مصطفی-چمران

مقصد بعدی‌ام را روی نقشه پیدا کردم؛ یادمان شهدای هویزه. البته یادمان شهدا با خود شهر هویزه فاصلۀ زیادی دارد. چیزی در حدود 25 کیلومتر.

او جزء هیچ‌ حزبی نبود. البته جلسات نهضت آزادی می‌رفت و وقتی هم که جنگ شد اصلا کاری به این کارها نداشت.

مهدی چمران برادر شهید مصطفی چمران گفت: شهید چمران هنگام شهادت 35 هزار تومان پول در بانک شعبه پاستور داشت، ما به این پول دست نزدیم تا درس عبرتی برای خودمان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی باشد.

«جلال طالبانی» اولین نفری بود که از شهادت «چمران» خبر داشت و هنوز بیت امام خمینی (ره) هم بی‌خبر بود.

شهید علی‌عباس، لبنانی بود و زمانی که شهید چمران درگیر کردستان بود با گروهی از کودکان یتیم لبنانی به ایران آمد و به خدمت امام(ره) رسید، بعد در تهران ماند و به خدمت ستاد جنگ‌های نامنظم درآمد.

سخن گفتن از شهیدی با ابعاد گوناگون، از اسوه‌ای که جمع اضداد بود، از آهن و اشک، از شیر بیشه نبرد و عارف شب‌های قیرگون، از پدر یتیمان و دشمن سرسخت کافران، بسیار سخت بلکه محال است.

مردم تهران هم از فرودگاه مهرآباد تا خانه شهید چمران در سه راه سیروس، پیکر‏ها را همراهی کردند. شب تا صبح طول کشید تا پیکر شهید چمران را در مسجد محل شسته، غسل دادند و کفن کردند.

طی این سال‌ها کتاب‌های مختلفی درباره چمران منتشر شده و هرکدام بخشی از شخصیت او را نشان می‌دهد.

کاش آن کماندوی آمریکایی زنده بود. اسمش عیسی بود. مادرش جزو تیم امنیتی کاخ سفید بود و خودش کماندو. حوالی سال شصت بود. از سپاه تماس گرفتند، گفتند «شخصی اینجاست که شما را می‌شناسد. آمریکایی است.»