دربارهٔ آموزش و آگاهی جنسی به کودکان و نوجوانان نظرات متفاوتی وجود دارد. گروهی بر این باورند که داشتن آگاهی جنسی موجب عملکرد بهتر در خصوص مسائل جنسی، چه در بعد فردی و چه اجتماعی، میشود. از سوی دیگر گروهی بر این باورند که لزومی ندارد که افراد آموزش جنسی ببینند. به عقیدهٔ اینان، انسانها در مسیر زندگی همهٔ آنچه را که باید در این زمینه بدانند، یاد خواهند گرفت و دادن آگاهی جنسی به آنها تنها سبب تحریک زودهنگام میل جنسی و مشکلات ناشی از آن میشود. با این همه، برمبنای پژوهشها، ناآگاهی جنسی کودکان و بزرگسالان، پیامدهای منفی برجستهای دارد که در ادامه به مهمترینهای آنها اشاره میکنیم.
پیامدهای منفی ناآگاهی جنسی در کودکان
1. بهدستآوردن اطلاعات از منابع ناموثق
کودکان بنابر طبیعتشان کنجکاوند و میخواهند نسبت به هر مسئلهٔ ناشناختهای اطلاع و آگاهی پیدا کنند. این کار به آنها کمک میکند تا محیط اطراف خود را بهتر بشناسند و در موقعیتهای مختلف واکنشهای سازگارانهتری نشان دهند. یکی از موضوعات جالب و موردعلاقهٔ کودکان که از آغازین روزهای زندگی به بررسی آن میپردازند، بدنشان است. توجه کودکان معمولاً در حدود 3سالگی به اعضای تناسلیشان معطوف میشود و میکوشند اطلاعاتی دربارهٔ چیستی و چگونگی این اندام به دست آورند. چنانچه والدین از دادن اطلاعات صحیح به کودکان در این باره خودداری کنند، آنها با افزایش سن، گاه اطلاعات نادرستی را از گروه همسالان و ابزارهای ارتباطی مانند اینترنت و ماهواره کسب خواهند کرد. متأسفانه این اطلاعات نادرست ممکن است تا مدتها در ذهن کودک باقی بماند.
2. کنجکاوی و درگیری ذهنی بیشازحد با این موضوع
از دیگر پیامدهای ناگوارِ ندادنِ آگاهی جنسی درست به کودکان، علاقهمندشدن بیشازحد کودکان به همین مقولهای است که ما سعی در پنهانکردنش داریم. همهٔ ما میدانیم که منعکردن فرد از هر چیزی، آن هم بدون دلیل و برهان مناسب، موجب اشتیاق بیشتر فرد به انجام آن عمل میشود. کودکان نیز از این قاعده مستثنا نیستند. با توجه به کنجکاوی ذاتی این گروه سنی، در صورتی که والدین نهتنها داوطلبانه نسبت به آگاهکردن جنسی کودکان اقدام نکنند، بلکه در صورت طرح پرسشهایی دربارهٔ این موضوع از جانب کودک به او واکنش منفی نشان دهند، ذهن کودک بیشازپیش درگیر این مسئله میشود و تلاش میکند که هر طور شده پاسخی برای پرسشهای خود بیابد.
3. تشخیصندادن نشانههای سوءاستفادهٔ جنسی
دوران کودکی یکی از مراحلی است که هرکسی در آن به دلیلِ نداشتن آگاهی و نیز ناتوانی مقابله، در معرض خطر سوءاستفادهٔ جنسی قرار دارد. آشناکردن کودکان با حریم خصوصی بدنشان و اینکه دیگران و حتی نزدیکان مجاز نیستند برخی رفتارها را با آنها داشته باشند، احتمال چنین رویدادهایی را به میزان چشمگیری کاهش میدهد. برعکس ناآگاهی جنسی کودکان سبب میشود، آنها نتوانند رفتارهای نامناسب دیگران را تشخیص بدهند و گاه شوربختانه هدف سوءاستفادهٔ جنسی قرار بگیرند.
4. احساس ترس و خجالت از تغییرات دوران بلوغ
پژوهشها نشان داده است نوجوانانی که در دوران کودکی، آگاهی جنسی نسبی داشتهاند، نسبت به گروهی از همسالانشان که دچار ناآگاهی جنسی بودهاند، خیلی راحتتر با تغییرات فیزیکی دوران بلوغ کنار میآیند. این گروه تغییرات ظاهری خود را پذیرفتهاند و آن را نشانهٔ ورود به دنیای بزرگسالی میدانند، در حالی که گروه دیگر از این تغییرات احساس شرم و خجالت کرده و برخی هم به دلیل ناآگاهی دچار ترس و نگرانی میشوند.
5. کاهش اعتمادبهنفس
نداشتن آگاهی جنسی موجب میشود که کودک در درون خود احساس نقص و کمبود کند و اعتمادبهنفس آنها کاهش یابد. این احساس موجب کاهش اعتمادبهنفس کودک شده و در بزرگسالی نیز روی رفتارها و انتخابهای وی تأثیر میگذارد.
پیامدهای منفی ناآگاهی جنسی در بزرگسالان
1. افزایش احتمال وقوع مشکلات زناشویی
بدبختانه یکی از دلایل اصلی نارضایتی همسران و اقدام برای جدایی، داشتن مشکلاتی در زمینهٔ روابط جنسی است. دلیل حجم وسیعی از این مشکلات چیزی نیست جز ناآگاهی جنسی، بهویژه در همسرانی که در آغاز راه زندگی هستند. ناآگاهی جنسی سبب میشود که ارتباط مناسب و معقولی برقرار نشود و انتظارات جنسی همسران برآورده نگردد.
2. بهدستآوردن اطلاعات نادرست از منابع ناموثق
یکی از منابع کسب اطلاعات نوجوانان و جوانان دربارهٔ مسائل جنسی، گروه همسالان است. بدبختانه اطلاعات گروه همسالان، بهویژه در کشورهایی مانند کشور ما که در آنها رابطهٔجنسی پیش از ازدواج بهشدت نهی شده است، درست نیست و ممکن است موجب گمراهی فرد شود. امروزه نوجوانان و جوانان بخش وسیعی از اطلاعات جنسی خود را از اینترنت یا ماهواره به دست میآورند که بسیاری اوقات موثق نیستند و تنها بر اطلاعات نادرست کاربران میافزایند.
3. گرایش به روابط جنسی نامتعارف
برخی از برنامههای ماهوارهای یا اینترنتی، دربرگیرنده روابط جنسی نامتعارف هستند. جوانانی که هیچ گونه آگاهی جنسی ندارند، ممکن است با دیدن این برنامهها، چنین روابطی را عادی بپندارند یا نسبت به آنها گرایش پیدا کنند.
4. افزایش احتمال ابتلا به بیماریهای مقاربتی
یکی دیگر از پیامدهای دهشتناک ناآگاهی جنسی، افزایش احتمال ابتلا به بیماریهای مقاربتی است. همراه با افزایش پرشتاب گسترش بیماریهای مقاربتی مانند ایدز و هپاتیت در جهان، کشورهای مختلف کوشیدند تا با دادن آگاهی دربارهٔ رفتار جنسی سالم و ضرورت درگیرنشدن در روابط جنسی پرخطر، میزان ابتلا به این بیماریها را کاهش دهند. پژوهشها نشان داده که خوشبختانه، دادن آگاهی جنسی به میزان قابلتوجهی احتمال ابتلا به بیماریهای مقاربتی را کاهش داده است.
5. افزایش احتمال درگیرشدن در روابط جنسی ناخواسته
وقتی از جوانانی که درگیر روابط جنسی ناخواسته شدهاند، میپرسیم چطور این اتفاق افتاد؟ بسیاری از آنها پاسخ میدهند که خودشان هم نمیدانند که چه شد. دادن آگاهی جنسی سبب میشود که جوانان در شرایط خطرخیز، قادر به مدیریت موقعیت بوده، خودداری جنسی نشان دهند و از روابط جنسی ناخواسته و پیامدهای ناگوار آن در امان باشند.