ازل

اگر موجودی معلول و نیازمند به موجود دیگری باشد وجودش تابع آن خواهد بود و با مفقود شدن علّتش، به وجود نخواهد آمد به بیان دیگر: معدوم بودن موجودی در برهه‌ای از زمان، نشانه نیازمندی و ممکن الوجود بودن آن است، و چون واجب الوجود خود به خود وجود دارد و نیازمند به هیچ موجودی نیست همیشه موجود خواهدبود.

اگر موجودی معلول و نیازمند به موجود دیگری باشد وجودش تابع آن خواهد بود و با مفقود شدن علّتش، به وجود نخواهد آمد به بیان دیگر: معدوم بودن موجودی در برهه‌ای از زمان، نشانه نیازمندی و ممکن الوجود بودن آن است، و چون واجب الوجود خود به خود وجود دارد و نیازمند به هیچ موجودی نیست همیشه موجود خواهدبود.

اگر موجودی معلول و نیازمند به موجود دیگری باشد وجودش تابع آن خواهد بود و با مفقود شدن علّتش، به وجود نخواهد آمد به بیان دیگر: معدوم بودن موجودی در برهه‌ای از زمان، نشانه نیازمندی و ممکن الوجود بودن آن است، و چون واجب الوجود خود به خود وجود دارد و نیازمند به هیچ موجودی نیست همیشه موجود خواهدبود.

اگر موجودی معلول و نیازمند به موجود دیگری باشد وجودش تابع آن خواهد بود و با مفقود شدن علّتش، به وجود نخواهد آمد به بیان دیگر: معدوم بودن موجودی در برهه‌ای از زمان، نشانه نیازمندی و ممکن الوجود بودن آن است، و چون واجب الوجود خود به خود وجود دارد و نیازمند به هیچ موجودی نیست همیشه موجود خواهدبود.

اگر موجودی معلول و نیازمند به موجود دیگری باشد وجودش تابع آن خواهد بود و با مفقود شدن علّتش، به وجود نخواهد آمد به بیان دیگر: معدوم بودن موجودی در برهه‌ای از زمان، نشانه نیازمندی و ممکن الوجود بودن آن است، و چون واجب الوجود خود به خود وجود دارد و نیازمند به هیچ موجودی نیست همیشه موجود خواهدبود.

یکی از علل و اسبابی که خدا در کار انسان مؤثر قرار داده است «دعا» است; یعنی اینکه آدمی با تمام وجودش به خدا توجه کند، با او به راز و نیاز پردازد، خواسته خود را با او در میان نهد و از او کمک بخواهد

در خاتمه بحث سرنوشت و قضا و قدر، بد نیست به ذکر معروفترین اشکالات جبریون بپردازیم و آن را تجزیه و تحلیل نماییم تا پاسخ آن روشن گردد.