به بزرگ شدن غده تیروئید گواتر گفته می شود. گواتر از ممکن است خفیف بوده یا به شدت سمی شود. رشد غیر عادی غده تیروئید در اثر عوامل مختلف منجر به بروز گواتر می شود. اگر مایلید تا با علایم گواتر آشنا شوید با ادامه مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با علایم گواتر از خفیف تا سمی
توده متورم و برجسته در قسمت جلوی گردن که به علت تورم غده تیروئید ایجاد شده نشان دهنده بروز بیماری گواتر است. یکی از شایع ترین علایم گواتر افزایش حجم گردن، مشکل بلع و تنگی نفس می باشد. بزرگ شدن غده تیروئید یا گواتر از نظر اندازه ممکن است خفیف یا کوچک و یا این که خیلی بزرگ و سمی باشد.
در اکثر موارد فرد مبتلا به گواتر دردی را حس نمی کند ولی در افراد با تیروئید ملتهب، احساس درد هم وجود دارد. غده تیروئید یک غده پروانه ای شکل است که در پایه گردن قرار دارد. شایع ترین دلیل التهاب و بزرگ شدن این غده کمبود ید و اضطراب است.
هر چند گواتر معمولا دردی ندارد ولی اگر بیش از اندازه بزرگ شود موجب سرفه، سختی بلع و تنفس می شود. با این مقدمه در ادامه مطلب قصد داریم شما با بیماری گواتر، انواع گواتر و علایم این بیماری بیشتر آشنا نماییم.
گواتر چیست؟
غده پروانه ای شکل تیروئید یک غده درون ریز کوچک است که برای عملکرد صحیح فرایندهای بدن ضروری است. کنترل سوخت و ساز بدن یکی از نقش های اصلی این غده به حساب می آید. غده تیروئید تولید کننده دو هورمون حیاتی بدن به اسم تیروکسین و تری یدوتیروئین است.
این هورمون ها سبب تنظیم دمای بدن، متابولیسم، هضم، خلق و خو، نبض و ضربان قلب می شوند. اگر هورمون های ترشح شده از غده تیروئید بیش از حد(علائم پرکاری تیروئید) یا خیلی کم (علائم کم کاری تیروئید) تولید شوند، فرد به گواتر مبتلا می شود. البته این به معنی عملکرد نادرست غده تیروئید نبوده بلکه عوامل مختلفی منجر به بروز گواتر می شوند.
رشد غیر عادی غده تیروئید سبب گواتر می شود. باید دانست گواتر می تواند در هر سنی فرد را مبتلا کند و علائم آزاردهنده ای داشته باشد.
بیماری گواتر چه نشانه های رایجی دارد؟
در این بخش به نشانه های رایج بیماری گواتر اشاره می شود.
1. سرفه های خشک و مزمن
یکی از نشانه های گواتر که شاید خیلی ملموس نباشد سرفه های خشک و مزمن است. فشار ناشی از بزرگ شدن غده تیروئید بر مجاری تنفسی موجب تحریک این مجاری شده و به دنبال آن سرفه های خشک و مزمن ایجاد می شود.
2. احساس خفگی گلو
اگر غده تیروئید بزرگ شود به مجاری تنفسی فشار آمده و فرد احساس خفگی گلو پیدا می کند. التهاب حلق هم می تواند موجب تورم در ناحیه گلو شده و احساس خفگی به وجود می آید.
3. گرفتگی صدا
گرفتگی صدا از دیگر نشانه های گواتر است. وقتی غده تیروئید بزرگ شود روی اعصاب و عضلات حلق و حنجره فشار وارد می کند. در نتیجه تغییر و گرفتگی صدا ایجاد می شود. این فشار با تحریک اعصاب و عضلات مربوطه، محدودیت در حرکت و عملکرد درست تارهای صوتی را سبب می شود.
4. متورم شدن گردن
متورم شدن گردن از نشانه های بزرگ شدن تیروئید است. این تورم ممکن است به شکل توده قابل لمس در ناحیه گردن باشد و در اندازه و اشکال مختلفی نمایان گردد. متورم شدن گردن موجب ایجاد فشار و عدم راحتی در ناحیه گردن می شود و در مواردی دردناک است.
5. تنفس دشوار
گواتر می تواند موجب دشواری تنفس هم شود. بزرگ شدن غده تیروئید به مجاری تنفسی فشار وارد کرده و جریان هوا با محدودیت همراه شده در نتیجه تنفس دشوار می شود. این محدودیت ممکن است شبانه روزی بوده یا در مواقعی مثل خم کردن گردن، استرس و فعالیت بدنی تشدید شود.
6. متورم شدن ورید گردن
از نشانه های دیگر گواتر ایجاد التهاب و تورم ورید گردن می باشد. هنگامی که غده تیروئید بزرگ می شود به خطوط عرضی وریدهای گردن فشار وارد شده و ورید گردن متورم می شود. اگر تورم ورید گردن با علایم دیگری مثل درد، احساس فشار، تنش در ناحیه گردن همراه شود باید به پزشک مراجعه شود.
حس کشیدگی در ناحیه گلو، احساس فشار یا کشیدگی در گلو به علت بزرگ شدن غده تیروئید است. گرفتگی صدا، خش دار شدن یا تغییر صدا به خاطر وارد شدن فشار به تارهای صوتی در اثر گواتر است.
7. سرگیجه
افراد مبتلا به گواتر علائم مختلفی را تجربه می کنند. احساس سرگیجه وقتی دست ها بالای سر می روند در اثر گواتر ایجاد می شود که ممکن است به خاطر کاهش جریان خون به مغز باشد. گواتر بر مجاری و عروق خونی اطراف حلق و بینی فشار وارد کرده و تعادل مایع میانی گوش به هم می ریزد در نتیجه بیمار در بیشتر مواقع حس سرگیجه دارد.
8. سختی در بلع
از دیگر نشانه های بیماری گواتر که در اکثر بیماران مشاهده می شد سختی در بلع است. وقتی غده تیروئید بزرگ شود به مری و مجاری بلعی فشار وارد می کند. در نتیجه سبب دشواری در بلع می شود و با احساس خفگی، خشکی یا ناراحتی در گلو همراه است.
انواع گواتر چه نشانه هایی دارند؟
بر اساس بزرگ شدن غده تیروئید، بیماری گواتر به انواع زیر دسته بندی شده که هر یک با نشانه های خاص خود همراه است:
گواتر ساده
در این نوع گواتر، غده تیروئید متورم شده ولی هنگام لمس کردن صاف می شود.
گواتر خفیف
بیشتر افراد تورم خفیف غده تیروئید را تجربه می کنند. از این رو نشانه های آن ناچیز خواهد بود. از علائم تیروئید خفیف می توان به سرفه خفیف، تغییر جزئی تن صدا و احساس فشار کم در ناحیه گلو اشاره کرد.
گواتر گره ای
وقتی یک توده جامد یا مایع به اسم ندول تیروئید ایجاد شود روی گردن برآمدگی به وجود می آید.
گواتر عصبی
گواتر عصبی به علت پرکاری تیروئید به وجود می آید. از علائم گواتر عصبی می توان به اختلال خواب، خشکی پوست، لرزش دست ها، تغییر خلق و خو، کاهش وزن، افزایش ضربان قلب، خستگی، ضعف ماهیچه ها، حرکات غیر طبیعی روده، عصبانیت شدید و اضطراب زیاد می باشد.
گواتر چند ندولار
در این نوع گواتر توده های بسیاری در تیروئید ایجاد می شود که در برخی مواقع قابل مشاهده هستند و در مواردی فقط از طریق معاینه یا اسکن دیده می شوند.
گواتر غیر سمی
ممکن است غده تیروئید بزرگ شده ولی سطح هورمون طبیعی باشد. به بیان دیگر کم کاری یا پرکاری تیروئید ایجاد نشود.
گواتر سمی
در این حالت غده تیروئید بیش از حد بزرگ شده و هورمون های زیادی ترشح می کند. اگر بیماری گواتر خیلی پیشرفته شود فرد هنگام دراز کشیدن به سختی نفس می کشد یا دائما حس می کند دارو در گلو گیر کرده و ممکن است خفه شود.
رشد غیر طبیعی غده تیروئید به سمت قفسه سینه پیش می رود. تیروئید سمی بدون نیاز به اسکن به صورت واضح دیده می شود. از علائم آن می توان به خستگی مفرط، کاهش وزن، تعریق شدید، افزایش اشتها، عدم تحمل گرما، اضطراب و بی قراری، افزایش دفع مدفوع اشاره کرد.
