خراج

نظام اقتصادی اسلام با همة عمق، اصالت و عظمت، صلاحیت پیاده شدن درهر عصر، زمان و مکانی را دارد. اما این امر، در سایه وجود حکومتی اسلامی که به تمامی مبانی اعتقادی، اخلاقی و معنوی اقتصاد اسلامی معتقد باشد، امکان‎پذیر است. اکثر معضلات و مشکلاتی که در گذشته و حال رویاروی اقتصاد قرار داشته است، از 3 منبع سرچشمه می‎گیرد:

وضع درآمدها در دوره عباسی، از نظر نوع منابع، تفاوت چندانی نداشت. زکات، خراج، جزیه و عشریه هم چنان از منابع مهم درآمد دولت به شمار می رفتند. افزون بر اینها، املاکی که عباسیان از امویان به ارث برده بودند، منبع مالی مهمی برای بیت المال عباسیان شد.

منابع مالی دولت اموی، همان منابعی بود که از زمان خلیفه دوم و پس از گسترش فتوحات، در دسترس حکومت قرار گرفته بود