13 سال پس از راه‌اندازی گوگل مپس، حالا این پلتفرم تصمیم گرفته است تا تغییرات ناخوشایندی را برای ایرانی‌ها در سیاست‌های خود اعمال کند. از بامداد روز گذشته -19 خرداد- وبسایت‌های ایرانی با دامنه ir دیگر نمی‌توانند از API یا رابط کاربری گوگل مپس در سرویس خود استفاده کنند. در واقع این تحریم جدیدی از سوی سرویس نقشه گوگل برای ایران یا به کلامی ساده‌تر، کسب‌وکارهای ایرانی است.
جدا از همین موضوع، گوگل در مجموع قیمت سرویس مپس برای کسب‌وکارها را 1400 درصد افزایش داده است؛ افزایشی که از 21 خرداد ماه برای کسب‌وکارهای تمام جهان اعمال می‌شود. تا پیش از این، کسب‌وکار می‌توانست تا 750 هزار درخواست نقشه را در سرویسش به شکل رایگان در اختیار کاربر خود قرار دهد. اما اکنون بر اساس آنچه در اسناد جدید این شرکت مشاهده می‌شود، این رقم به شکل ماهانه به 25 هزار درخواست کاهش پیدا کرده است.
تحریم جدید گوگل در کنار قیمت افزایش یافته آن با توجه به شرایط ارزی کشور، باعث می‌شود تا کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ ایرانی یا به فکر توسعه نقشه‌ای بومی برای سرویس خود باشند و یا به سراغ پلتفرم‌های متن باز مانند OSM (یا Open Street Maps) رفته و یا در نهایت سراغی از نقشه‌های بومی بگیرند.
حکایت نقشه بومی دولتی ما نیز در نوع خود جالب است؛ در نیمه دوم سال 95، دبیر شورای راهبری طرح جویشگر بومی خبر از ارائه نقشه‌ای بومی داد که قابلیت‌هایش قرار بود گوگل مپس را پشت سر بگذارد. «علیرضا یاری» عنوان کرده بود که نقشه بومی «در مورادی از نظر دقت حتی سرویس گوگل را نیز پشت سر می گذارد و از آنجایی که سورس اطلاعات این نقشه در داخل کشور قرار دارد انتظار می رود که جزئیات بیشتری را در اختیار کاربر قرار دهد.» اکنون پس از گذشت حدود دو سال، این گفته‌ها بیشتر همانند آرزو می‌مانند و به نظر می‌رسد که این پروژه نیز مانند سایر پروژه‌های چندین میلیارد تومانی دولتی، سرانجام چندان روشنی نخواهد داشت.
با این حال جدا از پروژه‌های دولتی، چندین شرکت بزرگ خصوصی کار بر روی نقشه بومی را آغاز کرده‌اند. دو شرکت بزرگی که در حال حاضر می‌دانیم مشغول توسعه یک نقشه بومی‌اند، اسنپ و کافه‌بازار هستند. اما آیا همین شرکت‌ها مایل هستند محصول خود را در اختیار کسب‌وکارهای کوچک‌تر هم قرار دهند تا مشکل تحریم برای کسب‌وکارهای کوچک نیز حل شود؟ «حسین مرادقلی»، مدیر ارشد فناوری اسنپ در پاسخ به همین سوال دیجیاتو می‌گوید: «این موضوع جزء برنامه‌های کوتاه‌مدت اسنپ نیست و در آینده در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد.» از سوی دیگر «امیر حقیقت»، مدیر روابط عمومی کافه بازار نیز در پاسخ به این پرسش به دیجیاتو می‌گوید: «در حال حاضر هنوز مشخص نیست که این نقشه به شکل B2C ارائه شود یا B2B.»
اگرچه دو شرکت تکنولوژیک شناخته شده، مشغول توسعه نقشه بومی هستند و نمی‌گویند آن را در اختیار دیگران نیز قرار خواهند داد یا خیر، اما در مجموع باید توجه کرد که توسعه یک نقشه داخلی با توجه به محدودیت‌های موجود به هیچ وجه کار ساده‌ای نیست. «محسن طالب»، مدیر عامل «سیدار مپ» که یکی از کامل‌ترین نقشه‌های بومی را به شکل خصوصی توسعه داده و آن را در اختیار کسب‌وکارهای داخلی قرار می‌دهد به محدودیت‌های توسعه نقشه داخلی، از جمله «نبود اطلاعات» اشاره می‌کند و در گفتگو با دیجیاتو می‌گوید:
«اطلاعات سیستم‌های جغرافیایی که به GIS معروف است، دیتاهای گرانی در جهان هستند چون برای تولید آنها باید هزینه و زمان زیادی صرف شود. برای داشتن جدیدترین نقشه‌ها از هر شهر، هم نیاز به تصاویر ماهواره‌ای آن دارید و هم باید به شکل میدانی به مناطق مراجعه کرده و از تغییرات با خبر شوید. در ایران به دلیل کمبود شفافیت اطلاعات، شهرداری‌ها اطلاعات جغرافیایی را منتشر نمی‌کنند. در بهترین حالت می‌توانیم با شهرداری استان تهران همکاری کنیم و با شهرداری‌های سایر شهرها با همین مشکل مواجه می‌شویم. در نتیجه اتحاد جامعی برای کل ایران وجود ندارد.»
با وجود تمام این محدودیت‌ها، سیدار مپ در چهارسال گذشته سرویس‌های خود را ارائه داده و اکنون 17 نفر در آن مشغول به کار هستند. طالب خبر می‌دهد که سرویسی مانند اسنپ در سه سال گذشته از همین نقشه استفاده کرده و در مجموع 20 کسب‌وکار بزرگ در حال حاضر از همین نقشه بهره می‌گیرند. سیدار مپ اکنون یک طرح رایگان برای کسب‌وکارهای کوچک در نظر گرفته است تا مشکل تحریم گوگل را تا حدی حل کند: «این قابلیت را رایگان عرضه می‌کنیم و هدف کاهش تاثیر تحریم گوگل است.» این طرح به گفته سیدار مپ، شامل 10،000 درخواست نمایش نقشه (Map load) و تعداد 2000 درخواست تخصصی در روز شامل جستجو در نقشه، آدرس‌یابی، مسیریابی و نقشه استاتیک است.
مدیرعامل سیدار مپ اگرچه اشاره می‌کند که اکنون چند شرکت دیگر نیز در این حوزه فعالند و دیگران نیز می‌توانند فعالیت خود را آغاز کنند، اما این‌کار را با توجه به محدودیت‌هایش بسیار دشوار می‌داند: «فضا بسته نیست و ما هم دوست داریم رقبای بیشتری داشته باشیم، اما حوزه توسعه نقشه، چند-تخصصی است و یک شرکت باید در بخش‌های کلاینت، سرور و داده همزمان فعالیت کند. گرچه تا 6 ماه پیش رقیبی نداشتیم اما اکنون بی‌رقیب نیستیم. اما مهم است که چقدر بتوانند بمانند و چه ظرفیتی را ارائه دهند.»
سیدار مپ در حال حاضر صرفاً سرویس B2B ارائه می‌دهد اما مدیرعامل این سرویس خبر می‌دهد که قرار است در نمایشگاه الکامپ، سرویس B2C را نیز راه‌اندازی کنند تا جدا از کسب‌وکارها، کاربران عادی هم قادر به استفاده از آن باشند.
