منطقه حفاظتشده اشترانکوه، یکی از مناطق منحصربهفرد و پرجاذبه طبیعی غرب کشور است که به لحاظ برخورداری از شرایط زیستمحیطی و ویژگیهای زمینشناسی زیستگاه مناسب و مستعدی برای رشد و تکثیر وحوش بهخصوص پستانداران محسوب میشود.
به گزارش به نقل از روزنامه قانون، اشترانکوه به دلیل واقعشدن در قلب سلسله جبال زاگرس دارای قلل سرد مرتفع بالای سه هزار و 500 متر از سطح دریا و همچنین درههای گرم است. اشترانکوه رشتهکوهی به طول تقریبی 50 کیلومتر است که در جهت شمال غربی-جنوب شرقی امتداد دارد.یخچالهای طبیعی و دایمی این رشتهکوه که یکی از زیباترین کوههای کشور به شمار میروند، در تمام سال از برف و یخ پوشیده هستند. اشترانکوه در جنوب شهر دورود و ازنا قرار دارد و به «آلپ ایران» نیز معروف است؛ البته این نام تنها به خاطر بلند بودنش به آن تعلق نگرفته است بلکه به دلیل شیب تند کوههایش و درههای جوان و «وی» شکل و یخچالهای طبیعی است. ارتفاع بلندترین قله آن سن بران 4150 است.یکی از مهمترین جاذبههای این منطقه حفاظتشده وجود زیباترین دریاچه آب شیرین ایران است که سالانه گردشگران زیادی را میزبانی میکند و البته ظرفیتهای موجود در منطقه پذیرای این حجم گردشگر نیست.دریاچه گهر که به «نگین اشترانکوه» معروف است یکی از زیباترین دریاچههای طبیعی ایران به شمار میرود و با ارتفاع 2360 متر از سطح دریا در میان منطقه حفاظتشده اشترانکوه واقعشده است.این دریاچه به سبب نداشتن راه ماشینرو تا حد زیادی از خرابی و آلودگی به دست انسان به دورمانده است که در سالهای گذشته همواره احداث جاده برای دسترسی به این جاذبه محل مناقشه مسئولان و فعالان محیطزیست بوده است.
جادهای که به گفته مسئولان در سال 74 برای تردد عشایر منطقه احداثشده، در سالهای اخیر بارها بهسازی و ترمیمشده و حالا مسیر تردد به سمت یگانه «گهر» آلپ ایران را تسهیل کرده است. مسئولان معتقدند بهسازی این جاده و ترددهای متعدد از آن منجر به فرسایش در بالادست دریاچه گهر شده است و ریزش سنگریزه و خاک به سمت پایین و دریاچه گهر منجر به پر شدن بستر آن شده است.اما مصایب زیباترین دریاچه آب شیرین ایران به همینجا ختم نمیشود؛ حضور گردشگران بسیار در منطقهای که پناهگاه حیاتوحش بوده و ذخیرهگاه ژنتیکی ارزشمندی برای زاگرس محسوب میشود، منجر به وقوع تخریبهای متعدد در این منطقه شده است.
به گزارش مهر، سالانه بیش از 70 هزار گردشگر و طبیعتگرد در «گهر» حضور مییابند و این حجم از گردشگر تخریبهای متعددی را در منطقه به دنبال خواهد داشت که تولید زباله و رهاسازی مواد شوینده در اطراف دریاچه تنها موارد کوچکی از این تخریبهاست. از سوی دیگر عدم تثبیت سنگریزهها و خاک در بالادست دریاچه گهر منجر به حرکت آنها به سمت پایین شده است، سنگریزههایی که دریاچه بالایی منطقه را پرکرده و از این دریاچه که گفته میشود روزگاری به وسعت دریاچه اصلی گهر بوده، چیزی جز یک باتلاق باقی نمانده است.حالا معضل فرسایشهای متعدد در بالادست دریاچه گهر، حیات دریاچه اصلی را نیز تهدید میکند تا ورود سنگریزه و خاک حاصل از فرسایش و سیلاب از بالادست و کنارهای دریاچه گهر منجر به پر شدن بستر دریاچه شود و مرگ تدریجی یگانه «گهر» آلپ ایران را رقم بزند.مدیرکل حفاظت محیطزیست لرستان در سخنانی با اشاره به اینکه دریاچه گهر سالانه دهها هزار گردشگر داخلی و خارجی را پذیراست، اظهار داشت: طرح مدیریت منطقه حفاظتشده اشترانکوه و دریاچه گهر تصویب و به دستگاههای ذیربط ابلاغ و اعتباراتی نیز در سطح ملی برای این منطقه در نظر گرفتهشده است.مهرداد فتحی بیرانوند بابیان اینکه اعتباراتی نیز در سطح استان برای مدیریت منطقه تصویبشده است، تصریح کرد: با توجه به مباحث و مسائل خاص منطقه دریاچه گهر، نیاز است همه دستگاهها پایکار بیایند و ساماندهی دریاچه را از جوانب مختلف حفاظتی، زیربنایی، انتظامی و ... بر عهده بگیرند.
وی با اشاره به اینکه یکسری جوسازیها در رابطه با دریاچه گهر در فضای مجازی صورت میگیردو چند نفر محدود این جوسازیها را میکنند، افزود: برخی مسائل را بهعنوان بهانهای قرار داده و تحریک افکار عمومی شهرهای اطراف دریاچه گهر را دنبال میکنند، مساله جاده کشی در منطقه دریاچه گهر محلی از اعراب ندارد.جاده دسترسی از سمت الیگودرز رسمی نیست و گاهی برخی گردشگران از سمت الیگودرز و اصفهان از آن استفاده میکنند. مدیرکل حفاظت محیطزیست لرستان بابیان اینکه مسیرهای مختلفی به دریاچه گهر راه دارد، ادامه داد: از سمت شهرستان دورود تا منطقه «چشمه خرم» یک مسیر ماشینرو آسفالته وجود دارد و ازآنجا تا دریاچه 18 کیلومتر پیادهروی باید کرد.فتحی بیرانوند خاطرنشان کرد: از سمت شهرستان الیگودرز، در منطقه «مورزرین» یک جاده عشایری مالرو در دهه 70 ساختهشده است، این جاده برای خدماترسانی به عشایر زدهشده و 21 کیلومتر طول دارد و خاکی و مالرو است.فتحی بیرانوند بابیان اینکه چیزی که دریاچه گهر را تهدید میکند، مساله فرسایش خاک و ورود خاک و سنگریزه از بالادست به دریاچه است و سیلابهایی را هم در منطقه داریم، تصریح کرد: دریاچه بالایی منطقه 100 سال پیش مثل همین دریاچه اصلی گهر پر آب و گسترده بوده است اما مساله فرسایش خاک بالادست باعث شده تا این دریاچه الان مثل باتلاق باشد.
روشن است که حفظ طبیعت بکر و ذخایر ژنتیکی و گونههای جانوری متعدد در منطقه دریاچه گهر برجذب گردشگر به این منطقه اولویت دارد و نباید با تصمیمات نادرست مدیریتی راه را برای نابودی یگانه «گهر» آلپ ایران باز کرد. از سوی دیگر در همین شرایط کنونی نیز دریاچه گهر با تهدیدهای جدی مواجه است که در صورت عدم اقدام بهموقع، حیات این منطقه بکر را به خطر خواهد انداخت.
محدود کردن ورود گردشگر به منطقه، ترمیم و احیای پوشش گیاهی، تغییر محل اسکان طبیعت گردان، تثبیت مناطق ریزشی بالادست دریاچه گهر و محدود کردن راه دسترسی به آن ازجمله مواردی است که تصمیم جدی و ویژه مسئولان را میطلبد.