دکتر بهنام ترابی؛ متخصص قلب و عروق
عملیات احیاء قلبی پیشرفته یا (Advanced cardiac life support) ACLS در تمامی موارد ایست قلبی باید بلافاصله انجام شود. در حال حاضر توجه عمومی به افزایش میزان آموزش انجام عملیات احیاء قلبی پیشرفته در سطح جامعه و با تاکید ویژه بر انجام دفیبریلاسیون سریع توسط نیروهای خدمات اجتماعی مانند پلیس، آتش‌نشانی و پرسنل خطوط هوایی می‌باشد.
مطالعات اخیر نشان می‌دهد که در موارد مرگ ناگهانی قلبی خارج از بیمارستان که معمولا در خانه و با حضور بستگان قربانی اتفاق می‌افتد، اغلب با یک دوره زمانی نسبتا طولانی از بروز علائم هشداردهنده همراه می‌باشند. در بسیاری از موارد بیماران به طور متوسط حدود 60 دقیقه (از 10 تا 380 دقیقه) قبل از ایست قلبی علائم هشداردهنده را تحمل کرده‌اند.
این علائم عمدتا تشخیص داده نشده و یا برداشت غلطی از آنها شده است. بنابراین علیرغم اینکه اثر مفید دسترسی به دفیبریلاتور برای عموم مردم در بسیاری از مطالعات اثبات شده است ولی به نظر می‌رسد اجرای برنامه‌های آموزشی برای افراد در معرض خطر و بستگان آنها از اولویت بیشتری برخوردار باشد.
اقدامات اولیه
با توجه به اینکه شایع‌ترین مکانیسم مرگ ناگهانی قلبی تاکی کاردی و فیبریلاسیون بطنی می‌باشد، درمان با دادن شوک الکتریکی باید در اولین فرصت ممکن انجام گیرد.
در موارد خارج از بیمارستان در صورت در دسترس بودن دفیبریلاتور اتوماتیک خارجی یا (Automated External Defibrillator) AED باید بلافاصله درمان با شوک انجام گیرد. در موارد تاکی کاردی یا فیبریلاسیون بطنی که علیرغم دفیبریلاسیون با حداکثر میزان شوک (360 ژول) مجددا بیمار دچار آریتمی گردد، تجویز آمیو دارون وریدی قبل از اعمال شوک‌های بعدی قابل توصیه می‌باشد.
همچنین در حین ادامه عملیات احیاء باید حتی‌الامکان به عوامل برگشت‌پذیر دخیل در ایجاد مرگ ناگهانی قلبی مانند هیپوکسی، اختلالات الکترولیتی، کم بودن حجم مایعات بدن و عوامل مکانیکی توجه شده و تصحیح گردند.در مواردی که از شروع ایست قلبی تا شروع عملیات احیاء بیش از 5 دقیقه فاصله باشد، انجام یک دوره احیاء قلبی تنفسی کوتاه‌مدت (حداکثر 180 ثانیه) قبل از اقدام به دفیبریلاسیون قابل توصیه می‌باشد.
دفیبریلاتور اتوماتیک خارجی
با استفاده از دفیبریلاتور اتوماتیک خارجی (Automated External defibrillator) می‌توان در دقایق اولیه وقوع فیبریلاسیون بطنی، جان بیمار را نجات داد. بررسی‌های متعدد نشان داده است که این روش مطمئن و موثری برای نجات جان افرادی است که در خارج از بیمارستان دچار ایست قلبی می‌گردند. استفاده از AED در مدارس، مکان‌های ورزشی، واحدهای مسکونی پرجمعیت، فرودگاه‌ها، هواپیماها، وسایل نقلیه پلیس و آتش نشانی لازم می‌باشد.
بعد از انجام عملیات احیاء وارد مرحله وضعیت بیمار می‌شویم، در این مرحله مراقبت‌های دقیق جهت حفظ جان بیمار ضروری می‌باشد.مطالعات نشان می‌دهد که 50 درصد بیمارانی که از مرگ ناگهانی قلبی نجات پیدا کرده و در بیمارستان بستری می‌شوند، مجددا در حین بستری دچار ایست قلبی می‌گردند.
درمان
درمان ایسکمی قلبی، نارسایی قلبی و تصحیح الکترولیت‌ها اهمیت زیادی دارد. استفاده از بتابلوکرها با توجه به اثرات مطلوب آنها در بسیاری از موارد قابل قبول می‌باشد.این گروه دارویی در کم کردن انقباضات زودرس بطنی (PVC)، آریتمی‌ها و کاهش مرگ ناگهانی قلبی در طیف وسیعی از بیماران قلبی، با یا بدون نارسایی قلبی، موثر می‌باشد.
در صورت بروز آریتمی‌های بطنی مکرر در زمان بستری بودن بیماران می‌توان از داروهای ضدآریتمی دیگر هم استفاده کرد. درمان دارویی برای پیشگیری از آریتمی‌های بطنی در طی سالهای گذشته تحولات زیادی داشته است. داروهای مهارکننده کانال‌های سدیم مثل پروکائین آمید و کینولون که در گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفتند، درحال حاضر به نظر نمی‌رسد که مفید باشند.
در واقع مطالعات انجام شده نشان دهنده افزایش 21 درصدی مرگ و میر در افراد پر ریسک برای مرگ ناگهانی قلبی، در اثر مصرف این داروها بوده است. بعضی از داروهای مهارکننده کانال‌های پتاسیم مانند آمیودارون و Sotalol در پیشگیری از آریتمی‌های بطنی و مرگ ناگهانی قلبی می‌توانند موثر باشند. البته هنوز در مورد اثر درازمدت این داروها در افزایش طول عمر بیماران اختلاف نظر وجود دارد.
درمان‌های تهاجمی و جراحی
الف- از بین بردن کانون‌های آریتمی با فرکانس‌های رادیویی:
این روش درمانی در حال حاضر به شکل روتین قابل انجام است. در گروهی از بیماران که مسیرهای فرعی دهلیزی – بطنی دارند، یا تاکی کاردی بطنی ایدیوپاتیک با منشاء بطن چپ دارند و چند فرم نادر دیگر تاکی کاردی بطنی، این روش قابل انجام است. ولی متاسفانه اغلب افراد نجات یافته از مرگ ناگهانی قلبی پاسخ مناسبی به این روش نمی‌دهند و نیاز به گذاشتن دفیبریلاتور داخلی (ICD) دارند...
برای خواندن بخش دوم- نحوه برخورد با ایست قلبی- اینجا کلیک کنید.
