امروز به جز اینستاگرام، تمام شبکههای اجتماعی خارجی پرطرفدار در ایران مسدود هستند. همین موضوع سبب شده تا در گذر زمان، کاربران ایرانی همواره کوچ دسته جمعی از پلتفرمی به پلتفرم بعدی را تجربه کنند که آخرین مورد آن، مهاجرت از وایبر به تلگرام بود. تکلیف کوچ بعدی مشخص نیست و هیچکس نمیداند مقصد بعدی کجاست اما این واقعیت مشخص است که اگر شبکههای اجتماعی بیشتری در ایران در دسترس بودند، تمرکز کاربران هم اینچنین روی یک بستر قرار نمیگرفت.
اکنون به نظر میرسد برخی از اعضای دولت و شورای عالی فضای مجازی تلاشی تازه را برای رفع فیلتر یوتوب و توییتر آغاز کردهاند که میتوان از آن به عنوان نوعی «سیاست تمرکز زدایی از یک شبکه» یاد کرد.
سایت «عصر خبر» مدعی شده است که 6 نفر از اعضای کابینه که عضو شورای عالی فضای مجازی و کارگروه تعیین مصادیق جرایم رایانهای هستند، در نامهای به رئیس شورای عالی امنیت ملی کشور درخواست رفع فیلتر توییتر و یوتیوب و برخی شبکههای اجتماعی دیگر را داشتهاند.
این منبع همچنین اشاره کرده است که «سید عباس صالحی» وزیر ارشاد، «سید محمد بطحایی» وزیر آموزش و پرورش، «محمدجواد آذری جهرمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و همچنین «سید محمود علوی» وزیر اطلاعات از جمله امضا کنندگان این نامه بودهاند.
سه وزیری که در نخست نامشان آمد، در توییتر فعال هستند و اتفاقاً در بیشتر مواقع به فارسی توییت میکنند. اما نکته جالب همراهی یکی از بالاترین مقامهای امنیتی ایران در امضای چنین نامهای است؛ مخصوصاً در حالی که بیشتر شبکههای اجتماعی در ایران به دلایل امنیتی مسدود شدهاند.
اما تلاش برای رفع فیلتر توییتر اتفاق تازهای نیست. آذری جهرمی که در 29 مرداد سال گذشته توانست از مجلس رای اعتماد بگیرد و به عنوان وزیر ارتباطات دولت دوازدهم کارش را شروع کند، در یکی از اولین مصاحبههای خود در مورد بازگشایی توییتر گفت:
«فکر میکنم با توجه به شرایط حال حاضر زمینه برای این گفتگو و تعامل وجود دارد. فضای توییتر فضایی با محتویات غیر اخلاقی نیست که باید مسدود باقی بماند چرا که بیشتر فضای این شبکه معقول است. بنابراین تنها از راه اعتمادسازی از سوی همین شبکه، امکان رفع فیلترینگ آن وجود دارد.»
هر چند در 9 ماه گذشته جهرمی در این رابطه به موفقیتی نرسیده اما این اظهار نظرها از سوی وزیر ارتباطات چندبار دیگر هم تکرار شد. برای مثال او در اولین نشست خبری آنلاین خود با رسانهها که در 19 اسفندماه برگزار شد، در پاسخ به سوال دیجیاتو مبنی بر پروسه طی شده برای رفع فیلتر توییتر و یوتوب گفت:
«وزارت ارتباطات در رابطه با رفع فیلتر این سرویسها، به صورت مستقیم مسئولیتی ندارد و در کارگروه تایین مصادیق یک رای دارد. طبیعتاً پیگیری از طرف ما انجام شده است و مسئله در مرکز ملی فضای مجازی در حال بحث است.
امیدوارم نتیجه هر چه باشد، مرکز ملی فضای مجازی آن را اعلام کند. تلاشهای ما برای پیگیری این موضوع صورت گرفته و اطلاع دارم که این موضوع آنجا هم در حال پیگیری است. رفع فیلتر این سرویسها موضوعی است که نیاز به هماهنگی کامل بین دستگاهها دارد. امیدوارم این جمع بندی سریعتر توسط مرکز ملی فضای مجازی انجام شود.»
اکنون ارسال همین نامه که از سوی چند منبع دیگر هم تایید شده، میتواند بارقه امیدی باشد برای دسترسی سادهتر به شبکههای اجتماعی بیشتر و همچنین گردش آزاد اطلاعاتی که دولت روحانی مدتها پیش وعدهاش را به طرفداران خود داده بود.