لک صورت یکی از شایع ترین علل مراجعه به متخصصین پوست را تشکیل می دهد . اگرچه این مسئله فقط از نظر زیبایی اهمیت دارد ولی با توجه به تأثیرات روانی ، اجتماعی و اقتصادی آن و نیز افزایش آگاهی مردم نسبت به مسائل پوستی از آن نمی توان به سادگی گذشت .
رنگ پوست انسان به فاکتورهای متعددی بستگی دارد اما رنگدانه ملانین اصلی ترین ماده در تعیین رنگ پوست انسان است .
لک صـورت یا ملاسـما عـارضه پوستی شـایعی به خصوص در دختران و خانم های جوان است. این عارضه به صورت لکه های قهـوه ای روشن تا تیره بر روی گونه ها ؛ پیشانی و چانه و لب بالا اکثراً دو طرفه و قرینه دیده
می شود. شـایع ترین سنین بروز آن 20 تا 30 سالگی است اگرچه در دوره ی یائسگی هم ممکن است دیده شود و در خانم ها بیشتر از آقـایان است.
لک آفتاب یا ماسک حاملگی چیست ؟
شامل افزایش در رنگدانه های پوست بصورت اکتسابی در مناطق در معرض نور پوست است . عوامل مؤثر در بروز آن استعداد ژنتیک ، نور آفتاب ، عوامل هورمونی مثل استروژن و قرص های ضد بارداری می باشند . داروهای ضد تشنج مثل هیدانتوئین نیز می توانند سبب لک صورت گردند . اگرچه ثابت نشده است اما اختلال کار تخمدانها را نیز در لک صورت مطرح می کنند . در آسیائیها و در آمریکائیهای لاتین لک صورت شایع تر است .
بیشترین ابتلا در زنها در سنین باروری می باشد . ده درصد مردها نیز به این عارضه مبتلا می شوند . از آنجائیکه لک صورت بسیاری از موارد در دوران حاملگی ظاهر می شود و با پایان این دوره کم رنگ تر و به ندرت نیز از بین می رود و قبل از سیکل قاعدگی تشدید شده و در زمستان شدت کمتری پیدا می کند ، نور آفتاب – حاملگی و مصرف قرصهای ضدبارداری ، مورد قبول ترین علل ایجاد کننده آن هستند .
انواع لک صورت :
لک صورت به سه شکل بروز می کند :
1-تیرگی قهوه ای رنگ پوست در گونه ها ، پیشانی ، لب فوقانی ، بینی و چانه که شایع ترین نوع آن است .
2- بروز آن در گونه ها و پل بینی .
3- ابتلا گونه ها و خط فک .
بافت شناسی لک صورت :
1- نوع سطحی : در این نوع با افزایش رنگدانه ها در قسمتهای سطحی پوست روبرو هستیم . این نوع شایعتر است و پاسخ بهتری به درمان دارد .
2- نوع عمقی : که به رنگ آبی مایل به خاکستری دیده می شود . در این نوع رنگدانه ها در لایه های عمقی تر پوست قرار گرفته اند . مقاومت به درمان در این نوع بیشتر دیده می شود .
علل ایجاد لک صورت
1) مصرف دارو به خصوص داروهای پیشگیری از حاملگی ( به صورت قرص، تزریقی و یا کاشتنی ) و…. داروهای دیگر نیز در بروز آن نقش دارند.
2) تغییـرات هورمونی در بـدن از جـمله کـیست های متعـدد تخمــدان ( PCO ) و یا بیماری غــده فوق کلیوی.
3) برخی عطرها و دئودورانت ها و لوازم آرایشی نیز می توانند این ضایعات را ایجاد کنند.
با پیشگیری از تابش مستقیم اشعه خورشید بر روی صورت از ایجاد لک تا حد زیادی می توان جـلوگـیری کرد. با مصرف کرم های ضدآفتاب به طور منظم با عیار بالاتر از 20 به فواصل هر 3 ساعت و همچـنین اجـتناب از تابش نور مستقیم خـورشـید بر روی صورت در افراد مستعـد، می توان از ایجـاد لک پیشگیری نمود. برای از بین بردن لک با تجویز پزشک متخصص از کرم های حــاوی هـیدروکـینون با درصدهای گـوناگـون ( نباید بیشتر از 6 تا 7 درصد باشد) و نیز از کرم ترتینوئین 05/0 درصد می توان اسـتفاده نمود. در صورت استفاده از این دو کرم بهتر است صبح پس از استفاده از کرم های ضدآفتاب استفاده شود.
روش های دیگـر در درمان لک صورت : لایه برداری ( PEELING ) ؛ سایش پوست به صورت مکانیکـی ( DERMABRESION & SALABRESION )؛ لـیزر؛ کـه بسـته به پوسـت افـراد انتخـاب می شود. افـراد با رنگ چـشــم روشـن و مـوهـای روشــن مـقـــدار رنگـدانـه پـوسـتی کـمتری نسـبت به پوسـت های تیره دارند و به همین دلیل نور آفتاب بیشتر در پوست این افراد نفوذ دارد و چون یکی از اثرات نور آفتاب ایجاد لک صورت و همچنین کــک و مک است برای پیشگیری و درمان ، این افراد نیاز مبرم به ضد آفتاب دارند.
یکی از درمان های لک صـورت همچـنان که قـبلاً نیز گفته شد استفاده از پیـلینگ است . ولی این روش ، مناسب همه افراد ، به خصوص افرادی که پوست تیره دارند ، نیست. چــون یکی از عـوارض پیلـینگ ایجاد لک است و احتمال ایجـاد لک در افراد با پوست تیره بالا است .
هیچکدام از روش های درمانی لک صورت دائمی نیست و در یک جلسه نیز انجام نمی گیرد و نیاز به تجـدید درمان دارد ؛ زیرا استـعداد افراد برای ایجاد لک با این روش های درمانـی برطرف نمی گردد. به هر حال مصرف ضدآفتاب در افراد مستعد یک نیاز حیاتی در درمان و پیشگیری از لک می باشد.
درمان لک صورت :
درمان این ضایعه مشکل بوده و شامل استفاده از کرمهای ضدآفتاب و داروهای کاهش دهنده رنگدانه های پوست می باشد .
مهمترین نکته ای که بیماران مبتلا به لک صورت باید در نظر داشته باشند عبارتست از اجتناب از خود درمانی و مراجعه به پزشک متخصص ، که این امر باعث می شود تا بیمار بصورت اصولی تحت درمان قرار گرفته و از تحمیل هزینه های اضافی و همچنین عوارض ناشی از خود درمانی جلوگیری بعمل آید .
به نقل از پزشکان بدون مرز
