همان طور که می دانید، سلسله جلسات یکی از جنجالی ترین محاکمه های تاریخ فناوری به تازگی در کره جنوبی آغاز شده. «لی جائه-یونگ» چندی پیش از اوج قدرت و ثروت، به ناگاه خودش را در سلولی 6 متری در بازداشتگاه سئول می بیند که فقط می تواند روزی نهایتاً هفت ساعت تلویزیون تماشا کند، آن هم از طریق محصول ساخت ال جی.
رسوایی کنونی که گریبان لی، سامسونگ و کره جنوبی را گرفته، کاملاً عجیب و غریب است؛ از خرید غیرقانونی اسب گرفته تا فرقه گرایی شمنیسم و حتی استیضاح و برکناری رئیس جمهور این کشور، در پرونده دیده می شوند. در ادامه نگاهی دقیق تر به «پرونده قرن» خواهیم داشت.
لی جائه-یونگ کیست؟
«لی جائه-یونگ» که بیشتر با نام «جِی وای. لی» شناخته می شود، نایب رئیس هیئت مدیره «سامسونگ الکترونیکس» است که عملاً کنترل کامل گروه سامسونگ را در اختیار دارد. لی هم اکنون در سن 48 سالگی، یک اشراف زاده کارآفرین تحصیل کرده دانشگاه هاروارد به شمار می رود که به سه زبان تسلط کامل دارد، و تا همین چند هفته قبل به عنوان نیروی تفکر نوین در این کمپانی محسوب می شد.
او از سال 1991 در مجموعه سامسونگ مشغول به کار بوده، اما نخستین نقش مهم خود را به عنوان مدیر ارشد عملیات (COO) در سال 2009 و در «سامسونگ الکترونیکس» به دست آورد، سال 2012 به سمت نایب رئیس هیئت مدیره منصوب شد، و سال گذشته نیز به عضویت رسمی هیئت مدیره درآمد.
لی جائه-یونگ کیست؟ پاسخ آشکاری برای این سؤال وجود ندارد.
با این حال، «لی» شخصیتی کاملاً اسرارآمیز دارد و تقریباً هیچگاه در مصاحبه شرکت نمی کند، ضمن اینکه نقش اصلی اش در سامسونگ مبهم است، بنابراین نمی توان تصویر واضح و شفافی را از او در ذهن مجسم کرد. نخستین مجموعه تحت هدایت او eSamsung نام داشت، که یک کسب و کار اینترنتی بر مبنای خدمات شبکه و اینترنت باند پهن به شمار می رفت، و البته چندان دوام نیاورد.
برخی منابع آگاه می گویند «لی» نقش اصلی را در سرمایه گذاری هنگفت سامسونگ روی نمایشگرهای OLED ایفا کرده. ظاهراً او پس از گفتگو با استیو جابز که قصد داشت فناوری مذکور را در تلویزیون های اپل به کار بگیرد (ایده ای که هیچگاه رنگ واقعیت نگرفت)، از آینده روشن تکنولوژی OLED آگاه شد.
«لی» همواره ارتباط بین سامسونگ و دیگر سران فناوری دنیا از جمله «تیم کوک»، «مارک زاکربرگ» و «لری پیج» را حفظ کرده و از دید عموم، فردی آرام با رفتاری دوستانه به نظر می رسد. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند او با دید استراتژیک از حضور برجسته در مجامع عمومی پرهیز می کند، چون اگر وضعیتی همچون بحران گلکسی نوت 7 تحت مدیریت رسمی او شکل می گرفت، احتمال به دست آوردن کرسی ریاست هیئت مدیره را تا حد زیادی از دست می داد.
رئیس هیئت مدیره سامسونگ چه کسی است؟
با توجه به اینکه «لی جائه-یونگ» نایب رئیس هیئت مدیره است ولی تمام مجموعه سامسونگ را تحت کنترل دارد، این سؤال پیش می آید که رئیس هیئت مدیره کیست؟ در حال حاضر، پدر «لی» یعنی «لی کان-هی» معروف، صاحب این منصب است.
او از سال 2014 به خاطر سکته قلبی به بستر بیماری افتاده و قادر به اجرای وظایف خود به عنوان رئیس هیئت مدیره سامسونگ نیست، اما به خاطر سنت قدیمی احترام به والدین در کره جنوبی، تا زمانی که این پیرمرد 75 ساله از دنیا نرود، «لی» جوان نمی تواند کرسی ریاست را در اختیار بگیرد. «لی کان-هی» خودش نیز در سال 1987 و پس از مرگ پدرش یعنی «لی بیونگ-چول» بنیانگذار سامسونگ، متصدی هیئت مدیره این مجموعه شد.
حال که «لی جائه-یونگ» بازداشت شده، چه کسی عهده دار امور است؟
پاسخ این سؤال، ریشه در نحوه عملکرد سازمانی سامسونگ دارد و همان طور که قبلاً گفتیم، از آنجا که نقش واقعی «لی» در عملیات اصلی کسب و کار این کمپانی مشخص نیست، بنابراین نمی دانیم اکنون در اجرای چه وظایفی خلاء به وجود آمده. البته سامسونگ الکترونیکس مدیرعاملی به نام «کِوون او-هیون» دارد که در سال 2012 به این سمت منصوب شده و از سال 2013 نیز دو مدیر همکار به نام های «جی. کی. شین» و «بی. کی. یون» او را همراهی می کنند.
سخنگوی کمپانی کره ای پس از بازداشت «لی» اظهار داشت:
سامسونگ الکترونیکس تیم مدیریتی قوی در اختیار دارد که توسط سه مدیرعامل همکار هدایت می شوند. این تیم، عملکرد فوق العاده ای داشته و تمام تلاش خود را به کار خواهد بست تا عملیات کسب و کار بدون وقفه به پیش برود.
مدیرعامل کنونی سامسونگ الکترونیکس
«کِوون» در سال 2012 از بخش کسب و کار نیمه هادی سامسونگ به مقام مدیریت کل مجموعه رسید، و در توان مدیریتی و اجرایی او هیچ تردیدی وجود ندارد. با این حال نقش «لی» در این مجموعه با عنوان نه چندان شفاف «مدیریت عمومی کسب و کار» توصیف شده. در مجموع به نظر نمی رسد چایبول سامسونگ با غیبت کوتاه مدت «لی» با مشکلی اساسی روبرو گردد.
منظور از چایبول چیست؟
چایبول در کشور کره جنوبی معادلی برای کنگلومره یا شرکت های خوشه ای به شمار می رود. البته این واژه به عبارتی در زبان چینی با همین حروف بر می گردد، که آن هم در لفظ ژاپنی «زایباتسو» (zaibatsu) ریشه دارد؛ ترجمه تحت اللفظی این عبارت به دو مفهوم «ثروت» و «قبیله» می رسد، مفاهیمی که به راحتی در تمام فرهنگ ها با یکدیگر ارتباط پیدا می کنند.
بسیاری از شرکت های خوشه ای کره جنوبی در حال حاضر از جمله ال جی، هیوندای، گروه اس کی، لوته، و هانوا در واقع چایبول های خانوادگی هستند که در آنها، قدرت از نسلی به نسل دیگر منتقل می گردد.
چایبول در زبان کره ای به معنای شرکت خوشه ای است؛ مانند سامسونگ، ال جی، هیوندای و غیره.
چایبول ها در صنایع مختلفی فعالیت می کنند. به عنوان مثال گروه سامسونگ از کسب و کارهای وابسته متعددی تشکیل شده که در حوزه بیمه، ساخت و ساز، کشتی سازی، پارک های تفریحی (شهربازی)، تبلیغات، منسوجات و غیره حضور دارند. البته همان طور که می دانید بزرگ ترین و مهم ترین بخش از گروه معظم فوق، سامسونگ الکترونیکس است.
چه اتهاماتی به «لی جائه-یونگ» وارد آمده؟
«لی» و چهار تن از مدیران اجرایی سامسونگ به اتهام رشوه دادن به «پارک گون-هه» رئیس جمهور برکنار شده کره جنوبی و دوست صمیمی اش در بازداشت به سر می برند، فردی که محور اصلی بحران سیاسی این کشور از سال گذشته به شمار می رود.
چوی سون-سیل، دوست صمیمی رئیس جمهور برکنار شده کره جنوبی
این فرد «چوی سون-سیل» نام دارد، دوست نزدیک رئیس جمهور و دختر «چوی تائه-مین» رهبر فرقه جنجالی مسیحیان شمنیست. نفوذ راسپوتین-وار او در دولت، به استیضاح رئیس جمهور کره جنوبی انجامید و دیوان عالی این کشور دیروز رأی به برکناری کامل او از قدرت داد.
این موضوع چه ارتباطی به سامسونگ دارد؟
مقامات دادستانی کره جنوبی مدعی اند «لی» و دیگر مدیران اجرایی سامسونگ مبلغ 43.3 میلیارد وون (حدود 38 میلیون دلار) به سازمان های تحت هدایت «چوی» رشوه داده اند. برای سوررئال تر شدن ماجرا، جالب است بدانید بیشتر این مبلغ به منظور خرید اسب برای دختر سوارکار «چوی» یعنی «چانگ یو-را» هزینه شده، ضمن اینکه 19 میلیون دلار نیز به شرکت آلمانی Core Sports به عنوان اسپانسر و حامی «چانگ» پرداخت شده است.
چانگ یو-را دختر چوی سون-سیل
اتهام سامسونگ این است که مبلغ هنگفت فوق را در سرفصل بودجه برای یک تیم رسمی سوارکاری ثبت کرده، البته تیمی که فقط دو عضو دارد: «چانگ» و مربی اش. در مجموع حدود 26 میلیون دلار اختلاس از دارایی سازمانی سامسونگ صورت گرفته.
چرا سامسونگ این کار را انجام داده؟
زمانی که «لی» بزرگ هنوز در رأس قدرت اجرایی سامسونگ قرار داشت، «لی» جوان فقط مالک 1 درصد از سهام سامسونگ الکترونیکس بود. ادغام دو زیرمجموعه از این گروه به نام های «چیل اینداستریز» و «سامسونگ سی اَند تی» در سال 2015 راه را برای به قدرت رسیدن «لی» باز می کرد.
پس از این ادغام، «لی جائه-یونگ» 16.5 درصد از سهام مجموعه جدید «سامسونگ سی اند تی» را در اختیار گرفت، مجموعه ای که مالک 4.1 درصد از سامسونگ الکترونیکس است. ترکیب این دو زیرمجموعه به شدت بحث برانگیز بود. سرمایه گذاران صندوق پوشش ریسک و منتقدین مدیریت موروثی بر علیه آن موضع گرفتند. با این حال، رئیس جمهور کره جنوبی به صورت مستقیم در تسهیل این فرایند اعمال نفوذ کرد و باعث شد تا سهامداران نهایتاً قرارداد را بپذیرند.
سامسونگ در دفاع از خود چه می گوید؟
همان طور که اطلاع یافتید، «لی» تمام اتهامات وارده را رد کرد و طبق انتظار، سامسونگ نیز به دفاع از مدیر خود پرداخته. سخنگوی این کمپانی در بیانیه ای خطاب به خبرگزاری ها اظهار داشت «سامسونگ نه رشوه ای پرداخته و نه درخواست نامعمولی برای حمایت ناعادلانه داشته است. جلسات بعدی حقیقت را هویدا خواهد ساخت.»
چه آینده ای در انتظار سامسونگ است؟
پاسخ به این سؤال بسیار دشوار است. پرونده علیه «لی» و سامسونگ بسیار موثق و کامل تدوین شده و حتی خود «لی» نیز به برخی اقدامات اشتباه خود اعتراف کرده. او در مورد پرداخت هایش به تیم سوارکاری جعلی اظهار داشت:
به من گفته شد که شرایط اجتناب ناپذیر است و گریزی از پرداخت هزینه نداریم، اما اعتراف می کنم قرارداد به شیوه ای نامناسب انجام شد و پشیمانم از اینکه چرا با دقت بیشتری آن را بررسی نکردم.
حتی اگر «لی» گناهکار شناخته شود، باز هم تمام شانس خود را برای جانشینی پدرش و سلطه بر امپراطوری سامسونگ از دست نخواهد داد. «لی کان-هی» نیز بارها به اقدامات غیرقانونی از جمله فرار مالیاتی و رشوه متهم شده بود، اما با وجود احراز جرم، هر دو بار از سوی رئیس جمهور وقت کره جنوبی مورد عفو قرار گرفت.
در دومین مورد عفو که توسط رئیس جمهور «لی میونگ-باک» در سال 2008 صورت گرفت، «لی کان-هی» توانست به حضورش در «کمیته بین المللی المپیک» ادامه دهد و میزبانی المپیک زمستانی 2018 را برای پیونگ چانگ در کره جنوبی به ارمغان آورد، و تعجبی ندارد که یک سال بعد دوباره به سمت ریاست هیئت مدیره سامسونگ منصوب شد.
البته این موارد عفو و گریز از زندان صرفاً محدود به سامسونگ نیست؛ سران دیگر چایبول های کره جنوبی از جمله هیوندای، اس کی و هانوا نیز طی سال های گذشته موارد مشابهی را تجربه کرده اند، و در جدیدترین نمونه نیز «لی جی-هیون» رئیس گروه سی جی که تصادفاً پسرعموی «لی کان-هی» هم هست، توسط رئیس جمهور برکنار شده این کشور بخشیده شد.
بنابراین با عنایت به سابقه موارد مشابه در تاریخ کره جنوبی، به نظر نمی رسد وضعیت کنونی «لی جائه-یونگ» نیز چندان به طول بیانجامد. اهمیت سامسونگ در ساختار اقتصادی این کشور نیز یکی از برگ های برنده «لی» به شمار می رود؛ این گروه معظم به تنهایی یک پنجم تولید ناخالص ملی کره جنوبی را بر عهده دارد و حتی دادستان ویژه این کشور نیز اعتراف کرد قبل از هرگونه تصمیم در مورد این پرونده، باید تبعات اقتصادی آن را نیز در نظر بگیرند.
اما از سوی دیگر، وضعیت امروز کره جنوبی بسیار بغرنج است. اگرچه مخالفت عوام با فساد دولتی و پارتی بازی در کنگلومره های این کشور همواره وجود داشته، اما سطح تظاهرات و نفرت مردم از این رسوایی طی یک سال گذشته و کاهش مقبولیت دولت این کشور به کمتر از 4 درصد، کاملاً بی سابقه بوده.
در شرایط کنونی و به خاطر برکناری «پارک»، امید به عفو «لی» بسیار کمرنگ تر شده و شاید مقامات قضایی کره جنوبی برای آرام ساختن اوضاع، سرنوشت بدی را برای «لی» رقم بزنند؛ به هر حال همه چیز طی روزهای آینده مشخص خواهد شد. به نظر شما آیا ترکیب «قدرت-ثروت-نفوذ» باز هم در قانون گریزی موفق خواهد بود؟
