آسیب تکرار آزار جنسی از وقوع آن بیشتر است

نفیسه آزاد در گفت وگو با ایسنا، درباره این که خانواده‌ها چگونه می‌توانند فرهنگ آموزش مسائل جنسی به کودکان‌شان را نهادینه کنند، توضیح داد: در نظام آموزش رسمی کشور، به  کودکان و بزرگسالان آموزش لازم درباره مسائل جنسی داده نمی‌شود و آن‌ها نمی‌دانند که حق‌شان بر بدنشان چیست یا چه کسی حق دارد با آن‌ها چه برخوردی داشته باشد. فرهنگ سنتی سینه به سینه‌ای به شکل عرفی وجود دارد که دقیق، روشن و منطبق با شرایط حال نیست .

او ادامه داد: زمانی که کودک، فقط خانواده، کودکان و همبازی‌های محل را می‌دید و به مدرسه می رفت نیز مواردی داریم که کودکان مورد آزار جنسی قرار می گرفتند؛ چه برسد به زمان حال که فرزندان ما در معرض دریایی از اطلاعات قرار دارند و به واسطه شبکه‌های اجتماعی با افرادی که ندیده‌اند، زندگی می‌کنند و ما همچنان به آن‌ها هیچ آموزشی نمی‌دهیم و صحبت کردن درباره این موضوعات را با مسائل غیر اخلاقی همراه می‌کنیم.

این جامعه‌شناس افزود: به نظر می‌رسد هر کس درباره بدن یا رابطه جنسی صحبت  کند، کار زشتی انجام داده و این امر موجب سکوت افراد می‌شود. در بسیاری از موارد بچه‌ها اصلا متوجه نمی‌شوند که چه حقی دارند و باید اعتراض کنند. خانواده‌ها نیز متوجه این شرایط نیستند و در بسیاری موارد نمی‌توانند اعتماد لازم را بین خودشان و فرزندانشان ایجاد کنند و اگر مساله‌ای پیش آید، درصددند کودک را راستی آزمایی کنند، حتی در بسیاری مواقع به بزرگترها بیشتر از کودکان شان اعتماد می‌کنند. همین امر موجب می‌شود که کودک به مرور زمان یاد بگیرد درباره این مسائل صحبت نکند.

آزاد اضافه کرد: علاوه بر صحبت نکردن درباره این موضوع، نبود آموزش‌های جنسی رسمی، نقص بزرگی است که موجب می شود بار مسئولیت خانواده در زمینه آموزش بیشتر شود. آنچه که درباره آموزش گفته می‌شود این است که آموزش پیشگیری از آزار جنسی، لزوما جلوی وقوع آن را نمی‌گیرد اما جلوی تکرار آن را می‌گیرد.

او با بیان اینکه به هر حال ما نمی‌توانیم همه‌ی جامعه را کنترل کنیم، افزود: اگر فرزند من بداند در صورت وقوع مشکلی باید مسئله را با پدر یا مادرش در میان بگذارد و حق اوست که کسی به بدنش دست نزند و هر کسی هر فیلم نامربوطی را به او نشان ندهد، می‌توان جلوی تکرار را گرفت. همه‌ی صحبت ما از آموزش پیشگیری از آزار جنسی برای خانواده‌ها و کودکان این است که آسیبِ تکرار حادثه بیشتر از وقوع حادثه است.

این جامعه‌شناس درباره این که خانواده‌ها چطور می‌توانند درباره این مسائل با فرزندان خود صحبت کنند، توضیح داد: برنامه‌های آموزشی آزموده شده‌ای در دنیا و حتی در ایران داریم که به خانواده‌ها آموزش می‌دهد چه مسوولیت‌هایی دارند و چطور باید با کودکان درباره این موضوع صحبت کنند. باید به شکلی با فرزندان صحبت شود که احساس شرم و گناه در آن‌ها به جود نیاید. لازم نیست با احساس و عواطف درباره این موضوع با کودکان صحبت کرد. باید واقعیت را به کودک گفت. حق کودک بر بدنش به او آموخته شود و به او اطمینان دهیم که به حرفش گوش می‌دهیم. باید به کودکان‌مان اطمینان دهیم که هر اتفاقی که برای ما تعریف می‌کنند، پیگیری می‌کنیم.

آزاد با بیان اینکه هیچکس در این باره آموزش ندیده و افراد محدودی می‌دانند که در مواجه با این موضوع باید چگونه رفتار کنند، گفت: امیدوارم وزارت آموزش و پرورش به این مسئله وارد شود و برنامه آموزشی رسمی در این زمینه در نظر بگیرد و برایش یادآوری شود که تا چه اندازه لازم است خانواده‌ها نیز در این زمینه آموزش ببینند. به هر حال این موضوع نیازمند یک حرکت جمعی است. ما سال‌ها سکوت کرده‌ایم بنابراین انباشتی از اتفاقات ناخوشایند، نابه سامانی و سردرگمی وجود دارد و به حرکتی جمعی برای بهبود وضعیت در این زمینه نیاز داریم.