اگرچه علت وفلسفه حقیقی غیبت امام زمان علیه السلام برما مشخص نیست ودراحادیث نیز علت واقعی بیان نشده است.اما بعضی از علل غیبت آن حضرت رامی توان بااسناد به روایات اینگونه برشمرد:
1- امتحان و آزمایش : تا نفاق پنهان عده ای آشکار شود وایمان حقیقی محبان و شیعیان واقعی امام معلوم گردد.
امام باقر علیه السلام درجواب سوال یکی از شیعیانش پیرامون فرج فرمود: فرج نخواهد رسید تا شما غربال شوید.
2- بیعت نکردن با ستمکاران : درروایات بسیاری یکی از علل غیبت امام زمان عدم بیعت با دشمنان بیان شده است.
3- ترس از گزند دشمنان : شیخ طوسی رحمت الله علیه می نویسد: هیچ علتی مانع از ظهور آن حضرت نیست جز اینکه می ترسد کشته شود زیرا اگر جز این بود جایز نبود که پنهان شود بلکه ظاهر می گشت و هرگونه ناراحتی و آزاری را متحمل می شدند. مرحوم شیخ صدوق در کلامی می فرماید غیبته منا .علت غیبت آن حضرت اعمال ما انسانهاست.
4-ازجمله نشانه‌های غیر حتمی ظهور، گسترش فساد و تباهی است و نباید این فساد و تباهی‌ها را جزو زمینه‌ها و عوامل ظهور دانست. این تفکر ناشى از عدم شناخت مسئولیت انسانى و دینى و برداشت غلط از موضوع ظهور است؛ زیرا دراحادیثى که وظایف منتظران مشخص شده، همه جا سخن از تقوا، ورع، عفاف، دورى از گناه و قرب به خداوند است. چنان که امام صادق علیه السلام مى فرماید: «هر کس خشنود مى شود که از اصحاب قائم باشد، پس باید منتظر باشد و به ورع و اخلاق نیکو عمل کند، در حالى که منتظر است. اگر چنین شخصى، پیش از ظهور بمیرد، اجر او مانند کسى است که زمان ظهور را درک کرده است. پس (در جهت نیکى ها) بکوشید و منتظر باشد. (این انتظار)، گوارا باد بر شما اى گروه رحمت شده. علماى ما درباره وظایف و تکالیف منتظران در زمان غیبت، کتاب هاى مستقلى نوشته یا فصل هایى از کتاب خود را بدان اختصاص داده اند مانند نجم الثاقب، مکیال المکارم وهیچ گاه پر کردن جهان از فساد و تباهى به عنوان وظیفه منتظران در زمان غیبت، یاد نشده است.از همه این ها گذشته، ما باید موضع و موقعیت خود را در زمینه قیام امام مهدى علیه السلام مشخص کنیم. بدیهى است اگر ما به گسترش فساد کمک کنیم، از کسانى خواهیم بود که انقلاب حضرت مهدى علیه السلام، براى در هم کوبیدن و حذف آنان صورت مى گیرد!! اگر در صدد اصلاح جامعه باشیم، از کسانى خواهیم بود که در زمره اصحاب فداکار عضویت خواهند داشت. بنابراین به فرض این که با ساکت بودن و به نظاره نشستن و یا کمک کردن به توسعه فساد، ظهور حضرت را پیش بیندازیم، وضع خود را به طور قطع به خطر انداخته ایم.
