بزنند. انگیزه‌های اسیدپاشی عبارت از انتقام‌جویی عشقی، ناموسی، اخاذی و سرقت، اختلافات خانوادگی و کینه‌های قدیمی است. بنابراین با فرهنگ‌سازی و آموزش به مردم در مواقع حساس و بحرانی که زمینه بروزآسیب بیشتر است و درخصوص اینکه با منطق،شعور و درک لازم از موقعیت، تصمیم مقتضی بگیرندو به هیچ وجه به خود اجازه استفاده از ابزار زور و تهدید و اجبار برای رسیدن به خواسته های‌شان ندهند، می‌توان این جرم را کاهش داد.
a
