سرویس جامعه مشرق - داستان‌های گروه بیوتکنولوژی دانشگاه تهران و دانشکده آن هر روز عجیب‌تر و در عین حال تأسف‌برانگیزتر می‌شود. حوزه‌ای راهبردی که دانشجویان آن را عمدتا رتبه‌های برتر کنکور، برندگان مدال طلای المپیاد جهانی و جوانان نخبه‌ای تشکیل می‌دهند که هریک با پیشنهادات وسوسه‌کننده‌ای برای ترک وطن و ادامه تحصیل و کار در دانشگاهها و آزمایشگاه‌هایی برتر و مجهز اروپا مواجه هستند.
مشرق بیش از دو سال است که مطالبه تأمین امکانات اولیه آموزشی - آزمایشگاهی برای گروه فوق حساس بیوتکنولوژی دانشگاه تهران را آغاز کرده است اما بررسی آنچه تا کنون در عمل رخ داده است، نتیجه‌ای جز ناامیدی و علامت سوال‌های متعدد در برابر عملکرد مسوولان دانشگاه تهران ندارد.
اولین ساختمان دانشکده بیوتکنولوژی که با پس از گزارش مشرق و پیگیری رسانه‌ها دانشجویان به ساختمان دیگری منتقل شدند
برای اینکه فاجعه جاری در حوزه بیوتکنولوژی را بهتر به تصویر بکشیم، لازم است بار دیگر اهمیت این رشته را - بویژه برای مسوولان دانشگاه تهران - مرور کنیم:
زیربنای تکنولوژی در دنیای فردا بر سه گانه "بیوتکنولوژی" ، "هوش مصنوعی" و "فناوری اطلاعات" ساخته خواهد شد. از این روکشورهایی که در زمینه تربیت و بهره مندی از نیروی انسانی سرمایه گذاری هوشمندانه ای را انجام بدهند، سهم بیشتری از آینده را به خود اختصاص خواهند داد.
در ادبیات دانشگاهی، علم بیوتکنولوژی را به مثابه خورشید تشبیه می‌کنند که روشن کننده مسیر بسیاری از علوم است که همین امروز در بسیاری از عرصه ها همچون طراحی و تولید داروهای های_تک نظیر داروهای جلوگیری‌کننده از بیماری‌های قلبی، عروقی، داروهای ضدسرطان ، تولید واکسن بیماری‌های صعب‌العلاج می درخشد و علاوه بر خدمتی که به بشریت ارائه می‌دهد در حوزه اقتصادی نیز توجیه بالایی داشته و به عنوان مثال بازار امروز این داروها از مرز 400 میلیارد دلار گذشته است و روز به روز هم نیازمندی بشر امروز و فردا به این داروها بیشتر می‌شود.
در دنیای امروز، بسیاری صنایع از جمله صنعت کشاورزی، صنعت دارو، صنعت معدنی و ... وابستگی شدیدی به محصولات حاصل از بیوتکنولوژی دارند. خوشبختانه ایران در این زمینه با همت متخصصان بیوتکنولوژی به خوبی خود را به تکنولوژی‌های روز دنیا نزدیک کرده است؛ چنانچه جزو اولین‌ها و تنها کشورهایی قرار داریم که قادر هستیم داروهای متنوعی برای بیماری‌های خاص نظیر ام-اس تولید و حتی به بازار جهانی عرضه کنیم. البته مسیر پیش رو تا رسیدن به قدرت‌های نوظهور بیوتکنولوژی جهانی، طولانی، پرهزینه اما بسیار پرعایدی برای اقتصاد ملی خواهد بود.
ساختمان جدید دانشکده بیوتکنولوژی که وضعیت چندان بهتری از لحاظ امکانات و زیرساخت نسبت به قبلی ندارد.
در گزارش مشرق به تاریخ 17 مهر 1404 و بعد از گذشت 2 سال از گزارش قبلی، بار دیگر وضعیت امروز گروه بیوتکنولوژی و دانشکده آن را بررسی کردیم. تحقیقات میدانی خبرنگار مشرق از آنچه امروز «دانشکده بیوتکنولوژی» دانشگاه تهران خوانده می‌شود نشان می‌دهد عملا در 2 سال گذشته دهها دانشجوی نخبه، رتبه‌های برتر کنکور و مدال‌آوران المپیادهای جهانی، از مخروبه‌ای به مخروبه‌ای دیگر منتقل شده‌اند. نکته جالب توجه اینکه حد فاصل این دو گزارش مشرق، تعدادی از این دانشجویان عطای ماندن در این دانشکده را به لقایش بخشیدند و از کشور مهاجرت کردند.
گزارش مشرق را اینجا بخوانید:
پس از این گزارش، دکتر آموزگار رئیس دانشکده بیوتکنولوژی دانشگاه تهران جوابیه‌ای تصویری در رسانه این دانشگاه منتشر کرد و در آن وعده یک برج 13 طبقه را داد که قرار است 6 طبقه آن در اختیار گروه بیوتکنولوژی و 6 طبقه آن نیز در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه قرار بگیرد تا به گفته آقای آموزگار میان علم و صنعت پیوند برقرار شود.
اما ماجرای این ساختمان 13 طبقه چیست و رئیس دانشکده از کدام «آینده» صحبت می‌کند؟
ساختمان 13 طبقه ادعای آقای آموزگار واقع در بلوار کشاورز است که طبق پیگیری‌های مشرق و تصاویر موجود از سال‌های قبل آن، نزدیک به 7 سال است که در همین وضعیت قرار داد و هیچ پیشرفت فیزیکی در آن رخ نداده است. بررسی تصاویر این ساختمان در دو سال گذشته که توسط خبرنگار مشرق ثبت شده است، نشان می‌دهد این پروژه سالهاست به صورت یک ساختمان نیمه‌کاره و متوقف شده است. شنیده ها درباره این پروژه از وجود معارض حکایت دارد که مانع ادامه روند ساخت آن شده است.
اما لحن دکتر آموزگار در وعده دادن به دانشجویان به شکلی است که گویی از یک ساختمان تجهیز شده در آستانه افتتاح سخن می‌گوید؛ اما متوجه این واقعیت نیست که وعده های مکرر و خلاف واقع مسوولان دانشگاه تهران در سال‌های گذشته تنها موجب بی‌اعتمادی و مهاجرت تعداد قابل توجهی از نخبگان گروه بیوتکنولوژی و رتبه های برتر کنکور شده است.
بقیه کشورها برای نخبگان علمی خود چه فضایی تدارک دیده‌اند؟
شاید جالب باشد بدانید در شرایطی که نخبگان علمی ایرانی در چنین محیط نامساعدی در حال تلاش و فعالیت هستند اما در سایر کشورها، وضعیت به چه صورت است. برای این منظور سعی کردیم به عنوان نمونه به سه موسسه علمی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، اشاره کنیم تا تمایزها مشخص شود.
1. تصاویری از ساختمان مرکز آموزشی، آزمایشگاهی و کتابخانه دانشگاه واخنینگن در هلند که مشابه اقدامات گروه علوم بیوتکنولوژی دانشگاه تهران را انجام می‌دهد:
2. محیط آزمایشگاهی مرکز بیوتکنولوژی دانشگاه هنگ‌کنگ واقع در چین:
3. محیط کلاس‌های آموزشی و آزمایشگاه‌های بیوتکنولوژی دانشگاه سابانچی ترکیه:
مسئولین دانشگاه تهران، مقصران مهاجرت نخبگان از کشور
طی چند سال اخیر بخشی از بدنه جامعه علمی کشور بخصوص فارغ التحصیلان و اساتید دانشگاه‌های برتر کشور به دلایل مختلفی از کشور مهاجرت کردند که اگرچه احتمال بازگشت و خدمت به کشور آن‌ها بالاست اما مرز مشترک و تقاطع دلایل عمده چهره‌های علمی و افراد موثری که از کشور خارج شدند، نبود امکانات لازم برای ارتقای سطح و شرایط مساعدتر کشور مقصد در استفاده از توان و ظرفیت و دانش فنی و علمی این افراد بعلاوه شرایط مساعدتری مالی و اقتصادی بود.
مسئله ای که اگرچه ناگوار اما ناگزیر در حال وقوع است و با مشاهده شرایطی نظیر وضعیت فعلی دانشجویان گروه بیوتکنولوژیک دانشگاه تهران، عمق فاجعه آن نمایان تر می‌شود. دانشجویانی که اگرچه قریب به نیمی از هم‌دوره‌ای هایشان از کشور خارج شدند اما همچنان ایستاده اند و با حداقلی ترین امکانات در حال ادامه تحصیل هستند و تنها خواسته آن‌ها نیز شرایط عادی محیط علمی و آموزشی و تامین اولیات تحصیلی است.
