چگونه کودک را از شیر بگیریم؟

از حدود 6ـ5 ماهگی باید به‌تدریج شیرخوارتان را با غذاهای جامد آشنا کنید.
اگر در این سنین فرزندتان غذای بیشتری می‌خورد یا رشد او بدون دلیل خاصی (از نظر پزشکی) کاهش پیدا کرده زمان استفاده از غذای کمکی است. در این مرحله می‌توانید کودک را به‌تدریج با غذا آشنا کنید و هر بار مزه جدیدی را به او معرفی کنید. برای شروع غذای کمکی بهتر است از غذاهای نرم و نیمه جامد مانند فرنی، حریره بادام و سوپ استفاده کنید.
غذاهای آماده کودک یا سرلاک، هویج پخته و نرم‌شده، سیب‌زمینی آب‌پز، موز و هلوی له شده هم می‌توانند شروع خوبی برای آشنایی کودکتان با طعم‌های جدید باشند.
بهتر است برای آشنایی فرزندتان با مزه‌های جدید زمان خاصی مثلا هنگام صبحانه یا ناهار را در نظر بگیرید.
در ضمن هرگز با زور سعی نکنید او را مجبور به خوردن کنید. به حالت چهره او هنگام غذا خوردن توجه کنید و اگر رویش را برگرداند یا چهره در هم کشید، اصرار نکنید چون به احتمال زیاد یا سیر شده و یا غذا را دوست ندارد.
در غذاهایی که در این دوران به کودکتان می‌دهید بهتر است از قند، نمک، خشکبار و دانه‌های روغنی، شیر گاو، تخم‌مرغ، ماهی و غذاهای دریایی (تا 2 سالگی)، مرکبات و مواد غذایی سفت استفاده نکنید.
● از شیر گرفتن
زمانی که کودک شیرخوارتان توانست روزانه حداقل یک وعده و هر بار چند قاشق غذا بخورد، زمان آن فرا رسیده است که دفعات غذای کمکی او را افزایش دهید. با هر وعده غذا و در طول روز به شیرخوار آب جوشیده سرد شده یا نوشیدنی‌های مناسب دیگر بنوشانید برای این کار از شیشه شیر یا یک فنجان کوچک پلاستیکی استفاده کنید. با افزایش حجم غذاها و مایعاتی که کودک در طول روز دریافت می‌کند، نیاز او به استفاده از شیر کاهش پیدا می‌کند.
برخی کودکان پس از استفاده از غذاهای جامد به تدریج علاقه خود را به شیر مادر و یا شیرخشک از دست می‌دهند و به اصطلاح، خود به خود از شیر گرفته می‌شوند.
اگر کودکتان قادر به خوردن غذاهای جامد است و با فنجان یا شیشه شیر هم می‌تواند به اندازه کافی مایعات بنوشد، زمان آن فرا رسیده که او را از شیر بگیرید. بنابراین دفعات شیردهی را به یک یا دو بار در روز کاهش دهید و زمانی که کودک از خوردن یک وعده غذا خودداری می‌کند، به جای غذا به او شیر ندهید.
اگرچه ممکن است این کار برای شما کمی سخت و دشوار باشد اما به یاد داشته باشید فرزندتان یک مرحله از رشد را با موفقیت پشت‌سر گذاشته و حالا باید آماده ورود به مرحله بعدی شود.
بعد از 6 ماهگی شیر به تنهایی پاسخگوی نیازهای تغذیه‌ای شیرخوار نیست و اگر شیردهی را مانند گذشته ادامه دهید دیگر اشتهایی برای غذاهای کمکی باقی نخواهد ماند.
● کودکان نوپا
کودکان نوپا (بین یک و نیم تا دو سالگی) تا حدودی قادر به استفاده از غذای خانواده و هضم آن هستند. هر ماه هم توانایی آنها برای اینکه غذایشان را به تنهایی بخورند، بیشتر می‌شود و حتی می‌توانند از قاشق و فنجان کوچک برای این کار استفاده کنند.
اگر کودکتان از غذا خوردن امتناع می‌کند، هرگز برای ترغیب او از تنقلاتی مانند بیسکویت، پفک و شکلات استفاده نکنید چون در نهایت نه‌تنها به مقصدتان نخواهید رسید، بلکه با این تنقلات بی‌خاصیت، او را سیر خواهید کرد.
بیشتر مشکلات مربوط به تغذیه کودکان با حفظ آرامش برطرف می‌شود؛ در نتیجه نباید در مورد تغذیه فرزندتان مضطرب و نگران باشید چون این نگرانی در اغلب مواقع بی‌مورد است.
اگر کودکتان تمام وقت مشغول فعالیت و جست‌وخیز است و لحظه‌ای آرام و قرار ندارد، به احتمال زیاد به اندازه کافی غذا خواهد خورد در صورتی که کودکتان فقط یک وعده غذایی را با اشتها می‌خورد و وعده دیگر بی‌اشتهاست و در طول روز مواد غذایی مختلفی می‌خورد، خطری متوجه سلامتی او نخواهد بود، البته در صورتی که تغذیه مناسب، متنوع و طبیعی را رعایت کنید و مواد غذایی بی‌خاصیت و بسیار شیرین، چرب یا شور مثلا شکلات و پفک کمترین نقش را در تغذیه او داشته باشند.
● راز تشویق
وقتی کودکتان خوب غذا می‌خورد، از او تعریف و تمجید زیادی کنید و اگر غذای کمی خورد، او را مجبور به غذاخوردن نکنید. توجه داشته باشید که بهترین پاداش برای کودکان و تثبیت رفتارها و عادت‌های خوب آنها، تعریف و تحسین است.
هرگز این تعریف را به تاخیر نیندازید و بلافاصله بعد از کار خوب او، تشویق کنید. از رشوه‌دادن به فرزندتان هم جدا خودداری کنید. توجه داشته باشید که رشوه با تشویق متفاوت است.زمانی که بعد از کار خوبی به کودکتان پاداش می‌دهید، در‌واقع او را تشویق کرده‌اید و زمانی که برای تغییر رفتار بد او به او چیزی می‌دهید تا شاید اصلاح شود، به او رشوه داده‌اید.
کودکان به‌جز غذاخوردن، از همراهی با جمع خانواده لذت می‌برند، بنابراین پس از اینکه بچه نشستن یاد گرفت، او را سر سفره یا میز غذا ببرید. برای نشستن کودک سر میز غذا باید از صندلی‌های بلندتر و پشتی‌دار استفاده کنید. جمع شدن همه اعضای خانواده سر میز با وجود همه دشواری‌هایش تا حدود زیادی از دردسرهای شما در غذا دادن به فرزندتان جلوگیری خواهد کرد.
بهتر است حداقل روزی یک وعده همه اعضا خانواده دور یک میز یا سفره با هم غذا بخورند. ارتباط بین اعضای خانواده در هنگام غذا خوردن کمتر از ارزش مواد غذایی که دریافت می‌کنند نیست. کودکان هنگامی که با والدین خود غذا می‌خورند به مرور آداب درست غذا خوردن را می‌آموزند.
قوانین غذا خوردن را خیلی ساده و روشن برای فرزندتان توضیح دهید و یادآور شوید بچه‌ها هم مانند سایر اعضای خانواده باید سر سفره یا میز غذا بخورند و اجازه ندارند غذاهایشان را جای دیگری مثلاً جلوی تلویزیون بخورند.
اگر انتظارات شما از فرزندتان متناسب با سنش باشد و نوع و مقدار غذا را متناسب با سن او در نظر بگیرید، دیگر غذا خوردن به یک کشمکش و دغدغه دائمی در خانه شما تبدیل نخواهد شد.
علاقه یا عدم علاقه کودک به غذاهای مختلف حق طبیعی اوست و نباید او را به خوردن غذاهایی که دوست ندارد وادار کنید. این کار شما نه تنها علاقه‌ای در او برنمی‌انگیزد بلکه باعث تنفر و انزجار بیشتر او خواهد شد. اگر بچه شما غذاهای خاص و مشخصی مثلاً گوشت، قارچ، تخم‌مرغ و غیره را دوست ندارد بهانه‌گیر نیست بلکه فقط از این غذای خاص خوشش نمی‌آید اما اگر غذاهایی که دوست ندارد متغیر هستند به احتمال زیاد در حال بهانه‌گیری است.
درباره غذاهایی که کودکتان دوست ندارد خیلی سختگیری نکنید چون با بزرگ‌تر شدن او علایق غذایش گسترش پیدا خواهد کرد و ممکن است بسیاری از غذاهایی که تا مدت‌ها از خوردنشان خودداری می‌کرد را دوست داشته باشد اما در مورد بهانه‌گیری وضعیت فرق می‌کند. این نوع بهانه‌گیری‌ها پایان‌ناپذیر است و فهرست غذاهایی که کودک بهانه‌گیر دوست ندارد و نمی‌خورد کم‌کم طولانی‌تر می‌شود.
بهانه‌گیری کودک ممکن است تا جایی پیش برود که در نهایت فقط نان و مربا بخورد. این بهانه‌گیری‌ها غذا خوردن را در خانه مبدل به عذاب و در خارج از خانه غیرممکن می‌کند. این کودکان از غذا به عنوان ابزاری برای تسلط و کنترل به والدینشان استفاده می‌کنند.
اگر کودک شما بر سر غذا بهانه‌گیری می‌کند، قبل از هر چیز از کوچک‌ترین زمان‌هایی که او بدون بهانه‌گیری غذا می‌خورد برای تشویقش بهره ببرید.
هرگز چند نوع خوراکی یا غذا به فرزندتان پیشنهاد ندهید تا او یکی را انتخاب کند. بهتر است تا حد امکان همه اعضای خانواده غذای یکسانی بخورند. پس چند نوع غذا نپزید، چون با این کارتان او را بد عادت می‌کنید. اما اگر از غذا خوردن او راضی هستید می‌توانید بعد از 5 سالگی به او حق انتخاب بین دو، سه نوع غذا را بدهید و سپس آن غذا را برایش تهیه کنید.
اگر فرزندتان غذایش را نمی‌خورد او را تا پایان غذا سرسفره یا میز غذا ننشانید. کودکان نوپا در لجبازی ماهر هستند و به احتمال زیاد شما را خسته خواهند کرد. بنابراین باید با او سازش کنید مثلا می‌توانید به او بگویید سه قاشق از غذایش را بخورد و بعد از جایش بلند شود. در این موارد هرگز باقیمانده غذای او را خودتان یا سایر اعضای خانواده نخورید. در ضمن از شکلات و بیسکویت هم به عنوان رشوه استفاده نکنید، او باید بداند که اگر غذایش را نخورد چیز دیگری به جای غذا به او داده نخواهد شد.کودکان را تشویق کنید خودشان غذایشان را بخورند حتی اگر این کار در ابتدا باعث طولانی شدن زمان غذا خوردن و کثیف کاری شود. کودکان باید یاد بگیرند هنگام غذا خوردن از کلماتی مانند لطفا و متشکرم استفاده کنند.