ساکنان بافت فرسوده وام ۲۵۰میلیونی می‌گیرند

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایسنا، دولت در قالب طرح اقدام ملی مسکن، نوسازی 145 هزار واحد مسکونی را در دستور کار قرار داده است. از این تعداد نوسازی و بهسازی 100 هزار واحد توسط بخش خصوصی و 45 هزار واحد توسط شرکت بازآفرینی شهری هدف گذاری شده است؛ هرچند شواهد و قرائن نشان می دهد به دلایل مختلف که منشأ آن به مسأله تورم برمی‌گردد، برنامه ها سرعت مناسبی ندارد. مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در این خصوص می گوید تغییرات و نوسان شاخص های کلان اقتصادی نوسازی را کند کرد.

به هر ترتیب دولت برای ترغیب سازندگان به نوسازی بافت های ناکارآمد، مشوق ها و تسهیلاتی را در نظر گرفته است. از نیمه دوم سال گذشته در شهر تهران به سازندگان حرفه‌ای تا سقف 250 میلیون تومان وام نوسازی پرداخت می شود که تا پیش از این 170 میلیون تومان بود. البته آمار نشان می دهد به دلیل عدم جذابیت و بازده پایین سرمایه در بافت های فرسوده، تسهیلات با استقبال چندانی از طرف بخش خصوصی همراه نشده است.

جزئیات وام 180 تا 250 میلیون تومانی در بافت فرسوده

از محل بند الف تبصره 18 قانون بودجه سال 1398 به انبوه‌سازانی که در سطح کلانشهر تهران با استفاده از فناوری‌های نوین مبادرت به ساخت و ساز کنند، تسهیلات نوسازی به ازای هر واحد 250 میلیون تومان به‌صورت 50 میلیون تومان با نرخ بهره 9 درصد (قرارداد عاملیت) 100 میلیون تومان با نرخ بهره 18 درصد(بدون سپرده)  و 100 میلیون تومان با نرخ بهره 16 درصد(خرید اوراق) توسط بانک عامل(بانک مسکن) پرداخت می‌شود.

همچنین 100 میلیون تومان تسهیلات نوسازی به روش خودمالکی در بافت ناکارآمد شهر تهران به متقاضییان پرداخت می‌شود. این تسهیلات به‌صورت 50 میلیون تومان با نرخ بهره 9 درصد(قرارداد عاملیت) 30 میلیون تومان با نرخ بهره 16درصد(خرید اوراق) و 20 میلیون تومان با نرخ بهره 18 درصد(بدون سپرده) اختصاص یافته است.

دیگر انبوه‌سازان در کلان شهرها، مراکز استانها و شهرهای بالای 200 هزار نفر و سایر شهرها به ترتیب 230، 220 و 180  میلیون تومان برای هر واحد در حال ساخت تسهیلات دریافت می‌کنند. متقاضیان خود مالکی نیز در کلان شهر ها، مراکز استان‌ها و شهرهای بالای 200 هزار نفر از تسهیلات 80 میلیون تومانی و در سایر شهرها 60 میلیون تومانی بهره خواهند برد.

باز پرداخت در یک دوره 10 ساله(سه سال دوره مشارکت مدنی  و هفت سال دوره فروش اقساطی) خواهد بودکه قابل انتقال در زمان فروش به اشخاص می باشد.

پروانه ساخت در بافت فرسوده تهران رایگان است

عباس شفیعی، عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران به تازگی با اعلام این خبر که تعرفه‌های خدمات سازمان نظام مهندسی در بافت‌های فرسوده کاهش یافته، گفته که نظارت بر کیفیت ساخت و ساز در محدوده و محلات هدف بازآفرینی شهری بر عهده شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی در سراسر کشور است. صدور پروانه ساخت در بافت فرسوده در شهر تهران رایگان و به‌طور متوسط در سایر 75 درصد تخفیف در نظرگرفته شده است.

چالش های نوسازی بافت‌های ناکارآمد چیست؟

دولت از سال‌های گذشته نوسازی سالیان 100 هزار واحد مسکونی در مناطق هدف بازآفرینی شامل بافت فرسوده، حاشیه شهرها و سکونتگاه های غیررسمی را در دستور کار قرار داده است که در عمل با توفیق کامل مواجه نشد؛ تاجایی که حسن روحانی رئیس جمهور اذعان کرد پیشرفت عملیات احیای بافت فرسوده بر اساس انتظار نبوده است.

مهدی عبوری، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در این زمینه عنوان کرد که  علت پیشرفت اندک احیای بافت‌های فرسوده  را می‌توان در طیف وسیعی از رویدادهای مختلف از جمله تغییرات و نوسان‌های شاخص‌های اقتصاد کلان تا نوسانات و رکود بی‌سابقه بازار مسکن و ساختمان جست وجو کرد.

او در عین حال می‌گوید جریان صدور پروانه‌های ساختمانی در کشور از سال 1392 تاکنون رو به کاهش بوده است؛ بطوری که از 800 هزار واحد در سال 1392 در نقاط شهری به حدود 300 هزار واحد کاهش یافته است. این امر ناشی از رکود تورمی حاکم بر بازار مسکن و ساختمان، گرانی زمین و نهاده‌های ساختمانی، گرانی دستمزدها، کاهش قدرت خرید، کاهش ارزش تسهیلات به قیمت تمام شده و مانند آن است. این جریان قطعا بر روی صدور پروانه های نوسازی در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری تاثیر می‌گذارد اما شدت افت آن با توجه به سیاست‌های دولت در این بخش کمتر بوده و از حدود 80 هزار واحد در سال 1392 به 60 هزار واحد کاهش یافته. یعنی سهم مسکن نوسازی شده در بافت‌های فرسوده از کل مسکن تولید شده در نقاط شهری از 10 درصد در سال 1392 به حدود 20 درصد افزایش یافته است. این مهم نشان می‌دهد بازار سودآور، قابل استطاعت و با دوره بازگشت سرمایه کوتاه‌تر در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری تقویت شده و اگر سازندگان بر روی ساخت واحدهای با کیفیت و با متراژ کوچک‌تر در بخش میانی شهرها تمرکز کنند نرخ بازده سرمایه آنها بالاتر خواهد بود. این بافت‌ها ظرفیت بالقوه‌ای برای بازگشت به قلب تاریخی شهرها، باززنده سازی آن‌ها، اسکان نسل جوان و خانه اولی‌ها را دارد و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد بازار آتی مسکن در این بافت‌ها تا 30 درصد کل بازار معاملات مسکن را شامل خواهد شد.

مقاومت دستگاه‌های دولتی در واگذاری زمین‌های خود به نوسازی

طبق قانون ساماندهی، دستگاه‌های دولتی موظفند زمین های مازاد خود در بافت‌های فرسوده را به منظور نوسازی در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند. این چالشی است که وزارتخانه از دوره عباس آخوندی که می گفت 36 متر مربع زمین از این طریق به نوسازی و بهسازی اختصاص یافته تاکنون ادامه داشته است.

عبوری هم در این خصوص یادآور شد بسیاری از اراضی با مالکیت دولتی، نهادهای حاکمیتی، وقفی و مانند آن در قلب شهرها بصورت رها شده و بلاتکلیف باقیمانده‌اند که ظرفیت بالقوه‌ای برای نوسازی مسکن، جابجایی ساکنان پهنه‌های پرخطر، آزادسازی اراضی درون بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و به ثمر نشاندن جریان بازآفرینی هستند. علیرغم صراحت ماده (6) قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، دستورات رئیس جمهور محترم، وزرای محترم کشور، راه و شهرسازی و امور اقتصادی و دارایی، استانداران و سایر مقامات اجرایی کشور، دستگاهها میل و همکاری قابل توجهی جهت تعیین تکلیف اراضی رها شده در مالکیت خویش ندارند. با توجه به شناسایی‌های انجام شده این اراضی ظرفیت تولید بیش از 100 هزار واحد مسکونی را دارند و می‌توانند به عنوان یک تنخواه دائمی بانک زمین و مسکن وارد فرآوری و چرخه نوسازی مسکن، کلید به کلید و بازآفرینی شوند.

مصائب حاشیه‌نشینی ناشی از مهاجرت به شهرها

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران‌ با اشاره به روند مهاجرت به شهرها طی 100 سال گذشته خاطرنشان کرد که تغییر شیوه تولید و معاش در کشور در یکصد سال گذشته از اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و صنعت به اقتصاد مبتنی بر خدمات باعث جریان‌های مهاجرتی گسترده به شهرها شده است بصورتی که از سال 1335 (اولین دوره رسمی سرشماری عمومی نفوس و مسکن) تا 1395 (آخرین دوره رسمی سرشماری عمومی نفوس و مسکن) نسبت شهرنشینی در ایران از 30 درصد به 75 درصد افزایش یافته است. در حالیکه شهرهای ما امکان و زیرساخت‌های لازم برای میزبانی این موج عظیم مهاجرت را نداشتند و نتیجه ایجاد بیش از 148 هزار هکتار بافت ناکارآمد و سکونتگاه های غیر رسمی  با جمعیتی بالغ بر 20میلیون نفر است. این یعنی مدیریت شهری و بدنه دولت و حاکمیت نظام امروز میراث‌دار تغییرات عظیم و روندهای مهاجرتی در دهه‌های 1340، 1360 و 1370 است و خوشبختانه امروز روندهای مهاجرتی تغییرات آرام‌تر و برنامه‌ریزی شده‌تری را طی می‌کنند.

او بیان کرد که آمارها نشان می‌دهند این 20 میلیون شهروند عزیز در حدود 5.7 میلیون خانه غیرمقاوم زندگی می‌کنند که در دهه گذشته (1388 تا 1398) حدود 600 هزار واحد در این بافت‌ها نوسازی و بهسازی شده است. بنابراین جامعه آماری هدف این اقدام حدود 5 میلیون واحد نیازمند نوسازی است که باید در طول سال‌های برنامه ششم و هفتم توسعه تعیین تکلیف شوند. در این میان با همکاری دولت و شهرداری‌های کشور نیز اقدامات زیربنایی و روبنایی جهت بهبود محلات و محیط زندگی ساکنان انجام شده است. در این میان برخی شهرهای کشور از بقیه پیش افتاده‌اند، برای مثال شهرداری تهران ضریب تحقق نوسازی بافت را در ده سال گذشته حدود 40 درصد اعلام نموده است اما این نرخ در کل کشور در حدود 10 درصد است.