معاون محتوای مرکز ملی فضای مجازی کشور اعلام کرد که پس از فیلترینگ تلگرام در ایران، این پیام رسان 765 پله در سایت الکسا سقوط کرد و برعکس آن پیام‌رسان‌های بومی رشد چشم‌گیری در الکسا داشتند.
الکسا سایتی است که رتبه‌بندی تمامی سایت‌ها را به لحاظ حجم ترافیک ورودی آنها انجام می‌دهد. حال «امیر خوراکیان» اعلام کرده است:
«بررسی ترافیک دامنه‌های پیام‌رسان تلگرام بر اساس آمار رتبه‌بندی ترافیک وب‌سایت الکسا در سه ماه گذشته نشان می‌دهد که دامنه Telegram.org (مربوط به تلگرام وب) با 33 رتبه کاهش دارای رتبه 300، t.me با 114 رتبه کاهش دارای رتبه 600 و telegtram.me با 765 رتبه کاهش دارای رتبه 2328 در ترافیک جهانی شده‌اند.»
طبق آماری که خوراکیان اعلام کرده است، دامنه telegram.me که به نرم‌افزار موبایلی تلگرام اختصاص داشته و از زمان رصد آن، رتبه 173 هزار جهان در سال 2015 را داشته است، در مدت سه سال به رتبه 1520 ارتقاء پیدا کرده بود اما با مسدودسازی تلگرام در ایران در تاریخ 11 اردیبهشت، میزان بازدید و ارجاع به این دامنه‌ها با شیب بیشتری کاهش پیداکرده و به رتبه پایین‌تر از 2328 در تاریخ 19 خردادماه رسیده است:
«در مقایسه آمار رتبه جهانی الکسا، پیام‌رسان‌های داخلی روند رشد بسیار پرشتاب‌تری نسبت به تلگرام در آغاز فعالیت داشته‌اند که بسیار امیدبخش و نشان از اقبال کاربران به این خدمت بومی است.»
کاربران موبایلی تلگرام در الکسا چه نقشی دارند؟
در اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا سایت الکسا ترافیک کاربران اپلیکیشن موبایلی تلگرام را هم در نظر می‌گیرد و این آمار نشان دهنده شکست تلگرام در برابر رقبای تازه نفس ایرانی اوست؟ یا شاید عوامل دیگری در افت ترافیک تلگرام نقش دارند؟
«مهدی غیبی» کارشناس فناوری اطلاعات به تعداد کمتر کاربران نسخه‌های تحت وب telegram.org نسبت به تعداد کاربران موبایلی اشاره می‌کند و احتمال می‌دهد در این آمار مخاطبانی رصد شده باشند که از تلگرام تحت وب استفاده می‌کردند و بعد از فیلترینگ، آن را ترک کرده و نسخه‌های داخلی را جایگزین کرده‌اند. غیبی به دیجیاتو می‌گوید:
«کاهش ترافیک وب telegram.org در الکسا و افزایش ترافیک پیام‌رسان‌های داخلی به این معناست که تعدادی از کاربران مانند کارمندان ادارات که از نسخه دسکتاپ مبتنی بر وب تلگرام برای انتقال دیتا استفاده می‌کردند، پس از فیلتر شدن تلگرام تمایلی به استفاده از ایمیل نشان ندادند و از پیام‌رسان‌های داخلی استفاده کردند. همین مسائل موجب شده تا رنکینگ الکسا تحت تاثیر قرار بگیرد. چراکه ترافیک نسخه‌های وب سایتی تلگرام روی وب می‌رود و بنابراین ترافیک آنها روی الکسا قابل اندازه‌گیری و کنترل است.»
تاثیر فیلترینگ تلگرام در الکسا
با این حال باید دید آمار حاصل از سایت الکسا تا چه اندازه بیانگر کل ماجراست؟ آیا واقعا فیلترینگ تلگرام در ایران، عامل افت رتبه آن در سایت الکسا شده است؟ «مهدی رزمی» کارشناس دیگری در حوزه فناوری اطلاعات است که در این مورد با دیجیاتو صحبت کرد. رزمی چند مولفه را در تحلیل آمارهای سایت الکسا در نظر می‌گیرد. او معتقد است که می‌توان آمار سایت الکسا را به عنوان یک معیار اولیه دانست، اما نمی‌توان از آن برای ارزیابی وضعیت کشوری و ملی استفاده کرد:
«بررسی ترافیک دامین‌ها در الکسا یک کار اولیه است و نمی‌توان آن را به عنوان تحلیل جدی به حساب آورد. در واقع نتیجه‌گیری از سایت الکسا دقیق نیست چون داده‌های کمی وجود دارد. قطعا فیلترینگ تلگرام، بر ترافیک تلگرام تاثیر گذاشته است اما بررسی اینکه واقعا، این تاثیر چه میزان بوده، محل سوال است. برای مثال فیلتر شدن فیس بوک در دو ماه اول باعث شد تا 80 درصد کاربران ایرانی آن کمتر شوند ولی بعد از فیلترینگ تلگرام ممکن است این رقم 30 درصد باشد.»
نکته دیگری که رزمی به آن اشاره دارد، متغیرهایی است که در جابه‌جایی رتبه‌های سایت الکسا تاثیر گذار است. به گفته این کارشناس در رتبه بندی‌های الکسا، زمانیکه گفته می‌شود، دامینی 300 رتبه افت یا پیشرفت داشته یعنی آن را با سایر دامین‌های دیگر سنجیده‌اند. بنابراین رشد یا افت کوچک در دامینی دیگر می‌تواند رتبه‌ها را در الکسا چندین رتبه جابه‌جا کند.
مخصوصا در رتبه‌های بالا که رقابت ترافیکی بسیار شدید است. برای مثال اگر 10 درصد از کاربران تلگرامی افت کنند، ممکن است رتبه تلگرام در الکسا 300 رتبه افت کند. بنابراین این به معنای افت شدید استفاده از تلگرام و موفقیت در فیلترینگ این پیام رسان نیست.
رزمی ادامه می‌دهد:
«باید بررسی شود، حجم ترافیکی که تلگرام از پهنای کشور می‌گرفت، چقدر بوده است و الان چقدر این حجم کاهش یافته است. بعد از فیلترینگ تلگرام رتبه‌های اول حجم مصرف پهنای باند کشور را فیلترشکن‌ها به خود اختصاص داده بودند و این به معنی اختصاص این پهنا به تلگرام بود و حالا مجددا بیشترین پهنای باند متعلق به تلگرام است.»
