خدا

فضای اندیشه را باید از وسوسه و اوهام و تخیلات شیطانی پاک کرد. خلوت دل را باید از لوث وجود پلید دیو زدود، دیو و فرشته نمی توانند همخانه باشند. آنها نه همخوانی دارند ونه همخانگی.

این نوشته به برخی از برهان‌های کمتر معروف اثبات خدا به صورتی گذرا اشاره می‌کنیم(1) و از نقد آنها نیز در می‌گذریم.

از آنجا که قدرت و فرمانروائى حضرت حق بى‌نهایت و چنین قدرت و فرمانروائى فقط در انحصار اوست، و هر قدرت و فرمانروائى شعاعى بسیار بسیار اندک از قدرت اوست و استقلال و اطلاقى ندارد، پس تصرف مطلقه و همه جانبه در هر امرى فقط و فقط در حیطه اراده، و در دست اوست، و بر این اساس بدون این که چون و چرائى در کارش راه یابد، حق اعتراضى بر کسى ثابت باشد، آزاد است که ...

در اینجا نگاهی خواهیم داشت به سه چارچوب نظری و مفهومی اصلی که برای توضیح رابطۀ میان خدا و جهان ارائه شده است.

حکیم کسی است که کارهای خود را روی حساب و به موقع انجام دهد و اعمال و مصنوعات او با طرح ریزی صحیحی پایان پذیرد و به بهترین صورت ممکن و به طور شایسته و به نحوی که در خور آفرینش آن است انجام گیرد

اگر موجودی معلول و نیازمند به موجود دیگری باشد وجودش تابع آن خواهد بود و با مفقود شدن علّتش، به وجود نخواهد آمد به بیان دیگر: معدوم بودن موجودی در برهه‌ای از زمان، نشانه نیازمندی و ممکن الوجود بودن آن است، و چون واجب الوجود خود به خود وجود دارد و نیازمند به هیچ موجودی نیست همیشه موجود خواهدبود.

مقایسه خود با کسانی که از ما امکانات و یا توانمندی ها و ویژگی های مثبت کمتری دارند، ما را در مسیر شکر می اندازد

به رغم وجود عوامل محدودکننده انسان مانند وراثت، طبیعت و جامعه انسان می تواند به اراده خود مسیر خویش را برگزیند و از حصار عوامل محدودکننده در اطراف خود بیرون آید؛ حتی این توانایی را پیدا می کند که سرنوشت جدیدی را برای جامعه و تاریخ خود رقم زند.

امام صادق(ع) نه تنها دیگران را دعوت به کار و تلاش می کرد، بلکه خود نیز با وجود مجالس درس و مناظرات و

کتاب : تفسیر حکیم    ج‌2