محدثان

خیزران مادر امام جواد علیه السلام، (متوفی قرن 3 ه) از خانواده ماریه قبطیه، همسر رسول الله صلی الله علیه و آله و اهل نوبه است، او را سبکیه نوبیه نامیده اند

نویسندگان سیره و محدثان اسلامی برای دختر پیغمبر لقب هائی چند نوشته اند:

از اهم مباحث علوم حدیث شناخت راویان و محدثان، و اطمینان یافتن از نام و نشان و طبقه و میزان وثاقت و درایت و تقوی و صلاحیت آنها است، تا روایت صحیح از ضعیف شناخته شود، و راه جعل و تحریف و تدلیس و تصحیف مسدود گردد، و از کسانی اخذ حدیث شود که شایستگی تحمل و نقل کلمات مقدس خاندان وحی را داشته باشند، و به امانت داری و درست کاری شناخته شوند

تعاریف سخن از حدیث و چگونگی گزارش آن و انتقالش به نسلهای بعد و کیفیت تدوین و ثبت و ضبط آن، از جمله پژوهشهای مهمی است که با همه پربرگ و باری نگاشته ها درباره آن، زوایای تاریک و نکات ناگفته در آن بسیار است

حدود اعتبار و کیفیت بهره گرفتن از حدیث، از جمله مباحث مهمی است که همواره مورد بحث و اهتمام محدثین و علمای فقه و اصول بوده و هست. البته اصل مطلب که حدیث، حجت شرعی است و در بیشتر احکام تنها وسیله شناختن وظیفه، و تعیین تکلیف می باشد قابل تردید نیست، و دلایل عقلی و قرآنی بسیار بر آن هست (الاصول العامة للفقه المقارن، 121) .

در قرن سوم، در پیرامون خلیفه و حاشیه دربار ادیبانی از طراز نوین پدید آمدند که بر رسم و سنت ایرانیگری ادب می آموختند و شبیه ارباب جراید زمان ما بودند که در هر موضوعی سخن می گویند و از اینجاست که می بینیم دانشمندان بین خود و ادبا فرق می گذاشتند، تا آنجا که ابن قتیبه گوید: «هر که خواهد عالم شود باید فن واحدی را بجوید و دنبال کند ولی آنکه خواهد ادیبش ...