اگر امروز برای خرید تلویزیون به بازار مراجعه کنید 2 نام بیشتر از بقیه به گوش می رسد، سامسونگ و ال جی که از سرزمین های شرقی بر دنیای لوازم خانگی حکمرانی می کنند و بخش عمده بازار تلویزیون را در اختیار خود دارند. ال جی در این میدان با تلویزیون های OLED رقابت می کند و در سوی دیگر QLED های سامسونگ را داریم. بازار تلویزیون در سالهای اخیر همواره بین این دو شرکت تقسیم شده و هر کدام بخش قابل توجهی از فروش را به فناوری مربوط به خودش اختصاص داده است.
ال جی و سامسونگ دنیای تلویزیون ها را در اختیار خود دارند
هر یک از غول های کره ای ادعا می کند که فناوری برتر را در حوزه ساخت تلویزیون در اختیار دارد و مدت ها می توان در این مورد صحبت کرد. ما هم در پایان مطلب به طور خلاصه تفاوت های بین دو فناوری را مرور می کنیم، اما در این مطلب به طور خاص روی یک تفاوت مهم تمرکز داریم، اینکه کدام فناوری در برابر سوختگی پیکسل ها آسیب پذیر است. حتماً تلویزیون های غول پیکر پلاسما را به خاطر دارید که در زمان خود از نظر کیفیت تصویر سرآمد بازار به شمار می آمدند، اما کافی بود تصویر چند ساعتی روی صفحه بدون حرکت باشد تا جای آن مدتها روی تصویر باقی بماند تا لامپ تصویر به سوختگی پیکسل ها یا burn-in دچار شود.
بر اساس آنچه که کاربران گزارش کرده اند این مشکل در تلویزیون های گران قیمت OLED هم وجود دارد، در حالی که سامسونگ ادعا می کند فناوری QLED در برابر سوختگی پیکسل ها مصون است. برای اینکه حقیقت ماجرا در دنیای واقعی مشخص شود، در دیجیاتو آزمایشی تدارک دیدیم. در این آزمایش 1 مدل تلویزیون OLED از ال جی و یک QLED ساخت سامسونگ را به مدت 2 روز روشن گذاشتیم تا میزان آسیب پذیری هر یک در برابر «تصویر سوختگی» یا همان burn-in مشخص شود. بیاید همین ابتدا سراغ ویدیو رفته و نتیجه آزمایشی که ترتیب دادیم را مشاهده کنیم.
در ویدیویی که برای این آزمایش تهیه کرده بودیم عبارت DIGIATO در تمام طول 48 ساعت در محل خود ثابت بود. بعد از گذشت 2 روز و توقف پخش ویدیوها روی تلویزیون از زمینه های یکدست رنگی (قرمز و زرد) استفاده کردیم تا میزان سوختگی در sub-pixel های مختلف مشخص شود. همانطور که مشاهده کردید بخش هایی از عبارت DIGIATO به شکل هاله های رنگی روی پنل صفحه نمایش OLED باقی مانده بود، اما مشکلی برای تصویر مدل QLED ایجاد نشد.
سوختگی موقت یا دائمی؟
خود ال جی به وجود چنین مشکلی واقف بوده و تلویزیون ها را به سیستم دفاعی مجهز کرده است. مثلا اگر تلویزیون شما 4 ساعت به شکل ممتد روشن باشد، دستگاه پس از خاموش شدن برای رفع سوختگی احتمالی و بازسازی پیسکل ها عملیات موسوم به Pixel refresher را به مدت 7 تا 10 دقیقه انجام می دهد. اگر زمانی با پیکسل های سوخته مواجه شدید هم می توانید با مراجعه به منوی تنظیمات، قابلیت Pixel refresher را به شکل دستی فعال کنید و یک ساعتی منتظر بمانید تا تمام شود.
آسیبی که در آزمایش ما بعد از 48 ساعت روشن بودن تلویزیون OLED به پیکسل ها وارد شده است
اما همه ی این راه حل ها موقتی هستند و در دراز مدت کارایی خود را از دست می دهند. مثلاً اگر گیمر هستید و ساعت های زیادی روی تلویزیون OLED بازی می کنید، در معرض تهدید «تصویر سوختگی» یا سوختگی موقت در پیکسل ها قرار دارید، چون در بازی های کامپیوتری بخش هایی از تصویر ثابت هستند و به مرور باعث ایجاد سوختگی در پیکسل های آن قسمت می شوند. یک جستجوی ساده در انجمن های اینترنتی نشان می دهد اگر لوگوی شبکه مورد علاقه شما در محل خود ثابت باشد، حتی روزی چند ساعت تماشای این کانال هم می تواند به سوختگی موقت پیکسل ها منجر شود و این موضوع به مرور پیکسل های آن قسمت را به شکل دائمی با مشکل مواجه کند، یعنی سوختگی موقت کم کم دائمی شود.
تلویزیون OLED سری B6 ساخت LG که در اثر تماشای کانال های اینترنتی دچار سوختگی پیکسل ها شده است. (تصویر از انجمن های اینترنتی)
در دیجیاتو برای ما امکان ادامه دادن آزمایش بیش از 2 روز امکان نداشت، اما سایت rtings که یک نام تخصصی و معتبر در دنیای محصولات صوتی تصویری به حساب می آید، از 34 هفته پیش آزمایش مشابهی را آغاز کرده که همچنان ادامه دارد و هر هفته با نتایج به دست آمده بروز رسانی می شود. با مراجعه به صفحه مربوط به آزمایش در این وبسایت مشاهده می کنیم که پس از گذشت نزدیک به 8 ماه، با وجود تمام مکانیزم های دفاعی مدل OLED دچار سوختگی پیکسل ها شده، در حالی که روی صفحه نمایش دو مدل دیگر که هر دو LCD هستند مشکلی به چشم نمی خورد. کمی بعد توضیح می دهیم که فناوری QLED هم در حقیقت نسخه بهبود یافته از LCD به حساب می آید.
ناگفته نماند که در این تست هر تلویزیون به مدت 20 ساعت روشن است و 4 ساعت خاموش می شود تا دستگاه قادر باشد استراحت کند و مکانیزم Pixel refresher را به کار گیرد، هرچند این موضوع هم در دراز مدت فایده ای برای محافظت از تلویزیون نداشته است.
آیا گارانتی فایده ای دارد؟
احتمالاً شما هم اگر ده ها میلیون تومان برای خرید یک محصول رده بالا و با کیفیت پرداخت کنید، از گارانتی دستگاه توقع دارید از شما در برابر مشکلات عملکرد محصول پشتیبانی کند. برای بررسی این موضوع با روابط عمومی دفتر ال جی در ایران تماس گرفتیم و پرسیدیم که آیا «تصویر سوختگی» در تلویزیون های OLED این شرکت شامل گارانتی می شود یا خیر. شرکت ال جی در پاسخ ما را به این صفحه در وبسایت خود ارجاع داد. به طور خلاصه در این صفحه توضیح داده شده که اگر از یک تلویزیون OLED امروزی به شکل «منطقی و مسئولانه» استفاده کنید، دستگاه می تواند در برابر سوختگی پیکسل ها مقاومت کند و جای نگرانی از این بابت وجود ندارد و برای اطلاعات بیشتر باید به دفترچه گارانتی محصول مراجعه کنید.
جالب اینکه پس از مطالعه دفترچه گارانتی محصول به این بخش رسیدیم:
توضیحات مربوط به «تصویر سوختگی» در دفترچه تلویزیون OLED ال جی
بر اساس توضیحات دفترچه اگر تصویر بیشتر از 1 ساعت روی صفحه ساکن باشد به «تصویر سوختگی» یا burn-in منجر می شود و این موضوع شامل ضمانت دستگاه نیست، یعنی اشتباهی به این کوچکی می تواند محصولی با قیمت ده ها میلیون تومان را دچار مشکل کند. برای مثال مدل OLED که در این آزمایش مورد استفاده قرار دادیم در وبسایت آمازون با قیمت 1500 دلار به فروش می رسد، البته محاسبه قیمت ریالی با این وضعیت بازار ارز از ما بر نمی آید، لطفاً خودتان زحمتش را بکشید! اما قیمت ارز را از هرجا بپرسید و هر طور که حساب کنید، قطعاً نتیجه به اندازه حقوق یک سال بسیاری از ما می شود.
در دفترچه ی دستگاه می خوانیم که حتی تماشای طولانی مدت فیلم هایی که با نسبت غیر از 16:9 تصویربرداری شده اند هم می تواند باعث سوختگی پیکسل ها شود، چون حاشیه های مشکی در کناره های تصویر وجود دارد. به عقیده ال جی این مشکل به فیلم شما یا محصولات ساخته شده توسط دیگران مربوط می شود و «دلیلی برای تعویض یا پس دادن دستگاه نیست».
اصلاً تلویزیون QLED با OLED چه فرقی دارد؟
اگر می خواهید تلویزیون انتخاب کنید غیر از مسئله سوختن پیکسل، تفاوت های دیگری هم بین محصولات OLED و QLED وجود دارد که در تصمیم گیری موثر هستند. مثلاً در تلویزیون های OLED رنگ مشکی عمیق تر است، چون وقتی جایی از تصویر مشکی باشد، پیکسل های آن قسمت به طور کامل خاموش می شوند. اما همانطور که اشاره کردیم فناوری QLED نسخه بهبود یافته از LCD به حساب می آید و این موضوع یعنی پیکسل ها به خودی خود نوری ندارند. در نتیجه صفحه ای یکپارچه به نام LED backlight یا نور پس زمینه پشت پیکسل ها تعبیه می شود که حتی موقع نمایش رنگ مشکی هم روشن است. این مسئله موقع تماشای ویدیو، رنگ سیاه را به اصطلاح کمی بور می کند، خصوصاً اطراف جایی که رنگ روشن در حال نمایش باشد.
تلویزیون های QLED سامسونگ علاوه بر 3 پیکسل معمول یعنی قرمز، سبز و آبی، یک پیکسل سفید هم دارند و این موضوع حداکثر روشنایی صفحه نمایش را افزایش می دهد. اگر محیط شما نور زیادی داشته باشد این ویژگی اهمیت بالایی دارد چون تلویزیون OLED در چنین محیطی نمی تواند کیفیت بالای خود را به نمایش گذارد.
پنل تلویزیون های QLED در اندازه های متنوع تری تولید می شود، در نتیجه کاربر می تواند دقیقاً همان اندازه که بر اساس محیط منزل نیاز دارد را خریداری کند. همین تنوع بالاتر در مورد قیمت دستگاه هم صدق می کند. تلویزیون های OLED عموماً بسیار گران قیمت هستند، اما تلویزیون های QLED با بودجه های مختلف تناسب دارند و در دسترس تر هستند. هرچند در مدل های پرچمدار تفاوت قیمت قابل توجهی به چشم نمی خورد.
از طرف دیگر تلویزیون های OLED زاویه دید گسترده تری دارند، در نتیجه می توانید آزادانه مقابل تلویزیون جابجا شوید و از تمام زوایا تصویر با کیفیتی مشاهده کنید. اما در تلویزیون های QLED فقط وقتی دقیقاً در مقابل دستگاه باشید، نهایت کیفیت تصویر را میبینید. علاوه بر این به طور معمول تلویزیون های OLED از مدل های QLED سریع تر هستند، یعنی در فیلم های اکشن و بازی های کامپیوتری، وقتی دوربین با سرعت بالایی حرکت می کند، کمتر با حالت پرش و کشیدگی تصویر مواجه می شوید و تجربه دلپذیر تری دارید.
اینها همه تفاوت هایی هستند که موقع انتخاب هر یک از این دو فناوری باید مد نظر داشته باشید. مثلاً اگر بیشتر در محیط کاملاً تاریک تلویزیون تماشا می کنید، عمق رنگ مشکی پنل های OLED را هم بیشتر درک خواهید کرد. اما اگر پنجره بزرگی دارید و بیشتر در طول روز پای تلویزیون هستید، احتمالاً تلویزیون QLED با روشنایی بالاتر، برای شما کیفیت بیشتری داشته باشد. اگر در تعداد بالا تلویزیون تماشا می کنید، شاید تلویزیون OLED با زاویه دید گسترده تری که دارد انتخاب بهتری باشد. برای کاربرانی که محدودیت بودجه دارند هم خرید تلویزیون QLED منطقی تر است. اما اگر کاربری هستید که برای تماشای شبکه تلویزیونی مورد علاقه خود ساعت ها زمان صرف می کنید یا به انجام بازی های کامپیوتری علاقه دارید، توصیه می کنیم قبل از هرگونه تصمیم گیری حتماً ویدیوی ابتدای این مقاله را ببینید.
با تشکر از شتاب دهنده آواتک که لوکیشن ویدیو را در مجموعه کارخانه نوآوری در اختیار ما قرار دادند.
