خیابان چهار باغ عباسی ؛ خیابان چهارباغ اصفهان

در معماری وهنر باستان در نزد ایرانیان عدد 4 از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار بوده است که نشان دهنده چهار عنصر حیات که پاک هستند و بر پایه حکمت ایرانیان استوار می باشند است. بنابر این در طول دوران کهن می توان تاثیر گذاری عدد 4 را بر بیشتر بناها و معماری های آن زمان به وضوح دید برای نمونه می توان بناهای قبل یا بعد اسلام را مثال زد که صحن یا حیاط بیشتر بناها چهار قسمتی ساخته می شد و مهم تر این که تاثیر پذیری این عدد بر روی باغ های ایرانی خیلی واضح و مبرهن است، باغ هایی که به واسطه ی گذرگاه های آن و معابرش به چهارقسمت تقسیم می گشتند و به خیابان چهار باغ مشهور شدند. یکی از این چهار باغ های مشهور در اصفهان قرار دارد و به نام چهار باغ عباسی شناخته می شود . چهارباغی که در زمان خودش دارای شکوه و عظمت بی نظیری بود و بازدید کنندگان و علاقمندان زیادی از سراسر جهان داشت و متاسفانه امروز از جلال و شکوه آن کاسته شده است . درادامه خیابان چهارباغ اصفهان را بیشتر خواهیم شناخت...

چهار باغ عباسی از گذشته تا به امروز

خیابان چهار باغ عباسی در زمان شاه عباس اول طراحی و اجرا شده است که تاریخ ساخت آن حدودا در سال های 1000 هجری قمری یا 1591 میلای باز می گردد و گفته می شود که جوی آبی در زمان های قدیم از میان ای خیابان به زاینده رود سرازیر می شد. در واقع خیابان چهار باغ عباسی اصفهان از چند چهار باغ در اطراف یک خیابان اصلی بوجود امده  است که نام یکی را بر کل مجموعه نهاده اند . که شامل چهارباغ عباسی ، چهار باغ بالا ، چهارباغ پایین می باشد که چهار باغ بالا و چهار باغ عباسی به دستور شاه عباس اول و درزمان ایشان ساخته شد و چهار باغ پایین را که دقیقه به شکل خیابان چهار باغ عباسی است رضا شاه پهلوی دستور ساختش را صادر نمود.چهار باغ پایین در امتداد چهار باغ عباسی به سمت شمال شهر کشیده شده و خیابان چهارباغ اصفهان بالا ازسی و سه پل تا جنوب شهر و دروازه ی شیراز امتداد دارد .درزمان ها گذشته افراد سواره از مسیر های خاصی که در خیابان برایشان طراحی شده بود عبور می کردند و اطراف این خیابان باغ های سرسبزی وجود داشت که بین سران و امرا آن زمان تقسیم شده بود تا آنها در آن باغ ها برای خودشان عمارت باشکوهی بنا کنند. خیابان چهارباغ اصفهان با چهار باغ بالا توسط پل سی و سه پل به یکدیگر متصل می شود.

نگاه مورخان و جهان گردان به چهار باغ

در سفرنامه های بسیاری از جهان گردانی چون سانسون فرانسوی تا پی تیرو دلا واله که جهانگرد مشهور ایتالیایی بود و در زمان قاجار و صفویه به بازدید از چهار باغ عباسی پرداخته اند متون ارزشمندی یافت می شود که همه اش راجع به توصیف زیبایی های این باغ بی نظیر است . در متون تاریخی ارزشمند ی چون تاریخ علم آرای عباسی که اسکندر بیگ منشی ان را به نگارش در اورده و یا در نوشته های ملا جلال منجم بزدی در تاریخ عباسی یا همان روزنامه ی ملا جلال و نوشته های جنابندی در روضه الصفویه توصیف زیادی از چهار باغ عباسی امده است.شوالیه شاردن که از جهانگردان به نام و مشهور فرانسوی بود جمله ی زیبا در مورد این چهار باغ اصفهان دارد وی می گوید این خیابان زیباترین معبری می باشد که تا به امروز من مشاهده نموده ویا درموردش شنیده ام . وی در زمان شاه سلیمان صفوی و سلطنت شاه عباس دوم در ایران برای مدت زمان نسبتا زیادی سکونت داشته است و چهار باغ عباسی گردشگاه مشجر عمومی مردم اصفهان نامیده است 

معماری باغ چهار باغ درایران

باغ پاسارگاد که کوروش کبیر آن را بنا نموده طبق اظهار نظر باستان شناسان از اولین چهارباغ های ایران به شمار می رودو در طراحی چهارباغ ها معمولا از دوشیوه استفاده می نمودند:

شیوه اول

شیوه ی اول طراحی چهار باغ در ایران را می توان در چهارباغ عباسی اصفهان مشاهده نمود که در این روش یک خیابان اصلی را بر می داشتند و با گذرگاه های فرعی از قسمت طول خیابن آن را به چهار قسمت تقسیم می نمودند .

شیوه ی دوم

این شیوه  بر حسب مساحت باغ انجام می شده است که در آن  کل مساحت باغ را به چهار مستطیل یا مربع و دو معبر متقاطع تقسیم می کردند و عنصر مرکزی آن یک حوض بود که در محل تقاطع  قرار داشت و هرکدام از این چهار مربع یا مستطیل را نیز به چهار قسمت دیگر با استفاده از معابر متقاطع تقسیم می نمودند و این تقسیم بندی ها بسته به مساحت باغ می توانست ادامه داشته باشد که در باغ هایی مثل باغ گلشن در طبس شاهد آن هستیم و دقیق ترین و کامل ترین شیوه برای طراحی چهارباغ به شمار می رود.