ممکن است تصور کنید کره زمین همواره در مدار ثابت و بدون تغییری گرد خورشید می چرخد و در طول میلیون ها سال تنها ویژگی بدون تغییر این کره خاکی، همین خط سیر ثابت بوده است.
اما بد نیست بدانید که بر اساس پژوهش ها و مدلسازی های صورت گرفته، مدار زمین با گذشت زمان تغییر شکل می دهد و از دایره کامل به بیضی (و بالعکس) تغییر وضعیت می دهد. دانشمندان نیز در سال های اخیر این تغییرات را یکی از عوامل دگرگونی های آب و هوایی می دانسته اند و حالا برای نخستین بار، شواهد فیزیکی لازم برای تأیید فرضیات خود را کشف کرده اند.
تغییرات مختلف حرکت زمین در مدارش به دور خورشید از مهمترین عوامل تأثیر گذار بر آب و هوا هستند
همان طور که احتمالاً می دانید کره زمین پیوسته دوره های طولانی گرما و یخبندان را پشت سر می گذارد که عوامل مختلفی در بروز آنها مؤثرند. در این بین تغییرات حرکت زمین در مدارش به دور خورشید از مهمترین عوامل تأثیر گذار هستند که شامل بروز اختلافات جزئی در طی مسیر (دوره 100 هزارساله)، تغییر زاویه محور قطب شمال به قطب جنوب زمین نسبت به مدار (دوره 41 هزار ساله) و لرزش های ناشی از چرخش زمین به دور خودش (دوره 23 هزارساله) هستند.
تغییرات مذکور در مجموع بر مقدار انرژی خورشیدی جذب شده توسط زمین تأثیر می گذارند که در دراز مدت منجر به تغییرات آب و هوایی می شود. علاوه بر موارد مورد اشاره، دانشمندان تغییرات شکل مدار زمین (دوره 405 هزارساله) را هم در گرمایش و یخبندان زمین مؤثر می دانند که علت بروز این پدیده، تأثیر گرانش سایر سیارات منظومه شمسی بر زمین عنوان شده است.
جالب است بدانید که در گذشته امکان تغییر شکل مدار زمین تنها توسط محاسبات و به صورت فرضی مطرح شده بود اما حالا پژوهشگران دانشگاه های کلمبیا و راتگرز آمریکا با مقایسه سنگ های بدست آمده از حفاری های عمیق (نزدیک به 500 متر) در جنگل های آریزونا، نیویورک و نیوجرسی به نتایج قابل توجهی رسیده اند.
سنگ های مورد بررسی متعلق به دوران پیدایش دایناسورها هستند
محققان آمریکایی با بررسی بقایای ایزوتوپ های موجود در خاکسترهای کهکشانی باقی مانده در سنگ های کشف شده در آریزونا، سن آنها را بین 209 تا 215 میلیون سال برآورد کردند. دوره مورد بحث در واقع سال های نخستین پیدایش دایناسورها روی زمین (دوره تریاس) بوده است. دانشمندان همچنین توانستند با مطالعه روی سنگ های حفاری شده، شواهدی مبنی بر تغییر قطب های زمین که در بازه های زمانی 200 تا 300 هزارسال روی می دهد نیز پیدا کنند.
با کنار هم گذاشتن اطلاعات بدست آمده از سنگ های آریزونا، نیویورک و نیوجرسی مشخص شد این لایه های سنگی در زمان مشابهی تشکیل شده اند و بررسی تأثیر تغییرات قطب های زمین در آنها نشان داد که عامل دیگری با دوره طولانی تر در تغییرات آب و هوایی نقش داشته است.
دوره مورد بحث با توجه به تغییر رنگ لایه های سنگی در طول زمان شناسایی شد؛ در واقع بخش هایی که تیره تر هستند نشان دهنده سنگ های کف دریاها و دریاچه ها بوده و لایه های روشن تر نشان گر دوران خشکی زمین خواهند بود. این تغییرات در دوره های 405 هزارساله روی داده اند که به گفته دانشمندان دوران پر آبی و یخبندان مربوط به مدار بیضوی شکل زمین، و دوران گرما و خشکی مربوط به مدار دایره ای هستند.
گفتنی است محققان معتقدند که دوره 405 هزارساله به تنهایی عامل تعیین کننده تغییرات آب و هوایی نیست، اما می تواند در تغییر شدت اثر سایر دوره ها (که به چرخه های میلانکوویچ معروفند) مؤثر باشد.
