به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری میزان، دولت افغانستان سال گذشته پس از آن که پاکستان مرزهای خود را در چند نوبت به روی محصولات تره بار صادراتی این کشور بست ؛ تصمیم گرفت که دهلیزهای هوایی را برای صادرات این اقلام و میوه های خشک و اموال بازرگانی علاوه بر مرزهای زمینی باز کند.
اتاق تجارت افغانستان به این باور است که پاکستان هر سال در زمان شروع صادرات تره بار افغانستان در مرزهای خود برای بازرگانان افغان محدودیت هایی ایجاد می کند که سالانه میلیون ها دلار به کشاورزان و بازرگانان افغانستان آسیب می زند.
برای حل این مشکل بنا به دستور رئیس جمهوری افغانستان به عنوان کمک ؛ دولت یارانه ای را تضمین کرد تا در روند صادرات از مسیر دهلیزهای هوایی به کشورهای منطقه و جهان استفاده شود و از این طریق میوه های خشک و تازه به خارج از افغانستان صادر شود.
28 خرداد ماه سال گذشته اولین محموله هوایی برای انتقال اموال بازرگانان و میوه های تازه صادراتی افغانستان به سمت هند پرواز کرد که در این پرواز 60 تن میوه تازه و خشک به دهلی نو ارسال شد و پس از آن پروازهای مشابه ای به سمت کشورهای ترکیه و قزاقستان نیز انجام شد .
حمل و نقل در مسیرهای هوایی گشوده شده تداوم دارد و به تازگی قرار است اولین محموله هوایی نیز به سمت عربستان با ارسال 500 کیلوگرم زعفران شروع شود.
اما این که آیا ارسال محصولات تره بار و دیگر کالاهای بازرگانی از طریق دهلیزهای هوایی می توان توجیه اقتصادی داشته باشد یا این راه با توجه به هزینه هایش تداوم خواهد یافت از جمله موارد اختلاف میان کارشناسان است و البته اتاق تجارت افغانستان از این اقدام ابراز رضایت می کند.
«سیام پسرلی» سخنگوی اتاق تجارت افغانستان در این رابطه به ایرنا گفت که دهلیزهای هوایی گشوده شده به کشورهای هند، ترکیه و قزاقستان در رشد اقتصادی این کشور نقش مفیدی داشته است.
وی گفت که این دهلیزها دو اثر مشخص به نفع افغانستان داشته اند، نقش اول ، آن که انتقال 51 میلیون دلار اموال بازرگانی را به سه کشور دیگر فراهم کردند که بطور عملی صادرات 30 هزار تن میوه خشک و تازه و سبزیجات را در بر می گیرد.
به گفته وی نقش دوم انتقال هوایی این است که پاکستان را به این باور رساند که با مسدود کردن مسیرهای صادراتی افغانستان از طریق خاک پاکستان نمی تواند فشاری بر کابل وارد کند و برعکس تنها تجارت بین کابل و اسلام آباد را آسیب زده که در این روند پاکستان نیز کمتر از افغانستان ضرر نخواهد کرد.
پسرلی گفت که بدنبال همین صادرات هوایی ، اتاق تجارت افغانستان با طرف پاکستانی در نشستی که یک ماه پیش در اسلام آباد داشت موفق شد، برخی قید هایی را که برای بازرگانان افغان وضع شده بود را حذف کند و اکنون مسیرهای صادراتی نیز در فصل صادرات میوه تازه و سبزی، تسهیل شده است .
به گفته سخنگوی اتاق تجارت افغانستان، توافق افغانستان با ازبکستان مبنی بر این که میوه های تازه و سبزیجات افغانستان از طریق این کشور به کشورهای آسیای میانه و روسیه فرستاده شود نیز باعث نگرانی پاکستان شده است و اسلام آباد متوجه شده است که روابط بازرگانی دو کشور بیش از پیش آسیب پذیر شده است و به همین دلیل مجبور به برداشتن موانع بازرگانی شده اند.
پسرلی مدعی است که سود صادرات هوایی برای بازرگانان افغان و کشاورزان تاکنون بیش از سود صادرات از طریق مسیرهای زمینی بوده و البته تاکید دارد که این سود بدون احتساب یارانه دولت در نظر گرفته شده است.
اما شماری از اعضای اتاق تجارت افغانستان به سودمند بودن دهلیزهای هوایی تردید دارند و باور دارند که اگر دولت از حمایت انتقالات هوایی دست بردارد و یارانه را حذف کنیم سود این تجارت برای بازرگانان و کشاورزان منفی خواهد شد.
«خان جان الکوزی» معاون اتاق تجارت افغانستان در نشست 27 فروردین ماه امسال در کابل از این که دولت نتوانسته است مسیر جایگزین به جای بنادر پاکستان برای تره بار این کشور پیدا کند، ابراز نگرانی کرده بود.
الکوزی افزود که نرخ انتقال اموال بازرگانی و تره بار از طریق پرواز های هوایی زیاد است و بدون همکاری دولت سودی از آن برای کشاورزان و بازرگانان متصور نیست.
براساس گزارش منابع خبری افغانستان دولت تاکنون در بخش صادرات از طریق دهلیزهای هوایی رقمی حدود 60 میلیون دلار یارانه داده است که ادامه آن راه برای دولتی که بیش از 50 درصد بودجه سالانه اش از محل کمک های خارجی تامین می شود ، نمی تواند اقدامی پیوسته باشد.
الکوزی گفت که در هر کیلوگرم میوه صادراتی از مسیر هوایی ، نیم دلار هزینه افزوده می شود که الان 30 سنت آن را دولت و 20 سنت باقی را بخش خصوصی و بازرگان پرداخت می کند و با چنین یارانه ای بازرگان در حال حاضر سود می برد.
وی تاکید داشت که کشور روسیه بازار خوبی برای صادرات تره بار افغانستان است و اگر دولت برای مساعد کردن این مسیر توجه جدی کند و تجارت زمینی با کشورهای آسیای میانه را به جای تجارت هوایی در درازمدت مد نظر بگیرد ، راه صادرات مطمئن تر خواهد شد.
آگاهان اقتصادی و شماری از استادان دانشگاه های افغانستان نیز انتقال فرآورده‌های این کشور از جمله تره بار را از طریق پروازهای مستقیم پرهزینه و غیرمنطقی می دانند.
«عبدالله درمان»، استاد دانشگاه بر این باور است که دولت باید برای رشد صادرات کشور به فکر گشایش و بهبود راه‌های زمینی باشیم زیرا انتقال هوایی پر هزینه و غیر اقتصادی است .
شاید تمرکز بر روی بهسازی راه ها و همت برای اتصال خطوط راه آهن کشورهای همسایه از طریق خاک افغانستان و همکاری جدی برای ارتقای سطح دسترسی به بنادری مانند چابهار بتواند به عنوان گزینه هایی جایگزین سبب رونق اقتصادی افغانستان شود.
