ریزش مبادلات و برگشتی اسناد بانکی

به گزارش ایسنا، چک، سفته و برات از جمله رایج‌ترین اسناد بانکی در گردش هستند. سالانه چندین هزار میلیارد تومان و چندین هزار فقره چک و سفته و برات معامله شده و البته با توجه به شرایطی از جمله عدم تامین منابع برای گیرندگان این اسناد، برگشت می‌خورد.

تازه‌ترین آمار از جریان گردش اسناد بانکی نشان می‌دهد که در فرودین ماه حدود 1700 میلیارد تومان سفته و برات فروش رفته که نسبت به اسفندماه 67.8 درصد و در مقایسه با فروردین ماه سال قبل 8.1 درصد کاهش دارد. از مجموع سفته و برات فروش رفته 300 برگ که مبلغ آن به شش میلیارد و 100 میلیون تومان می‌رسد برگشت خورده است. تعداد برگشتی های سفته و برات حدود 54.7 درصد و مبلغ آن تا 88 درصد کاهش دارد.

اما در دیگر مبادلات اسناد بانکی، در فروردین ماه امسال بالغ بر شش میلیون و 700 هزار فقره چک به ارزشی معادل 46 هزار و 600 میلیارد تومان مبادله شده است. تعداد چک‌های مبادله شده حدود 33.2 درصد و مبلغ آن تا 46.8 درصد نسبت به پایان سال قبل کاهش دارد. از چک‌هایی که مبادله می‌شود بخشی وصول و بخشی دیگر برگشت می‌خورد. آمار نشان می‌دهد از چک‌های مبادله شده حدود پنج میلیون و 800 هزار فقره وصول شده که این وصولی‌ها نیز حدود 33.4 درصد نسبت به اسفندماه کاهش دارد. مبلغ چک‌های وصولی به 37 هزار و 600 میلیارد تومان می‌رسد که با کاهش 45.6 درصدی همراه است.

اما برگشتی‌ها که از معضلات سال‌های گذشته چک به شمار می‌رود برای فروردین ماه حدود یک میلیون فقره ثبت شده که نسبت به اسفندماه 31.9 درصد ریزش دارد. ارزش چک‌های برگشتی به حدود 9000 میلیارد تومان می‌رسد که با کاهش 51.4 درصدی همراه است. دلیل برگشت خوردن حدود 900 هزار فقره از چک های برگشتی که معادل 8300 میلیارد تومان می‌شود را بانک مرکزی کسری یا فقدان موجودی اعلام کرده است.

در سال‌های گذشته برای اصلاح رویه موجود در مبادلات چک و همچنین کاهش چک‌های برگشتی اقداماتی انجام شد، از جمله انتقال مبادلات به سامانه مبادلات الکترونیکی (چکاوک) و یا از سال گذشته رونمایی و راه‌اندازی سامانه یکپارچه سازی چک (صیاد) راه‌اندازی شده است. در سامانه صیاد این امکان برای گیرنده چک وجود دارد که قبل از دریافت آن از صادر کننده، در مورد وی استعلام گرفته و با شناخت بیشتری نسبت به وضعیت صادر کننده چک برای دریافت آن اقدام کند که این عاملی برای کاهش چک‌های برگشتی است.

بعد از این که سامانه صیاد در سال 1396 راه‌اندازی شد قرار براین بود تا در نیمه اردیبهشت ماه سال جاری چک‌های قدیمی کنار رفته و چک‌های جدید که یکسان سازی شده و مولفه‌ها و خصیصه‌های محتوایی و امنیتی مشخص و یکسانی دارند در تمام بانک‌ها در اختیار مشتری قرار گیرد، اما با توجه به حجم بالای چک‌های قدیمی در گردش و این که تمامی بانک‌ها به طور کامل آماده اجرای طرح صیاد نیستند، این زمان تمدید شده و آن طور که مسئولان بانک مرکزی اعلام کرده‌اند تا شهریورماه تقریبا تمامی چک‌ها باید صیاد باشد.