نیروی پایداری با چه هدفی شکل گرفت؟

با گسترش اعتراضات مردمی علیه شاه، از سال 1356 با فعال شدن «نیروی پایداری مقاومت»، گروه‌های غیرنظامی هوادار رژیم پهلوی شکل گرفت که به یاری یگان‌های ژاندارمری می‌شتافتند. در گزارشی که سفارت آمریکا در تهران تهیه کرده و در سایت ویکی‌لیکس دیده می‌شود، درباره این گروه‌ها آمده است که «دولت - حداقل تحت شرایط خاص - مخالف برخورد شهروندان با آشوبگران نیست.»

 [متن سند]تحرکات مردمی، شیوه ایرانی

19 آوریل 1978 [30 فروردین 1357]خلاصه: درخواست از مردم برای مقابله با خشونت‌هایی که در ایران پدید آمده تاکنون به فعالیت‌های اندک سیاسی در حزب رستاخیز محدود مانده است؛ از جمله سخنرانی‌هایی در حمایت از دولت و تظاهرات دولتی در چندین شهر و به وجود آمدن یک «نیروی پایداری مقاومت» که با نیرو‌های ضد دولتی در شهرستان‌ها به مقابله برخاسته‌اند. نیرو‌های مقاومت سردسته نیرو‌های ضد دولتی را شناسایی و دستگیر کرده و تحویل پلیس داده‌اند.

 برخلاف آنچه که انتظار می‌رفت، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد دولت با تشکیل چنین نیرو‌های «غیرنظامی مردمی» مخالف است. در عوض معتقدیم که این یکی از راهکار‌هایی است که دولت می‌آزماید تا به مخالفانش هشدار دهد و از سوی دیگر ببیند که با توجه به تغییری که در روش مبارزه مخالفین دولت پدید آمده، بهترین راه مقابله کدام است.

1. نشانه‌های اخیر از سازماندهی تظاهرات حکومتی توسط حزب توده و ایجاد گروه‌های مقاومت برای کمک به مقامات قضایی در شناسایی مخالفینی که تظاهرات را به خشونت کشانده‌اند، بیانگر آن است که دولت ایران می‌خواهد تعداد بیشتری از شهروندان حامی دولت را وارد این موج جدید زدوخورد خشونت‌آمیز کند که در 53 شهر و روستای کشور (طبق آخرین آمار ما) رخ داده است.

2. بنابر گزارش مطبوعات ایران، فعالان «نیروی پایداری مقاومت» تظاهرکنندگان روز‌های 15-13 آوریل را شناسایی کرده و 12 نفر از مظنونین آشوبگر را به پلیس تحویل داده‌اند. این اتفاقات در قم، اصفهان و زنجان رخ داد. اسامی دستگیرشدگان که به پلیس محلی تحویل داده شده‌اند در گزارش‌های خبری آمده است. منبع رسمی ما در وزارت دادگستری به ما گفته که نیرو‌های مقاومت مجوز دستگیری افراد را ندارند، اما می‌توانند آشوبگران را تا زمان سر رسیدن پلیس «نگه دارند».

3. دولت ایران درباره تأیید اعمال خشونت توسط شهروندان سکوت اختیار کرده و از نحوه برخورد رسانه‌ها اینگونه برمی‌آید که دولت - حداقل تحت شرایط خاص - مخالف «برخورد شهروندان» با آشوبگران نیست. منابع نزدیک به پلیس به ما می‌گویند که این موضوع باعث تسلی خاطر نیرو‌های پلیس شده که در خط مقدم تنها نیستند.

قلمروی آشوب‌ها و خشونت‌های نامنظم هفته‌های گذشته، دولت و سران اپوزیسیون را به یک اندازه غافلگیر کرده و هر دو طرف در تلاش‌اند تا بفهمند که در آینده چه اتفاقی ممکن است بیفتد.

4. در همین زمینه، شکل‌گیری نیرو‌های مقاومت جالب توجه است. این نیرو در ژوئن 1977 به عنوان یک نیروی مردمی تشکیل شد تا در صورت اشغال ایران هنگام جنگ به شیوه غیرنظامی مبارزه کند. این نیرو، که اغلب با سازمان نیرو‌های دفاع مدنی مورد اشتباه قرار می‌گیرد، از درون این سازمان پدید آمد، ولی در سال 1977 از آن جدا شد. ایده اولیه آن در سال 73-1972 توسط شاه بنیان نهاده شد. فرمانده این نیروها، معاون ژاندارمری ایران سپهبد محمد مؤمنی است.

ژاندارمری مسئولیت اجرایی سازمان را بر عهده دارد. اعضای این سازمان را کارمندان، اعضای حزب رستاخیز که به این کار تمایل دارند و شهروندان عادی تشکیل می‌دهند (به خصوص در مناطق روستایی). از گفتوگو با اعضای محلی این نیرو، مشخص شده که این واحد‌ها به شدت توسط ژاندارمری کنترل می‌شوند و بدون اجازه رسمی نمی‌توانند فعالیتی انجام دهند.

5. به نظر می‌رسد که میان فعالان این گروه و کسانی که به این نیرو پیوسته‌اند و از طرف مقامات به آن‌ها دستور داده شده، تفاوت وجود دارد. به سختی بتوان اعضای فعال نیروی مقاومت را تخمین زد، ولی توسط یک منبع، تعداد 500 هزار عضویت به ما داده شده است. این سازمان در حال از بین رفتن است و اعضای مسئول کارت عضویت که با ما در تماس بوده‌اند، به ما گفته‌اند که اطلاعی از فعالیت‌های کنونی ندارند.

برخی از منابع آگاه ما در ایران می‌گویند که شاید این شیوه دولت ایران باشد تا ساواک و دیگر نیرو‌های امنیتی را از راه دیگری وارد کند تا کنترل تظاهرات را بر عهده گیرند. ما هیچ‌گونه شواهد مستدلی نداریم، اما این واقعیت که نیرو‌های مقاومت را «محاصره» کرده‌اند تا به سرزمین «خدمت» کنند و چند روز پس از آن، در سه شهر کشور اولین عملیات موفقیت‌آمیز انجام می‌گیرد نشان‌دهنده آنست که کسانی - به احتمال زیاد با حمایت سازماندهی‌شده دولتی - بیش از پیش قدم به میان گذاشته‌اند.

6. فعالیت‌های حزب رستاخیز ادامه دارد، ولی به نظر می‌رسد که از مقابله فیزیکی خشونت‌آمیز با تظاهرات‌کنندگان - به آن روشی که مجیدی رئیس جناح پیشروی حزب مدتی به آن مشغول بود - روی برگردانده‌اند. دولت ایران و رهبران حزب واکنش شدید را از اختیارات حزب حذف نکرده‌اند، ولی جدیدترین فردی که وارد عرصه شده تا از ملت پشتیبانی کند، هوشنگ انصاری از جناح محافظه‌کار است که در روز 17 آوریل اعلام کرد 250 نماینده حزب را به شهر‌ها و روستا‌های مختلف می‌فرستد تا سازماندهی حزب را بهبود بخشیده و برای کمک به ملت وارد عمل شوند.

رسانه‌های ایران در روز 18 آوریل گزارش دادند که در روز‌های 15-13 آوریل در شهر‌های مختلف ایران از جمله دماوند، کرج، شاهی، محلات، شاهرود و شهریار تظاهرات حزبی برپا شده است. این تظاهرات توسط کمیته عملیاتی حزب رستاخیز برنامه‌ریزی شد، همانند آنچه که پیشتر در رضاییه، کرمانشاه، پیرانشهر و دیگر شهر‌ها سازماندهی شده بود. تظاهرات مسالمت‌آمیز بودند و رهبران حزب از لزوم خشونت‌زدایی از سیاست سخنرانی کردند.

7. توضیح: فعالیت‌های حزب و دولت ایران تاکنون در راستای تلاش‌های شاه و مشاورانش صورت گرفته تا روش‌های مختلف کنترل و بازداری مخالفان حکومت را به آزمایش بگذارند. از این روش‌ها می‌توان به سخنرانی‌هایی در حمایت از دولت و تظاهرات دولتی، همچنین تشویق و حمایت از شبه‌نظامیان نیرو‌های مقاومت برای به حرکت درآمدن و مواجهه مستقیم با مخالفان در مبارزات خیابانی، اشاره کرد.

به نظر ما این آزمایش‌ها ادامه خواهند یافت تا زمانی که شاه متقاعد شود ایده مناسبی به دست آورده تا بفهمد که 1) تمام تاکتیک‌هایی که اپوزیسیون به آن دست خواهد زد کدام هستند، 2) میزان موفقیت و بهای سیاسی مبارزه با هر کدام از این تاکتیک‌ها کدام است و 3) واکنش رسانه‌های خارجی چه خواهد بود.

منبع: تاریخ ایرانی