قصر قند سیستان و بلوچستان ؛ سرزمین میوه های گرمسیری

شهرستان قصرقند از شگفت انگیزترین شهرهای ایران در جنوب سرزمین بلوچستان است. این شهر 6110 کیلومترمربع مساحت دارد اما دنیایی از محصولات کشاورزی رنگارنگ را درون خود جای داده. ارتفاع شهرستان قصرقند سیستان و بلوچستان از آب ها آزاد دنیا 503 متر است. موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی گرم و نیمه مرطوب برای گردشگران این شهر دلنشین و مطلوب است. شهرستان قصرقند به علت قرار گرفتن در مسیر رودخانه کاجو باعث شده قسمت هایی از این شهر حتی در روزهای آفتابی تابستان نیز هم هوای مساعدی برای مسافران و مردمان بومی فراهم می کند. بخش مرکزی، ساربوگ و تلنگ از بخش های این شهرستان هستند. 59504 هزار نفر در این شهر زندگی می کنند که خونگرمی و مهمان نوازی آن ها هرساله گردشگران زیادی را مجذوب می کنند. پس در ادامه با ما در مجله گردشگری همگردی همراه باشید برای سفر به جاهای دیدنی قصرقند...

معرفی جاذبه های تاریخی شهرستان قصرقند

قلعه تاریخی قصرقند

قلعه از جاهای دیدنی قصرقند سیستان و بلوچستان در مرکز شهر و در قسمت شرق مسجد جامع قرار دارد که به وسیله خانه های مسکونی احاطه شده است و از جهت شمال و شمال شرقی به نخلستان محدود می شود.
این قلعه قدیم الایام مقر حکمرانی حاکمان بوده است. باتوجه به نوشته و کتاب هایی که در مورد مکران زمین و کرمان تالیف شده است می توان گفت که تاریخ ساخت قلعه به دوره های قبل از صفویان باز می گردد.
بنا به روایت ریش سفیدان و آن چه در کتب مختلف در مورد حکمرانان قلعه قصرقند نوشته شده است بیشتر حاکمان از طایفه بلیده ای بوده اند.
بلیده ای ها از مسقط به سرزمین بلیده واقع در بین تربت مکران و پنجگور در بلوچستان پاکستان مهاجرت کرده اند. قلعه بر روی تپه ای دست ساز قرار گرفته که ارتفاع آن حدود 10 متر می باشد. ابعاد تقریبی مجموعه 100 در 60 و محدوده حاکم نشین 30 در 45 متر می باشد. ورودی قلعه در ضلع جنوبی آن بوده و حاکم نشین در قسمت شرقی و بلندتر از سایر قسمت ها بوده است. اتاق هایی که در ضلع غربی قلعه ساخته شده است آخرین بار از آن ها به عنوان ساختمان ژاندارمری استفاده شده است که دارای مساحتی برابر 285 مترمربع می باشد. این بنا توسط حاکمان برای حکمرانی منطقه ساخته شده است و پس از شکسته شدن حکومت های محلی، بازماندگان حاکم مجبور به ترک قلعه شده اند.

قلعه تاریخی بگ

یکی دیگر از جاهای دیدنی قصرقند و قلعه های مهم شهرستان قصرقند قلعه بگ است. قلعه بگ در روستای بگ از توابع دهستان ساربوگ در فاصله 22 کیلومتری قصرقند سیستان و بلوچستان قرار دارد. به دلیل شباهت این قلعه با قلعه قصرقند ساخت آن را به دوره صفویه نسبت می دهند.
کل مجموعه در زمینی به ابعاد 500*100 متر قرار دارد. تپه حاکم نشین از زیباترین جاهای دیدنی قصرقند در قسمت غربی این مجموعه واقع شده است و مساحتی در حدود 1400 متر مربع را دارا می باشد. بناهای ساخته شده در این تپه 520 متر مربع از سطح قلعه را اشغال کرده است.
پی عظیم سنگی این مجموعه مهم ترین قسمت این قلعه می باشد که به صورت بسیار زیبایی سنگ چین شده است.

محوطه دمبیگان

محوطه دمبیگان در قسمت جنوبی قصرقند سیستان و بلوچستان واقع شده است. سطح محوطه از قطعات سفالی منقوش به نقوش برجسته و نقوش تزئینی نقاشی شده و ساده پوشیده شده است. سفال های سطحی محوطه از نوع سفال های دست ساز خشن و چرخ ساز می باشند که از نوع دست سازها می توان ظروفی قبیل خمره ها را نام برد که قطعات شکسته شده آن ها بر سطح محوطه قابل مشاهده می باشد.
سفال های چرخ ساز از نوع سفال های قرمز رنگ ساده و منقوش به نقوش تزئینی هندسی از قبیل خطوط موازی و مثلث مانند و... می باشند. در سطح محوطه دمبیگان آثاری از معماری قابل مشاهده است که به صورت دیوارهای سنگ چین شده در ابعاد مستطیل و مربع می باشند، این آثار معماری بیشتر در قسمت مرکزی تپه به چشم می خورد. این محوطه مربوط به دوران تاریخ (اشکانی) بوده اما در دوران مختلف نیز استفاده می شده است. دلیل این امر وجود قطعات سفالی پراکنده بر سطح تپه از دوران اشکانی و دوران اسلامی می باشد.

محوطه سیاه بن قصرقند

در مسیر جاده شهرستان قصرقند به هلونچکان صخره (کوه) سنگ سیاهی در جهت غربی جاده قرار دارد که معروف به کوه سیاه می باشد و زمین های اطراف آن را سیاه بن می نامند. محوطه مذکور مسکونی بوده و آثار معماری آن هنوز هم به چشم می خورد.
آثار معماری بر روی تپه ای به ارتفاع 4 متر از سطح زمین های اطراف بنا شده اند، مصالح به کار رفته در آن سنگ های کف رودخانه و گل بوده است. مهم ترین منابع آبی که در آن زمان استفاده کرده اند می توان از رودخانه کاجو که در 5/1 کیلومتری شمال محوطه می گذرد نام برد. بر روی محوطه آثاری از قطعات سفالی قرمز و خاکستری ساده، منقوش و لعابدار به چشم می خورد.

کوه گت بن

در مسیر جاده قصرقند سیستان و بلوچستان به نیکشهر در فاصله 40 کیلومتری به نیکشهر قله کوه بیضی از جذاب ترین جاهای دیدنی قصرقند است که شبیه نعل اسب دیده می شود که معروف به گت از جاهای دیدنی قصرقند می باشد و مردم منطقه آن را به اسم گت بن و گرد کوه نیز می شناسند. در قسمت بالای این کوه آثاری از معماری و حوض آب وجود دارد که در مواقع درگیری و جنگ، لشکریان فراری در بالای آن پناه می گرفتند. در دامنه شمالی شرقی آن، دره ای است که راه صعود به قله کوه می باشد. قسمت بالای کوه به صورت نعل اسب می باشد که قسمت های بیرونی آن مرتفع تر و دارای شیبی به طرف مرکز آن می باشد این شیب سبب شده که در وسط کوه یک آبراه به وجود آمده که می توانسته مدت های زیادی آب را در پشت خود ذخیره کند. علاوه بر این حوض آب حوض دیگری به طول 12 متر و عرض 3 متر و با عمق 4 الی 5 متر جهت نگهداری و ذخیره آب ساخته شده است. در جهت شمالی کوخ آثار معماری به صورت پراکنده وجود دارد و احتمالا حاکم نشین هم در قسمت جنوبی باشد چون که در این قسمت اتاق ها بزرگ تر و نزدیک به هم ساخته شده اند.

نقش کنده های شمال قصرقند

این نقوش بیشتر شامل نقش اسب، بز، گاو، روباه، انسان و صحنه های شکار می باشند که در دامنه کوه های جهت غربی رودخانه کاجو کنده کاری شده اند.
این نقوش در سه نقطه از مسیر رودخانه کاجو به طرف شمال در دامنه کوه ها کنده شده اند که این مکان ها عبارتند از:
اپس گولم (گرداک)، گرداک دپ، تنگ سر.

نقوش کنده کاری شده اپس گولم (گرداک)

این نقوش بر دامنه کوه سنگی که بین 26 درجه و 19 دقیقه و 8/32 ثانیه عرض شمالی و 60 درجه و 42 دقیقه و 4 ثانیه کرینویچ در ارتفاع 669 متری از سطح دریا در قسمت غربی روستای گرداک بالا و جنوب غربی ا پس گولم واقع شده اند.

شرح نقوش

در قسمت شرقی در گوشه جنوب شرقی صخره صحنه ای کنده کاری شده را نشان می دهد که ایستاده اند. نقش دو انسان سمت چپ نسبت به نقش انسان سمت راست کوچک تر بوده و در سمت راست انسان ها نقش بز کوهی با شاخ های بزرگ هلالی شکل به نمایش گذاشته اند که دست نقش انسان برروی شاخ بزکوهی چسبیده است در قسمت بالای نقش بزکوهی، نقش یک حیوان کوچک که بیشتر شبیه به روباه می باشد کنده کاری شده است در نزدیکی پای انسان یک گوزن با شاخ های بزرگ به صورت وارونه (معکوس) رو به انسان دیده می شود اما در قسمت پایین صحنه دو انسان را نشان می دهد که در حال مبارزه (کشتی) گرفتن با هم هستند در سمت راست نقوش دو انسان کشتی گیر یک نقش نامفهوم که متشکل از یک هسته مرکزی تقریبا مربعی شکل و چهار زایده از چهار گوشه آن نشات گرفته که قسمت انتهایی این زایده ها به صورت دایره ای شکل می باشد در زیر این نقش نامفهوم نقش دو بز کوهی دیده می شود که در حال فرار می باشند.

معرفی جاذبه های طبیعی شهرستان قصرقند

شهرستان قصرقند سیستان و بلوچستان علاوه بر آثار تاریخی و صنایع دستی شاخص، دارای جاذبه های طبیعی فراوانی نظیر آبشارها، باغات میوه های گرمسیری، شالیزارهای و رودخانه پرآب کاجو است. بدون شک گذراندن یک روز در کنار این جاذبه ها می تواند خاطره و سفرخوش و خاطره انگیزی را برای گردشگران به همراه داشته باشد.

رودخانه کاجو

رودخانه زیبا و دائمی کاجو شریان حیاتی این شهر است که در طول سال فضای این شهر را بسیار زیبا و سرسبز جلوه می دهد. در حاشیه این رودخانه آثار پیش از تاریخ عظیمی چون دمبیگان و سیاه بن را می توان مشاهده کرد.

قنوات

وفور قنات و آب جاری در دامنه ها باعث شده در طول سال سه بار شاهد برداشت برنج از شالیزارهای این شهر باشیم چیزی که در دیگر نقاط کشور کمتر و یک بار در سال انجام می شود.

باغات میوه های گرمسیری

باغات میوه های گرمسیری نظیر موز، انبه، پرتغال و لیمو ترش در طول مسیر ورود به این شهرستان بر اهمیت این شهر می افزاید. قسمت اعظم میوه ها به دیگر نقاط استان صادر می شود.

آبشار آبند

منطقه گردشگری آبند در شمال شرقی شهرستان قصرقند قرار گرفته است. این منطقه یکی از مناطق بسیار زیبا، بکر با مناظر دیدنی شامل چشمه های آب طبیعی جاری از ابتدای روستا تا آبشارهای صخره ای به صورت پلکانی در قله کوه، نخلستان های زیبا، بیشه زارهای سبز، گونه های گیاه گزروغن بر بالای کوه، زمین های سبز و معطر گندم و برنج است.
اما آنچه بیش از هر چیز قابل توجه است وجود آبشار بسیار زیبا در 5 طبقه به صورت پلکانی با حوضچه های طبیعی ایجاد شده در پای هر آبشار است.