آدم‌ربایی "کیم جونگ ایل" برای عشق به سینما

 فرادید؛ در اجلاس اخیر کیم جونگ اون در سنگاپور، دونالد ترامپ تریلری از یک فیلم پخش کرد که شدیداً چاپلوسی دیکتاتور کره شمالی را می‌کرد. این فیلم آن‌قدر عجیب بود که در ابتدا خبرنگاران آن را با فیلم‌های تبلیغاتی کره شمالی اشتباه گرفتند. کره شمالی به فیلم‌های تبلیغاتی در ستایش رهبرانش شهرت دارد، به‌خصوص فیلم‌هایی که توسط پدر کیم جونگ اون و رهبر سابق کشور ساخته شد: "کیم جونگ ایل".

کیم جونگ ایل به همراه "چوی یون هی" و همسرش "شین جیئونگ گون"

 علاقه کیم جونگ ایل به فیلم آن‌قدر زیاد بود که در سال 1978، یک بازیگر و کارگردان را از کره جنوبی ربود و آن‌ها را وادار به ساخت هفده فیلم کرد. 

بازیگری به نام "چوی یون هی" و همسرِ کارگردانش "شین جیئونگ گون" در دوران طلائی سینمای کره جنوبی زوجی معروف و محبوب بودند. آن‌ها در دهه 1960 به اوج شهرت و موفقیت رسیدند؛ اما در اواخر دهه 70، مشکلات مالی شین و همچنین اختلافاتی که با دولت اقتدارگرای کره جنوبی داشت، فعالیت‌های فیلم‌سازی او را متوقف کرد. همچنین به دلیل رابطه با بازیگری جوان، ازدواجش با چوی به‌هم‌خورده بود. چوی نیز نمی‌توانست کار پیدا کند. در این بحبوحه چوی دعوت‌نامه‌ای برای سفر به هنگ‌کنگ و بحث درباره فرصت‌های شغلی دریافت کرد. او در جایگاهی نبود که این پیشنهاد را رد کند. 

بیشتر بخوانید: زندگی اشرافی و پر زرق‌وبرق رهبر کره شمالی

چوی نمی‌دانست که این پیشنهاد توسط مأموران کره شمالی ارسال شده است. وقتی به هنگ‌کنگ رسید، مردی او را به یک قایق هدایت کرد و گروهی او را دستگیر کردند. هنگام ورود به کره شمالی، چنان از او استقبال شد که انگار به میل خودش به آنجا سفرکرده است. او در مصاحبه‌ای که در سال 2016 برای ساخت مستند "عشاق و حاکم ظالم" انجام داد، گفت عکاس‌ها و خبرنگارها از او عکس می‌گرفتند و کیم جونگ ایل دست خود را دراز کرد و گفت: "متشکرم که آمدی". 

کیم در آن زمان رئیس سازمان تبلیغات کره شمالی و پدرش کیم ایل سانگ هنوز رئیس‌جمهور بود. او خود را فردی شیفته سینما می‌دانست. او در سال 1973 کتاب "هنر سینما" را منتشر کرد و گزارش‌شده که در طول عمر خود بیش از سی هزار فیلم جمع‌آوری کرده است (ازجمله تعداد زیادی فیلم‌های پورنو گرافی). او در بخش تبلیغات ساخت فیلم‌های دولتی و جهت‌دار را مدیریت می‌کرد. اما طبق گفته‌های چوی و اسنادی که مخفیانه تهیه‌کرده بود، کیم از فیلم‌ها ناراضی بود و به فیلم‌های تولیدشده در کره جنوبی حسادت می‌کرد.

تصویری از کیم جونگ ایل که او را در حال نظارت بر ساخت یک فیلم نشان می‌دهد

 چوی موفق شده بود مخفیانه برخی مکالماتشان را ضبط کند. او در یکی از آن‌ها می‌پرسد: "چرا تمام فیلم‌ها طرح ایدئولوژیکی یکسانی دارند؟ هیچ‌چیز جدیدی در آن‌ها وجود ندارد. چرا این‌همه صحنه گریه و زاری داریم؟ تمام فیلم‌های ما صحنه گریه دارند. فیلم که مراسم ترحیم نیست. مگر نه؟ هیچ‌یک از فیلم‌های ما وارد جشنواره‌های فیلم نمی‌شوند." 

کیم به‌شدت می‌خواست که فیلم‌های کره شمالی در عرصه بین‌المللی مطرح شوند و توجه جلب کنند، او عقیده داشت به کمک شین می‌تواند کیفیت فیلم‌های کشورش را بهبود بخشد. مأموران کیم چند ماه پس از ورود شی به کره شمالی، شین را به آنجا کشاندند. کره جنوبی هنوز مطمئن نیست که شین ربوده شد یا به اختیار خودش به آنجا رفت. درهرصورت، شین پس از ورود به کره شمالی سعی کرد فرار کند و مقامات برای مجازات او را به اردوگاه کار اجباری فرستادند. 

کیم به مدت پنج سال شین و چوی را بدون اینکه اطلاعی از حضور یکدیگر داشته باشند، اسیر کرد. شین آن سال‌ها را در اردوگاه‌های زندان سپری کرد و شین در انزوا بود و نمی‌دانست که همسر سابقش نیز در کره شمالی است. سرانجام در سال 1983، کیم این زوج را به جشن تولدش دعوت کرد تا آن‌ها را "معرفی" کند. این دیدار برای آن‌ها بسیار تکان‌دهنده و عاطفی بود. اندکی بعد، کیم آن‌ها را وادار به ساخت فیلم با سرعتی شتاب‌زده کرد. 

چوی در مستند "عشاق و حاکم ظالم" می‌گوید: "در عرض دو سال و سه ماه هفده فیلم ساختیم. روزانه‌تنها دو یا سه ساعت می‌خوابیدیم و تقریباً شب و روز کار می‌کردیم." 

در تضاد با سینمای سابق کره شمالی، کیم آن‌ها را وادار به ساخت فیلم‌هایی تبلیغاتی با هدف ارتقای دولت و رئیس‌جمهور را نکرد. بلکه فقط از آن‌ها می‌خواست فیلم‌های خوبی بسازند که در فستیوال‌های فیلمِ سراسر جهان به نمایش درآیند. و تا حدی به خواسته‌اش رسید. برخی از این فیلم‌ها وارد جشنواره‌های فیلم در بلوک شرقی شدند. 

شوی و چین در اجلاس مطبوعاتی پس از فرار از کره شمالی؛ 1986

 "سوک یونگ کیم" استاد تئاتر، فیلم و تلویزیون در لس‌آنجلس می‌گوید: "بیشتر فیلم‌هایی که ساختند را تماشا کردم... خیلی سرگرم‌کننده هستند. تماشای آن‌ها در مقایسه با فیلم‌های تبلیغاتی و تک‌بعدی کره شمالی بسیار بسیار آسان است. اشارات زیادی به رمانس و حتی روابط جنسی در این فیلم‌ها وجود دارد که قبلاً در سینمای کره شمالی بی‌سابقه بوده‌اند. و شخصیت‌ها انسان‌تر و چندبعدی هستند؛ بدین ترتیب معضل‌های اخلاقی‌شان را بهتر درک می‌کنیم." 

بیشتر بخوانید: زندگی در کره شمالی؛ طبقه پست در کشور بی‌طبقه

چوی و شین تحت نظارت افسران کره شمالی به جشنواره‌های فیلم در اروپا سفر کردند، و درنهایت موفق شدند در سال 1986 در هتلی در وین از دستشان بگریزند. چوی و شین با یک تاکسی به سفارت آمریکا رفتند که به آن‌ها پناهندگی داد. آن‌ها تا سال 1999 آنجا زندگی کردند و سپس به کره جنوبی بازگشتند. شین در سال 2006 و چوی در سال 2018 درگذشتند. 

پروفسور سوک یونگ کیم گفت: "کیم جونگ ایل از خیانتشان بسیار بسیار خشمگین بود، بنابراین هر چه در توانش بود انجام داد تا هرگونه ردی از آن‌ها را پاک کند. او اعطای اعتبار مستقل به تمام عوامل فیلم (که یکی از اقدامات شین بود) را برداشت و از نمایش فیلم‌های شین و چوی جلوگیری کرد. به همین دلیل فیلم‌های آن‌ها تأثیر مستقیمی بر فیلم‌های تبلیغاتی که پس از فرارشان ساخته شد، نداشت. تا دهه 2000 طول کشید تا فیلم‌ها کره شمالی به فضا و موضوعاتی برسند که چوی و شین به آن‌ها پرداخته بودند، مانند ژانر عاشقانه و کمدی. 

پروفسور کیم می‌گوید: "احتمالاً ساخت فیلم در کره شمالی برایشان عجیب بوده است. نه‌تنها به دلیل اینکه اسیر بودند، بلکه به این دلیل که حقیقت در این کشور بسیار سینمایی است. مثلاً زمانی که پدر کیم جونگ ایل فوت کرد، شهروندانی که در فیلم‌های عزاداری به‌اندازه کافی ناراحت و غمگین نبودند، شبانه ناپدید شدند. این امر منجر به نمایش بسیار جالبی از غم و اندوه در خیابان‌های شهر شد، چراکه مردم تلاش می‌کردند جلوه قابل قبولی از غم و سوگواری ارائه دهند. 

پروفسور کیم می‌گوید: "فیلم‌های کره شمالی تعمیم حقایق هستند. شما باید به‌طور مداوم نقش‌های مناسبی اجرا کنید، دیالوگ‌های مدنظر را بگویید و درست همان‌طور که گفته‌شده عمل کنید. اقدامات و حرکات ناگهانی و بداهه‌پردازی موردقبول نیستند و حتی ممکن است عواقب سنگینی داشته باشند." 

منبع: History

ترجمه: گلناز یغمایی