گلستان از جمله زیباترین استان های شمالی ایران است که مرکز آن گرگان می باشد و از شرایط آب و هوایی و پوشش انبوه گیاهی و جنگلی نیز برخوردار است. استان گلستان به دلیل داشتن مساحتی سرسبز و بکر، دارای جاذبه های گردشگری طبیعی متعددی می باشد و همین امر سبب می گردد تا همه ساله بازدید کنندگان و گردشگران داخلی و خارجی زیادی به این استان سر بزنند؛ شهرستان های استان گلستان دارای آب وهوای خوب همراه با جاذبه های تفریحی و دیدنی می باشد که شاید از جمله آن ها باید به بندر ترکمن، مینو دشت، علی آباد کتول، کردکوی و گنبد کاووس اشاره کرد. در میان تمامی شهرستان های استان گلستان، گنبد کاووس به دلیل در اختیار داشتن بنای بزرگی به نام برج گنبد قابوس، مهمترین نماد این استان نامیده می شود البته بعد از پارک ملی گلستان! در استان گلستان بخش های زیادی را می توان یافت که دارای جاذبه های فراوان برای کمی گشت و گذار مفرح در دل طبیعت باشند؛ مثل بندر ترکمن یا همان بند شاه که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به این نام خوانده می شود و از جمله شهرستان های مورد علاقه شاه بود که به دستور وی نیز پایه گذاری شده بود. در ادامه این مطلب حتما با همگردی همراهی کنید تا در سفر به استان گلستان و اغلب جاذبه های دیدنی این استان که هر کدام سهم به سزایی برای رونق صنعت توریسم ایران را بر عهده گرفته اند، آشنایی پیدا کنید.
شرایط آب و هوایی استان گلستان
در سفر به استان گلستان دو بخش کلی جلگه و کوهستانی وجود دارد و به همین خاطر انواع مختلفی از وضعیت های آب و هوایی را می توان در این اقلیم مشاهده نمود. مثلا در شرقی ترین شهرستان های استان گلستان هر چه بیشتر پیش می رویم و از دریای خزر دور می شویم (در حدفاصل شهر گرگان تا مرکز ترکمنستان)، ارتفاعات البرز شرقی کم شده و نزدیکی با بیابان های قزل قوم و قره قوم در کشورهای آسیای میانه و وسیع شدن جلگه ساحلی موجود در منطقه سبب ایجاد تغییراتی کاملا آشکار در وضعیت آب و هوایی این بخش از استان می شود و آن را از شرایط مرطوب و معتدل خزری به شرایط نیمه خشک و حتی خشک بیابانی نزدیک می گرداند و سبب کم شدن میزان بارش و بارندگی به تدریج می گردد! باید این را نیز اضافه کرد که به دلیل کاهش رطوبت هوا و در مقابل افزایش میزان گرمای منطقه، اختلاف دمایی قابل توجهی میان شب ها و روزها و همچنین فصول سرد و گرم سال ایجاد می شود که نمونه بارز این مسئله وجود آب و هوای تابستانی به مدت 5 الی 6 ماه و وضعیت بارانی و لغزندگی در دو فصل سرد سال (پاییز و زمستان) می شود. در گلستان بارش و بارندگی خصوصا در اغلب بخش های آن در تمامی فصل ها به کرات دیده می شود اما خوب معمولا این دسته از بارش نزولات آسمانی باران بوده و خیلی کم در این استان ما شاهد ریزش برف تاکنون بوده ایم! به همین خاطر شرایط بد جوی و حتی یخبندان های طاقت فرسا در گلستان زیاد حادث می شود و با کمی گرم تر شدن هوا و ورود توده جریان های هوای گرم، رفته رفته وضعیت آب و هوایی استان دستخوش تغییراتی اساسی شده و شرایط دوباره مطابق میل اهالی این بخش از کشور می شود و تبدیل می شود به شرایط آب و هوایی مرطوب و معتدل خزری.
سوغاتی های استان گلستان
واقعا باید خداراشکر نمود که در سرتاسر این میهن خاکی ما دارای استان هایی هستیم که هر کدامشان از کالا و اجناس خاص و با کیفیت منحصر به فرد خودشان برخوردار می باشند. در تمامی استان های ایران بسته به نوع فرهنگ و تنوع جغرافیایی حاکم در آن بخش از کشور، موارد زیادی را می توان پیدا کرد و بر روی آن ها نام سوغاتی را گذاشت! مثل سوغاتی های شهرستان های استان گلستان که شامل صنایع دستی بسیار زیبا و نفیس این استان همچون فرش ترکمن، قارچین، گلیک، قالیچه، نمد، پشتی، گلدوزی، سوزن دوزی، جاجیم می باشد و یا آلات و وسایل موسیقی محلی این خطه در کنار زیوآلات و همچنین هنرهایی مثل ریسندگی، بافندگی، سبدبافی، پارچه بافی، چوب بری و در آخر نیز روسری ها و شال های منقش شده با رنگ های مختلف ترکمنی و خاویار و قطاب می باشد. لازم به ذکر است هر کدام از شهرستان های استان گلستان دارای صنایع دستی و سوغاتی های مخصوصی هستند اما با کمی توجه بیشتر می توان گفت این شهرستان بندر ترکمن است که از تنوع بیشتری در زمینه صنایع دستی خود، برخوردار می باشد.
فرهنگ غذایی استان گلستان
گلستان از جمله استان های فوق العاده خوشمزه ایران نیز می باشد که شهرت غذاها و نحوه پخت آنان نه تنها در داخل ایران بلکه از مرزهای کشور نیز فراتر رفته و توریست و گردشگران زیادی هر ساله بخاطر مزه های فوق العاده دوست داشتنی این استان شمالی، راهی آن می شوند! البته اگر نخواهیم تفاوتی برای سه استان شمالی ایران که عبارتند از گلستان، مازندران و گیلان قائل باشیم باید بگوییم هر سه این استان ها دارای جاذبه های بسیار خوردنی و غیر قابل وصفی می باشند که بنا به عنوان مذکور، بهتر است فعلا فقط در خصوص فرهنگ غنی غذایی گلستان صحبت نماییم؛ از جمله خورش ها، پلوها و نان های معروف این استان عبارتند از:
خورش ها: ماش پتی خارش، کئی ترشک، ساک، باقلا پته، بانجام خرش و اسپناق خارش
پلوها: گوشت پلا و مرغانه تچین
نان ها: قتلمه، بنجی نون، کلوایی و دراز نون
ترشی ها: هلی ترشی و انار ترشی
سرکه ها: بانجام سرکه، یارم مسی و سرکه سیر
آش ها: گزینه آش، دوآش، ترشی آش، کئی آش، اسبه آش، گوجه آش، هلی آش و خمیر آش اشاره داشت.
از قلم نیوافتد که این فرهنگ غذایی را می توان در بخش های متعددی از در سفر به استان گلستان مشاهده کرد جز شهر بندر ترکمن که کمی از تنوع بیشتری نسبت به سایر شهرستان های استان گلستان برخوردار می باشد. از خوشمزه ترین و پرطرفدارترین غذاهای ترکمنی می توان به قاتیقلانان اتلی بورک، چکدرمه، کوله لکی بورک، مانتی و کارتو شکالی بورک و از بهترین نان های آن نیز به پتیر چوروک (نان فتیر)، نان روغنی، بیشمه، کلچه چوروک (نوعی از کلوچه می باشد)، اکمک، چاقاتی و قاتلاق اشاره داشت. فراموش نکنید که تمام غذاهای گفته شده در این بخش تنها سهم کوچکی از فرهنگ غذایی استان گلستان را دارا می باشند و غذاهای متنوع با طریقه پخت های مختلفی دیگری را نیز می توان در این استان شمالی پیدا نمود!
جاذبه های گردشگری استان گلستان (خاصِ بندر ترکمن)
بندر ترکمن - جزیره آشوراده
این جزیره در وسط جزیره اصلی میانکاله در میان بندر ترکمن و دریای خزر قرار گرفته است و در گذر زمان بخش های نسبتا زیادی از آن بطور تمام و کمال به زیر آب رفته است. جزیره آشوراده در حال حاضر به جز کارمندان بخش شیلات استان، خالی از سکنه قلمداد می شود اما خوب قطعا به دلیل وضعیت آب و هوایی مطلوب و معتدل خزری و همچنین سرسبزی نهفته در اقلیم طبیعی آن، می توان آن را یکی از جاذبه های گردشگری گلستان تلقی نمود. جزیره آشوراده تنها جزیره ایرانی دریای خزر است که از زیستگاه گیاهی و جانوری متنوعی نیز برخوردار شده است. پوشش گیاهی این جزیره را عمدتا درختان انار و بوته های تمشک تشکیل می دهند و می توان در آن با حیواناتی از جمله روباه، خرگوش، شغال، قرقاول، ماهی و سایر پرندگان دریایی رو به رو شد. لازم به ذکر است در حدود 40 درصد از منابع خاویار کشور در حوالی همین جزیره خالی از سکنه قرار گرفته است.
بندر ترکمن - تماشای مسابقات اسب سواری
آموزش، پرورش و برگزاری مسابقات اسب سواری در میان شهرستان های استان گلستان خصوصا در شهر بندر ترکمن که آوازه اسب های قوی و پر سرعت آن در کل کشور پیچیده شده است، از جمله فعالیت های اصلی مردم شمال ایران می باشد. اسب های ترکمنی از جمله اسب های باهوش و ممتاز ما هستند که خریداران زیادی در کل دنیا از دیرباز تاکنون داشته و دارند. اسب حیوان بسیار نجیبی است و از جایگاه والایی در فرهنگ زندگی شمالی ها برخوردار می باشد؛ توصیه می کنیم اگر علاقه مند به اسب و اسب سواری هستید حتما سری به شهر بندر ترکمن واقع در غرب استان گلستان بزنید و از میدان کورس بهاره آن در فصل بهار بازدید بعمل آورید که قطعا خالی از لطف برایتان نخواهد بود.
بندر ترکمن - اسکله تفریحی
یکی از بهترین نقاط گردشگری و دیدنی بندر ترکمن، اسکله تفریحی این شهر است که می توان انواع و اقسام تفریحات مناسب همچون قایق سواری را در آن تجربه نمود. البته فراموش نکنید که تماشای طلوع و غروب آفتاب نیز از روی این اسکله می تواند بسیار جذاب و خاطره انگیز باشد. به جز تفریحات ممکنه در اسکله این شهر، یک بازارچه ساحلی نیز دایر شده است تا شما بتوانید سوغاتی ها و محصولات مورد نظر خودتان را به راحتی تهیه نمایید. پس خیلی خوب به خاطر خود بسپارید که یکی از بهترین جاذبه های شهر بندر ترکمن، همین اسکله تفریحی می باشد.
بندر ترکمن - بازارچه ساحلی
بهتر است اگر با همسرتان به گشت و گذار در میان شهرستان های استان گلستان می پردازید، حتما سری هم به فروشگاه ها و مراکز خرید مقصد خود بزنید چرا که سهم عمده ای از بانوان ایرانی از علاقه خاصی نسبت به خرید و تهیه سوغاتی برخوردار می باشند. شهر بندر ترکمن از فرهنگ اجتماعی و اخلاقی بسیار نیکویی بهره مند می باشد و می توان در میان طیف وسیعی از هنرهای بومی این شهر و همچنین صنایع دستی آن، با مواردی رو به رو شد که ترکیبی از ذوق و هنر در کنار نقوشی از فرهنگ جذاب ترکمنی باشد. یکی از بهترین مراکز خرید در بندر ترکمن، بازارچه ساحلی این شهر می باشد که فروشندگان محلی در قالب غرفه هایی با مساحت اندک و کوچک اما بسیار منطم و سازمان دهی شده آماده ارائه اجناس محلی و حتی خارجی به شما گردشگران و مسافران گرامی می باشند. از جمله محصولات موجود در این بازارچه ساحلی می توان به روسری، شال و کلاه های مردانه و زنانه اشاره داشت. در سفر به استان گلستان بازارچه ها را از دست ندید.
بندر ترکمن - مراسم دیدنی ذکر خنجر یا رقص خنجر
از جمله شاخص های فرهنگی مردم بندر ترکمن، همین مراسم ذکر خنجر می بشد که در آن گروهی به اجرا و انجام آن مشغول می شوند؛ این مراسم شباهت زیادی را با رقص مشهور صوفیان که از قدمت خیلی طولانی برخوردار است، دارا می باشد و میتوان اینطور در خصوص آن عنوان نمود که اگر مشتاق درک بهتری از فرهنگ غنی مردم شهر بندر ترکمن هستید، حتما به تماشای این مراسم مذهبی گونه جذاب بروید.
بندر ترکمن - تالاب گمیشان
گمیشان نام یکی از تالاب های بین المللی کشومان می باشد که از نواحی شمالی به رود اترک و از نواحی جنوبی نیز به رود گرگان ختم می شود؛ این تالاب تقریبا از عمق متوسطه 5.1 و مساحتی نظیر 17700 هکتار برخوردار است و اصلا در شرایط مطلوب و ایده آلی به سر نمی برد! وجود عوامل طبیعی همچون خشکسالی و عدم وجود بارش های زیاد در کنار عوامل انسانی مثل سد سازی و بی توجهی مسئولان منطقه، سبب گشته تا این تالاب به چنین اوضاع نا به سامانی برسد و رفته رفته همچون دریاچه نمک ارومیه، کاملا خشک گردد. تالاب گمیشان زیستگاه جانوری و گیاهی ارزشمندی در منطقه می باشد و می توان در آن با تنوع ماهی های مختلف، فلامینگوها، حواصیل خاکستری، عقاب دریایی دم سفید، کاکایی سر سیاه، دلیجعه، پلیکان، غاز خاکستری، سارگپه، شانه به سر، غاز سیاه، عقاب شاهی، خوتکا و غیره مواجه شد؛ این تالاب از نظر موقعیت مکانی در حدفاصل 10 کیلومتری از قسمت شمالی شهرستان گمیش تپه و 30 کیلومتری بندر ترکمن واقع شده است.
علی آباد کتول - آبشار کبودوال
یکی از برجسته ترین و دیدنی ترین جاذبه های طبیعی قرار گرفته در نواحی شمال کشور و شهرستان های استان گلستان، همین آبشار کبودوال می باشد که در 4 کیلومتری از جنوب شهرستان علی آباد کتول قرار گرفته است. این آبشار از نظر جذابیت های محیطی نیز در سطح بسیار بالایی قرار دارد چرا که در دل جنگلی با پوشش درختی فراوان می توان آن را پیدا نمود. لازم به ذکر است آب این آبشار کاملا شیرین و قابل نوشیدن می باشد.
گنبد کاووس - گنبد قابوس
در سفر به استان گلستان از گنبد کاووس دیدن کنید چرا که نماد استان گلستان که از جنبه های قدمتی و فرهنگی، سرآمد دیگر جاذبه های این استان می باشد؛ این جاذبه دیدنی از ارتفاع 72 متری برخوردار می باشد و تماما از آجر نیز ساخته می شود و اصلا به همین عنوان در جهان شهره است که بلندترین برج آجری دنیا می باشد! گنبد قابوس طبق آنچه در خصوص آن شرح داده شده است، مربوط است به قرن چهارم و با فرمان مستقیم کاووس پور وشمگیر در سال 375 شمسی، مراحل ساخت آن آغاز شده است. معماری به کار رفته در ساخت این نماد استانی به سبک و سیاق معماری رازی بوده و در خود، مقبره سازنده اش یعنی کاووس پور وشمگیر را نیز قرار داده است. گنبد قابوس به عنوان یک میراث جهانی در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده شده است.
گنبد کاووس - تالاب آلاگل
تالاب آلاگل از مساحت 2500 هکتاری با میانگین تقریبی 5.2 متری برخروردار است و برای دسترسی به آن می بایست ابتدا مسیر خود را به سمت هر گنبد کاووس ادامه دهید و با سپری کردن 75 کیلومتر از مسیر آن، در سمت راست جاده آق قلا که از کنار شهر اینچه برون نیز عبور می کند، به این تالاب بین المللی دست پیدا نمایید؛ تالاب آلاگل در کنار دو تالاب دیگر ایران به نام های آلماگل و آجی گل در سال 1975 میلادی در کنوانسیون رامسر، تالاب های بین المللی خوانده شدند و در این فهرست نیز به ثبت رسیدند. منبع تامین کننده آب این تالاب (آلاگل) از زهکشی نهرهای شور سامان و شورجه بوده و همچنین رود مرزی اترک می باشد. در سفر به استان گلستان، در بستر این تالاب می توان با انواعی از جلبک های سبز، پرندگان مهاجر همچون اردک، فلامینگو، پرستوی دریایی، چنگر، قو، کاکائی، بالکان، غاز و تعدادی ماهی آب شور مثل ماهی کپور و ماهی سفید رو به رو شد.
گنبد کاووس - زیارتگاه خالد نبی
زیارتگاه خالد نبی یکی از زیباترین مکان هایی است که می توان با سفر به استان گلستان و رفتن به شهر گبند کاووس با آن رو به رو شد؛ این زیارتگاه بر بلندای کوهی به ارتفاع 700 متر مشهور به کوه خدا در حدفاصل 90 کیلومتری از سمت شمال شرقی شهر گنبد، در میان کلاله و مراوه تپه قرار گرفته است. آنطور که مشخص شده است خالد نبی از دسته پیامبران عرب بوده و یکی از چهار پیامبر مبعوث شده برای دعوت مردم به یکتاپرستی در زمان عیسی مسیح (ع) و حضرت محمد (ص)؛ آرامگاه خالد نبی و در کنار چوپان آتا که آرامگاه او نیز در همان حوالی زیارتگاه واقع شده است، از جمله مکان های بسیار محترم نزد مردم ترکمن می باشد. به جز زیارتگاه خالد نبی و چوپان آتا جاذبه های مذهبی دیگری نیز در این مکان مثل قبرستان تاریخی خالد نبی، چشمه خضر دندان و همچنین بقعه عالم بابا نیز قرار گرفته است که قطعا بازدید از آنان نمی تواند خیلی خالی از لطف باشد. توجه داشته باشید زیارتگاه خالد نبی از امکانات رفاهی و خدماتی نسبتا مطلوبی برخوردار است و در فاصله کمی از آن تعدادی اثاث، چند سرویس بهداشتی مردانه و زنانه و همچنین تعدادی آب انبار یا همان لاری نیز برای ارائه خدمات خود به زائران در حوالی این مکان دایر شده است.
مینو دشت - روستای قلعه قافه
در سفر به استان گلستان اگر خود را به فاصله مکانی 35 کیلومتری از شهرستان مینو دشت بتوانید برسانید، با روستایی به نام قلعه قافه مواجه می شوید که البته باید بدانید بخش زیادی از بومیان منطقه آن را لانه سیمرغ می نامند! قلعه قافه از جاذبه های طبیعی و سرسبزی بسیاری برخوردار است و بطور کلی شامل 3 بخش روستای بالا (علیا)، روستای پایین (سفلا) و همچنین ده نو می باشد. قلعه قافه از بافت بسیار قدیمی بهره می برد و بیشتر به همین خاطر نیز مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی که به استان گلستان سفر می کنند، قرار می گیرد؛ در این روستای قدیمی می توان با چشمه های متعدد، غار، جنگل های انبوه و دست نخورده و همچنین زیارتگاه سکینه خاتون مواجه شد و از آن ها بازدید به عمل آورد. در داخل روستا شما دسترسی به درخت ها و زمین های آلو، زردآلو، بوته های گوجه فرنگی، زمین های های کشت گندم و جو و سیب زمینی و حتی یونجه پیدا خواهید نمود. ناگفته نماند که در مساحت بیرون از روستا نیز درخت میوه های کُندُس (ازگیل وحشی) و ولیک (زالزالک وحشی) نیز جای گرفته است. شاید بد نباشد بدانید شغل اصلی مردم روستای قلعه قافه نیز همچون دیگر روستاهای کشور عزیزمان ایران، کشاورزی می باشد و همین امر سبب وجود همیشگی روح تلاش و کوشش در این نقطه از کشور شده است. راستی با رفتن به این روستای قدیمی، حتما سری هم به ارتفاعات آن بزنید که پر است از چشمه های پر آب و مناظر سرسبز فوق العاده زیبا!
مینو دشت - آبشار لوه
آبشار لوه در دل جنگلی بسیار بسیار دیدنی و پر شده از درختان توسکا، ممرز و افرا می باشد. این آبشار در حدفاصل 5 کیلومتری جاده اصلی گلستان به سمت مشهد و در 20 کیلومتری گالیکش واقع شده است و یکی از آبشارهای حائز اهمیت در سطح استان گلستان به حساب می آید؛ آبشار لوه متشکل است از چندین آبشار کوچک و بزرگ و هر کدام از آنان دارای بستری برای ریزش حجم آبی خود هستند و می توانند برای ساعاتی متمادی، گردشگران مختلفی از اقصی نقاط دنیا را به خود مجذوب کنند! توجه داشته باشید این آبشار در نزدیکی پارک ملی گلستان واقع شده است و به همین خاطر معمولا با استقبال مناسبی از سوی گردشگران در بازه های مختلفی از سال، مواجه می شود.
مینو دشت - پارک ملی گلستان
و اما بزرگ ترین جاذبه گردشگری و دیدنی کل استان گلستان و حتی ایران در نوبه خود! پارک ملی استان گلستان قدیمی ترین پارک ملی ثبت شده در کشور می باشد و به تبع، یکی از با قدمت ترین پارک های ملی کل دنیا نیز می توان آن را قلمداد کرد؛ این پارک از مساحت 92 هزار هکتاری برخوردار می باشد و زیستگاه جانوران و گیاهان مختلفی می باشد و می توان در آن با انواع گوناگونی از گیاهان دارویی و زینتی، حیواناتی همچون خرس قهوه ای، گرگ، پلنگ، شوکا، گوسفند، مرال، آهوی ایرانی، بز وحشی، گوسفند وحشی، قوش، میش اوریال، گراز و همچنین پرندگانی نظیر جغد، دارکوب، سینه سرخ، عقاب طلایی و دیگر پرندگان مختلفی را مشاهده نمود. پارک ملی گلستان در شرقی ترین نقطه ممکنه در این استان واقع شده است. این پارک در حدفاصل 30 کیلومتری از شهر گالیکش قرار دارد و در کنار تمام محتویات خود، دارای چشمه سارها، رودخانه ها و جوی های بسیاری زیادی نیز می باشد که سرسبزی و طراوت بستر گیاهی آن را تامین می کنند. در سفر به استان گلستان از زیباترین ها بازدید کنید و لذت ببرید.
متاسفانه پارک ملی گلستان نیز همچون دیگر جاذبه های طبیعی کشور از حال و روز خوبی برخوردار نبوده و به دلایل زیادی از جمله آتش سوزی های متعدد در بخش های مختلفی از آن، صدمات و خسارات غیر قابل جبرانی به آن وارد شده است و حتی می توان اینگونه وضعیت آن را توصیف کرد که کار به جایی رسیده است که گونه های مختلفی از حیوانات در حال زندگی در آن نیز ممکن است کاملا از بین بروند! پس خواهش می کنیم اگر روزی به استان سرسبز گلستان سری زدید، حتما از پارک ملی آن نیز دیدن کنید تا شاید استقبال مناسب شما از این مساحت توریستی و گردشگری سبب شود مسئولان استانی توجه بیشتری را به این جاذبه طبیعی از خود نشان دهند!
