صرع چیست؟

تشنج به اختلال عملکرد فیزیولوژیک قشر مغز گفته می‌‌شود که در آن تخلیۀ الکتریکی غیر طبیعی و همزمان دسته‌ای از سلول‌های مغزی به طور موقت و گذرا ایجاد می‌‌شود.

تحریریه مجله دنیای سلامت

باید بدانیم که اگر این وضعیت تنها یک بار ایجاد شود یا اینکه در زمینۀ بیماری دیگری مانند کمبود کلسیم یا کاهش قندخون و... باشد، تشخیص صرع داده نمی‌شود، بلکه زمانی به آن "صرع" یا " epilepsy" گفته می‌‌شود که این وضعیت تکرار شونده باشد.

پس در واقع صرع یک بیماری مزمن است که در آن حمله‌های تشنج به شکل یا اشکال خاصی هر از چند گاه به صورت غیر منتظره، ایجاد می‌‌شود.

صرع انواع مختلفی دارد که بر حسب چگونگی خصوصیات آن از لحاظ بالینی و یا الکتروفیزیولوژیک -که در نوار مغزی نشان داده می‌‌شود- طبقه‌بندی می‌‌شود.

انواع صرع :

به طور کلی صرع به دو دستۀ کلی طبقه‌بندی می‌‌شود که در هر دسته انواعی از صرع گنجانیده می‌‌شوند.

1- منتشر

تونیک کلونیک

ابسانس

میوکلونیک

آتونیک

تونیک

علت گنجانیدن انواع بالا در دستۀ صرع‌های منتشر این است که با وجود علائم بالینی متفاوت، وجه مشترک آنها تخلیۀ الکتریکی غیر طبیعی از کل قشر مغز در حین حمله است و به این دلیل منتشر یا کلی خوانده می‌‌شوند که اغلب در این نوع صرع‌ها هوشیاری فرد مختل می‌‌شود.

2- موضعی

صرع موضعی ساده

صزع موضعی مرکب

صرع موضعی منتشر ثانویه

در دستۀ صرع‌های موضعی انواع بسیار متنوع و زیادی وجود دارد که همان طور که از نام آنها بر می‌‌آید تخلیۀ الکتریکی غیر طبیعی از یک قسمت خاصی از قشر مغز است و برحسب این که آن قسمت از قشر مغز چه عملکردی داشته باشد؛ علائم بالینی نیز در همان ارتباط خواهد بود.

برای مثال اگر تخلیۀ الکتریکی غیر طبیعی از قشر حرکتی نیمکرۀ راست مغز باشد، حملۀ تشنج به شکل حرکات انقباضی ریتمیک به دلیل اینکه حرکت سمت چپ بدن تحت کنترل نیمکرۀ راست مغز است، در نیمۀ چپ بدن فرد خواهد بود یا اگر تخلیۀ الکتریکی غیر طبیعی مربوط به قشر بینائی مغز باشد،علائم بالینی به شکل اختلالات بینایی در فرد ظاهر می‌‌شود که در این نوع صرع‌ها به دلیل اینکه تنها قسمتی از مغز اختلال عملکرد پیدا می‌‌کند، بیمار هوشیاری خود را از دست نمی دهد.

اما در نوع خاصی از صرع موضعی، که صرع موضعی مرکب (Complex partial) خوانده می‌‌شود، هوشیاری نیز اختلال پیدا می‌‌کند و در آن فرد، علائم پیچیدۀ خاصی به نام اتوماتیسم را از خود نشان می‌‌دهد.

شیوع صرع

شیوع صرع در جوامع مختلف بین 5/0 تا 3/0 درصد جمعیت آن جامعه گزارش شده است. صرع در کودکان و کهنسالان بیشتر است و در زنان و مردان تقریباً به یک نسبت دیده می‌‌شود.

علت‌های صرع

در حدود دو سوم موارد یا علت خاصی برای صرع پیدا نمی‌شود که به آن ایدیوپاتیک می‌‌گویند و یا به دلیل ژنتیک بروز پیدا می‌‌کنند اما در بقیۀ موارد، به ترتیب علت‌های زیر مطرح هستند :

علت‌های عروقی (سکته‌های مغزی، عروق غیر طبیعی و....)

ناهنجاری‌های مادرزادی مغز

ناهنجاری‌های کروموزومی و عقب ماندگی‌های ذهنی

بیماری‌های تحلیل برنده یا دژنرانسیو مغزی مانند آلزایمر

تومورهای مغزی

عفونت‌های مغزی

ضربه به سر

تب و تشنج در کودکان

عوارض دارویی و مسمومیت‌ها

اما علت ابتلا به صرع در سنین مختلف شیوع، متفاوت است. مثلاً در سنین کودکی، علت‌های ایدیو پاتیک (ژنتیک)، مادرزادی و عفونت‌ها بسیار شایع‌تر از علت‌های عروقی مغز هستند.

در صورتی که در کهنسالی شایع ترین علت صرع، علت‌های عروقی (سکته مغزی)، تومورها و سپس بیماری‌های تحلیل برندۀ مغزی هستند.