به گزارش ایسنا، یک سال پیش با حضور فدراسیون فوتبال و نمایندگان وزارت ورزش و جوانان، سازمان فرهنگی و ارتباطات اسلامی، وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت امور خارجه، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، «شورای راهبردی جام جهانی ویژه روسیه» تشکیل شد تا در کنار سامان‌دهی هواداران تیم ملی فوتبال و پیشگیری وقایع جام جهانی برزیل، رویدادهای فرهنگی را در حاشیه جام روسیه برای معرفی ایران ترتیب دهد.
مهدی تاج ـ رییس فدراسیون فوتبال ـ در یکی از جلسات این شورا که به موضوع هواداران اختصاص یافت، گفته بود: حضور در جام جهانی یک فرصت مغتنم است که باید از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کنیم. برنامه و هدف فدراسیون فوتبال این است که از فرصت بوجود آمده بهترین بهره را ببرد و بتوانیم تماشاگران ایرانی را با سازماندهی نهادهای ذیربط در روسیه کنار خود داشته باشیم.
چند ماه بعد لیلا اژدری ـ سرپرست پیشین دفتر بازاریابی و تبلیغات گردشگری ـ که به نمایندگی از معاونت گردشگری در شورای راهبردی جام جهانی ویژه روسیه شرکت می‌کرد، از برنامه‌ریزی‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای حضوری متفاوت و درنظر گرفتن بودجه‌ای برای تبلیع و معرفی ایران در فرصت جام جهانی خبر داده و گفته بود: جام جهانی یک فرصت ویژه برای معرفی ایران است، رویکرد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز استفاده از این ظرفیت است، برای همین ما از آژانس‌های گردشگری می‌خواهیم علاوه‌بر این که هواداران تیم‌های فوتبال را برای تماشای مسابقات جام جهانی به روسیه می‌برند، مُبلغ ایران هم باشند.
هرچند آن موقع این مقام مسؤول در معاونت گردشگری از رقم بودجه تبلیغاتی جام جهانی سخن نگفته بود، اما اظهار کرده بود که اقلام تبلیغاتی و پکیج‌ها از طریق سازمان در اختیار آژانس‌هایی که تور جام جهانی را اجرا می‌کنند، قرار می‌گیرد تا علاوه‌بر کسب و کار خود، برای جذب گردشگر هم تلاش کنند.
اژدری حتی گفته بود که برای تبلیغات محیطی برنامه‌هایی دارند که بعد از تحلیل هزینه‌ها جزییات آن مشخص خواهد شد.
تصمیم شورای راهبردی جام جهانی روسیه بر این بود که با همراهی وزارت خارجه و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، هواداران تیم ملی و مسافران جام 2018 را سامان‌دهی کند و همراه با آن، معاونت صنایع دستی ترتیب برگزاری چند نمایشگاه صنایع دستی در شهرهای محل برگزاری مسابقات ایران را بدهد و بقیه اعضاء هم رویدادهای فرهنگی دیگری را برگزار کنند که نتیجه همه آن جلسات و تصمیم‌ها، به یک کاروان موسیقی ختم شد که آن هم با حمایت بخش خصوصی راهی روسیه شده است، ارکستر ویژه‌ای که در سالن‌های سر بسته برای مردم می‌نوازد، مخاطبانی که به عقیده شهرداد روحانی ـ رهبر این کاروان موسیقی ـ شاید هیچ ارتباطی با جام جهانی نداشته باشند.
او پیش از آن‌که به جام جهانی برود، گفته بود: این ارکستر می‌تواند سفیر فرهنگی خوبی برای ایران در جام جهانی روسیه باشد.
اما حالا پس از یک اجرا در شهر سن‌پترزبورگ گفته است: قطعا همزمانی حضور گروه ایرانی در روسیه با مسابقات جام جهانی فوتبال امتیاز بسیار خوبی برای ما بوده است، اما ما به دنبال تماشاگران جام جهانی نیستیم، چون اساسا هدف ما جامعه مخاطبان جام جهانی نیستند. آنچه برای ما در این سفر دارای اهمیت فراوان است، آشنایی مخاطبان غیرایرانی با مجموعه‌های چون ارکسترسمفونیک تهران و ارکستر ملی است که خوشبختانه تاکنون استقبال بسیار خوبی از برنامه‌های ما داشتند.
تنها سازهای موسیقی نیست که با جام جهانی کوک نشده، رؤیایی که برای صنایع‌دستی دیده بودند نیز صادق نشده است. اسفندماه سال 96 پویا محمودیان ـ معاون صنایع دستی ـ از برگزاری نمایشگاه یا بازارچه‌ای از صنایع دستی با هدف ترویج فرهنگ ایرانی خبر داده و از برنامه‌هایی برای اهدای صنایع دستی به بازیکنان تیم‌های مقابل ایران و برگزاری کارگاه‌هایی در فضاهای پرتردد شهر مسکو سخن گفته بود که از آن همه، فعلا تنها ایده پیش‌کشی صنایع دستی اجرا شده است.
محمد محب‌خدایی ـ معاون گردشگری ـ نیز درباره علت رها شدن برنامه‌هایی که یک‌سال برای آن‌ها در شورای راهبردی جام جهانی روسیه جلسه گذاشته بودند، درحالی که حرف از اختصاص بودجه‌ای تبلیغاتی برای معرفی ایران در حاشیه این جام بود، به ایسنا گفت: در جام جهانی همه روی یک موضوع متمرکزند. درست است که جماعتی در آن کشور برای حضور در رویدادی جهانی جمع شده‌اند و می‌توان از این فرصت برای تبلیغ ایران استفاده کرد، اما هزینه تبلیغات خیلی بالا بود. هرچند که ما برای ورود به جریان تبلیغاتی در جام جهانی تا یک حدی پیش رفتیم، ولی با توجه به شرایط کشور نمی‌توانستیم این حجم هزینه را انجام دهیم.
او همچنین معتقد است، پیروزی ایران در مقابل مراکش تبلیغ خوبی برای ایران بود، چون اسم کشور را حسابی مطرح کرد.
محب‌خدایی که تاکید دارد در رویدادی چون جام جهانی، سازمان‌ها نباید به جای هم عمل کنند و فقط باید فصل مشترک برای همکاری‌ها بدرستی تعریف شود، گفت: باید توجه کنیم ما در خیلی از بخش‌ها با بسیاری از سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و نهادها فصل مشترک داریم و منطقی نیست که به جای هم عمل کنیم، خیلی هنر کنیم شرایط فصل مشترک را خوب تعریف کنیم.
معاون گردشگری اضافه کرد: فدارسیون فوتبال وظایف مشخصی دارد، مثل ما که قرار بود 77 آژانس گردشگری را به عنوان منتخب برگزاری تورهای جام جهانی روسیه به فدراسیون فوتبال معرفی کنیم. اگر کسی خارج از این سیستم خدمات بگیرد و مشکلی پیش آید، سازمان وظیفه دارد رسیدگی کند، ولی این به اندازه‌ای که برای گروه معرفی شده به فدراسیون مسؤولیت تعریف شده، نخواهد بود.
محب خدایی همچنن یادآور شد که فدراسیون درباره بلیت بازی‌ها قوانین خود را دارد و نمی‌تواند از آن تخطی کند و سازمان ما هم نمی‌تواند وارد حیطه وظایف آن در این موضوع شود.
اگرچه بهانه اصلی برای توجیه این غیبت و رها کردن امور تبلغاتی، صرفا بودجه اندک سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده که در حالت عادی هم کفاف هیچ فعالیت تبلیغاتی را نمی‌دهد اما از همان جام 2006 آلمان درباره‌ی اشتباه‌های تبلیغاتی و انحراف در هزینه‌های رویدادهایی مثل جام جهانی و سلیقه مخاطبان حاضر در آن که تبلیغاتی همسنگ با طیف خودش را می‌طلبد، پژوهش‌ها شده بود و انتظار می‌رفت برای تکرار آن، دیگر آن مسیر طی نشود.
واضح است مخاطب حاضر در جام جهانی اهل بروشورهای چاپی که عاقبت‌شان کف خیابان است و کنسرت‌های اتوکشیده که در سالن‌های دربسته برگزار می‌شود و نمایشگاه‌های صنایع دستی که همیشه طرفدرانی خاص داشته‌اند، نیست و بهترین شیوه برای پاک‌سازی ذهن‌ها و معرفی کشوری که شاید حتی یک‌بار هم نامش را نشنیده باشند یا زبان و جغرافیای آن را با کشورهای عربی اشتباه بگیرند، راه انداختن کارناوال‌های موسیقی خیابانی با سازهای محلی ایرانی است. کاری که کم طرفدار در خارج از کشور ندارد و پذیرایی با خوراک و نوشیدنی ایرانی است که در هر رویداد جهانی، آزمون پس داده یا حتی تبلیغ جاذبه‌های گردشگری ایران در مترو و خیابان‌های شهر است که با وجود آگاهی قبلی مسؤولان از هزینه تبلیغات آن، اما ظاهرا حساب‌های سرانگشتی و تخمینی به حد کفایت نبوده که در نهایت به حذف ایده تبلیغ محیطی منجر شده است و تمام بار تبلیغاتی این رویداد جهانی که مسؤولان وعده آن را داده بودند، به دوش هوادارانی انداخته که تا روسیه خود را رسانده‌اند اما حتی برای داشتن یک لباس تبلیغاتی تیم ملی هم باید هزینه کنند، تی‌شرت‌هایی که فدراسیون فوتبال آن را در قالب اهدای بسته حمایتی به هواداران ایرانی وعده داده بود اما در فن‌شاپ‌های روسیه به فروش گذاشته و بعد هم کمیاب شد.
