وبسایت وبا یکی از بیماریهای واگیر عفونی است که فقط در انسان ایجاد بیماری میکند. عامل بیماری زایی وبا یک باکتری به نام ویبریو کلرا است و سمی که این میکروب در روده باریک انسان ترشح می کند، باعث ایجاد بیماری در انسان میشود.
این بیماری چون اولین بار در منطقهای به نام التور در آفریقا پیدا شد، به این نام مشهور میباشد. عامل بیماری مدت زیادی در آب زنده میماند و در مناطقی که سطح آبهای زیر زمینی آن بالا است، بیشتر شایع است و بیشتر عامل بیماریزا از طریق مدفوع و فاضلاب قابل انتقال است.
علائم بیماری
شخص مبتلا به وبا، اسهال خفیف بدون درد و بدون تب دارد که کم کم شدید میشود، اسهال شخص مبتلا به وبا آبکی و به شکل لعاب برنج است. بیماری وبا گاهی همراه استفراغ و گاهی بدون استفراغ است که به سرعت و در ظرف سه الی چهار ساعت موجب کم آبی شدید بدن شده و در صورتی که سریعا آب و املاح بدن جبران نشود، سبب مرگ فرد مبتلا میشود.
دوره پنهان بیماری وبا از لحظه ورود میکروب به بدن تا بروز بیماری از چند ساعت تا پنج روز میباشد ولی به طور معمول در یکی دو روز بیماری آشکار میشود. به محض شروع اسهال شدید بایستی مایعات فراوان و ORSمورد استفاده قرار گیرد و سریعا به نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی یا خانه بهداشت مراجعه شود.
راههای انتقال
انتقال این بیماری به دو روش تماس مستقیم و غیرمستقیم است. وبا میتواند از طریق تماس با چیزهایی آلوده به میکروب وبا مانند دست دادن با دستهای آلوده بیمار، تماس با استفراغ یا مواد دفعی بیمار، ملحفه و لوازم آلوده او مثل لیوان، ظروف و حوله و.... منتقل شود که همه این موارد، روش مستقیم انتقال بیماری است.
در روش تماس غیرمستقیم بیماری وبا میتواند از طریق خوردن آب آلوده به مدفوع مانند استفاده از چاهها، استخرها، جویبارها و دریاچههای آلوده منتقل شود.
خوردن سبزیجات و میوههای خام آلوده، استفاده از غذاهای پخته آلوده که توسط دست آلوده و یا حشرات آلوده شده باشد، تغذیه کودکان با بطری به جای شیر مادر،استفاده از شیرو بستنی آلوده که از منابع غیر مطمئن تهیه شده باشد، از دیگر راههای انتقال وبا است.
درمان
نخسنین مرحله درمان، نوشاندن آب و الکترولیتها به بیمار است. گام سپسین، دادن آنتیبیوتیک است که هم کمک به کاهش حجم مدفوع میکند و هم مدت بیماری را کوتاه میکند و همچنین سیکل انتقال را کوتاه و قطع میکند.
درمان وبا با نوشاندن الکترولیت به بیمار
برای نوشاندن آب و الکترولیت توجه به شدت اسهال و وضع کم آبی بیمار لازم است. در اسهالهای خفیف و دهیدراتاسیون خفیف (زیر 5٪) دادن آب و الکترولیت خوراکی (ORS) کافی است اگر موجود نبود و یا بیمار تحمل نکرد میتوان از لعاب برنج (50 گرم در لیتر)، نوشابه با نمک و... استفاده کرد.
در بیماران با دهیدراسیون شدید (که بیش از 10٪ آب از دست دادهاند؛ درای چشمهای کاملاً گودرفته، خواب آلوده، فشار خون و نبض ضعیف،) و همچنین در بیمارانی که استفراغ دارند و یا در بیمارانی که در اغما هستند و همچنین بیماران دارای فلج روده باید سرم تزریق شود.
آنتی بیوتیک تتراسایکلین و داکسی سیکلین نقش مهمی در کاهش مدت و شدت بیماری وبا دارند. سایر آنتی بیوتیکهایی که بهره گیری میشوند دربرگیرنده سیپروفلوکساسین و آزیترومایسین میباشند. برای کودکان نالیدیکسیک اسید، فورازولیدون، کوتریموکسازول و اریترومایسین مناسب است.
راه های پیشگیری
1- سعی کنیم برای نوشیدن آب ، شستشوی ظروف ، خوردن سبزیجات از آب لوله کشی کلردار استفاده کنیم. در غیر این صورت آب را بجوشانیم و پس از سرد شدن مصرف کنیم.
2- در زمان شیوع وبا از خوردن سبزیجات خام پرهیز شود. وسبزیجات و میوهها را قبل از مصرف با محلول پرکلرین گندزدایی و پس از شستن با آب سالم مصرف کنیم.
3- از خوردن ماهی خام یا کم پخته که از آب آلوده گرفته شده، اجتناب کنیم.
4- به دیگران توصیه کنیم از شنا کردن در استخرهای عمومی و از خوردن آبمیوه و ساندویچ یا هر غذایی که احتمال داده می شود آلوده باشد، جدا خودداری کنند.
5- قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به توالت، دستهای خود را با آب و صابون خوب بشویید.
6- از آشامیدن آبهای مشکوک در پارکها، باغها و فضای سبز جداً اجتناب کنید
7- از مصرف مواد غذایی، آب میوه و آب هویج، معجون و دیگر مواد خوراکی و نوشیدنیهای که توسط فروشندگان دوره گرد عرضه میگردد جداً خودداری کنید.
8- حتی الامکان از غذاهای طبخ شده در منزل استفاده کنید.
9- مواد خوراکی را در ظروف سر بسته، دور از مگس و حشرات نگهداری کنید.
10- زباله را در کیسههای مخصوص زباله نگهداری و در محل مناسبی دفع کنید.
11- غذاها باید تازه به تازه و به اندازه نیاز در یخچال و دور از دسترس حشرات و مگس نگهداری شود و از قرار دادن سبزی و میوهجات نشسته در یخچال جداً خودداری کنید.
12- حتما بعد از غذا چند قطره آب لیمو یا لیمو ترش تازه استفاده شود.
13- همیشه از شیر و فرآوردههای لبنی پاستوریزه استفاده کنید یا شیر را به مدت20 دقیقه قبل از مصرف جوشاند.
14- در موقع خرید و حمل مواد غذایی، اقلامی مثل نان را که قابل شستشو و پختن مجدد نیستند را در کنار میوه و سبزیجات نشسته وگوشت خام قرار ندهید.
15- برای تهیه یخ خوراکی از آب جوشیده سرد شده استفاده شود در صورتی که از یخ به عنوان یک منبع سرد کننده برای نگهداری مواد غذایی استفاده یا آب سرد استفاده میشود، بایستی آنها را در پوشش مناسب قرار داد.
16- غذاهای پخته شده مانند کوکو و .... را قبل از مصرف بایستی به حرارت داغ رساند و خورشتها را قبل از مصرف جوشاند.
17- در مسافرتها حتما از لیوان شخصی، آب جوشیده و میوههای قابل پوست کندن استفاده شود.
18- برنج پخته در فضای اتاق سریع آلوده میشود باید برنج را در یخچال نگهداری کرد.
19- در هنگام بروز بیماری وبا حتی الامکان از دست دادن پرهیز شود.
20- از تماس با مواد دفعی و استفراغ و لوازم آلوده بیمار خودداری شود.