فلسفه-اخلاق

یکی از مباحث مهم در عرصه تفکر فلسفی،همانا مبحث فلسفه اخلاق است. این مبحث از مدتها پیش در غرب مطرح بوده و در باب مسائل آن تحقیقاتی صورت گرفته است

علم اخلاق مجموعه اصولی معیاری و سنجشی است که شایسته است رفتار انسانها مطابق آن ها صورت گیرد و به عبارت دیگر: اصول اخلاقی راه رفتار پسندیده و هدفها و انگیزه ها را توضیح و ترسیم می نماید. (1)

واژه دیر آشنای اخلاق آنگاه که با کلماتی چون فلسفه ترکیب می شود، گاه با کج فهمی هایی همراه می گردد; چنان که بسیاری را گمان بر این است که «فلسفه اخلاق » چیزی جز فایده و ضرورت رعایت آداب اخلاقی نیست . نویسنده در این مقاله وجوه تمایز علم اخلاق و فلسفه اخلاق را بر می شمارد و بر آن است تا به صورتی گذرا، تفاوت آنها را تبیین نماید .

می توان گفت: تبیین ماهیت گزاره های اخلاقی (این که گزاره های اخلاقی اِخباری است یا انشایی)، مهم ترین مسأله در فلسفه اخلاق است، به طوری که بیشتر مسائل مهم و اساسی فلسفه اخلاق، و حتی مکاتب مختلف آن، مبتنی بر نوع تبیین این مسأله است. آنچه در ذیل می آید، بیان ماهیت و ویژگیهای گزاره های اخلاقی از منظر استاد جوادی آملی است.

چکیده: در این گفت وگو، علاوه بر اشاره به عوامل متروک شدن ارزش های اخلاقی در جامعه، اسلامی، دو عامل عمده آن را بها دادن بیش از اندازه به مقوله فقه و احکام و نحوه زمام داری در جوامع اسلامی که به خاطر استبدادی بودن خود، منشایی برای افول ارزش های اخلاقی است، می داند .

در مقاله گذشته این نکته نظر به اقتضای فطرت و مطابق احادیث معتبر روشن گردید که یک عمل اخلاقی، عملی است که دارای ارزش و بها بوده، غیر از افعال طبیعی و عادی می باشد .

موضوع بحث در این مقاله، همان طور که پیداست، یافتن مباحث مشترک یا قابل مقایسه میان فلسفه تحلیلی و علم اصول است

هدف این نوشتار بررسی رابطه فقه و اخلاق است و از آنجا که مباحث گوناگونی در این راستا مطرحند تلاش شده است تا مقایسه ای بین فقه و اخلاق داشته و مبادی تصوری و تصدیقی هر یک از آن دو را برشمرده و از این طریق چگونگی رابطه بین دو علم فقه و اخلاق را به نحو اجمال تبیین کند.