محققان در پژوهشی جدید تلاش کردهاند رابطه میان چاقی و احتمال ابتلای زنان به اندومتریوز را در یک جمعیت بزرگ شهری بررسی کنند تا تصویری روشن تر از عوامل خطر این بیماری ارائه دهند.
به گزارش ایسنا، اندومتریوز یک بیماری مزمن زنانه است که با رشد بافت شبیه آندومتر در خارج از رحم شناخته میشود و میتواند با درد شدید قاعدگی، درد مداوم لگن و مشکلات باروری همراه باشد. بسیاری از زنان سالها با این نشانهها زندگی میکنند و معمولاً دیر به تشخیص میرسند.
این بیماری حدود 18 درصد زنان را درگیر میکند و در کشورهای در حال توسعه نیز شیوع بالایی دارد. اندومتریوز بر کیفیت زندگی زنان و خانوادههای آنها اثر منفی میگذارد و حتی هزینههای آن با بیماریهای مزمن شایع مثل دیابت نوع دو قابل مقایسه است.
متخصصان باور دارند که این بیماری تک عاملی نیست و مجموعه ای از عوامل هورمونی، ایمنی و التهابی در شکل گیری آن نقش دارد. به همین دلیل شناسایی عوامل خطر احتمالی اهمیت زیادی دارد.
در سالهای اخیر توجه پژوهشگران به نقش ویژگیهای بدنی زنان در افزایش یا کاهش احتمال ابتلا به این بیماری جلب شده است. برخی مطالعات نشان دادهاند زنانی که اندومتریوز دارند اغلب لاغرترند و شاخص توده بدنی پایین تری دارند، اما روشن نبود که این ویژگی نتیجه خود بیماری است یا عامل زمینه ساز آن.
از سوی دیگر چاقی در جهان رو به افزایش است و این روند سلامت باروری زنان را تحت تأثیر قرار میدهد. تغییرات هورمونی، التهابهای مزمن و تغییر شکل ظاهری بدن تنها بخشی از پیامدهای چاقی هستند که میتوانند وضعیت دستگاه تولید مثل را دستخوش تغییر کنند.
همین نکته باعث شد پژوهشگران به این پرسش بپردازند که آیا نوع چاقی و محل تجمع چربی در بدن میتواند با احتمال ابتلا به اندومتریوز ارتباط داشته باشد یا خیر.
فهیمه رمضانی تهرانی از مرکز تحقیقات اندوکرینولوژی تولیدمثل و پژوهشکده بیولوژی مولکولی غدد درون ریز دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همراه با شش همکار خود این موضوع را بررسی کردند. آنها مطالعه ای را طراحی کردند که در آن، نقش چاقی و الگوهای مختلف تجمع چربی در افزایش یا کاهش خطر این بیماری تحلیل شد.
روش اجرا به گونه ای بود که اطلاعات زنان شرکت کننده در مطالعه قند و لیپید تهران بررسی شد. این پژوهش ماهیت مقطعی داشت و تشخیص اندومتریوز بر اساس مدارک پزشکی انجام شد. پژوهشگران سپس شاخصهای مختلف تن سنجی شامل وزن، قد، دور کمر، دور باسن، شاخص توده بدنی و میزان چربی احشایی را تحلیل کردند. برای اینکه بتوانند نقش واقعی این عوامل را بسنجند، از روشهای آماری استفاده نمودند و بدین منظور، عواملی مثل سن، فعالیت فیزیکی و مصرف سیگار را نیز در تحلیل نهایی وارد کردند تا نتیجه دقیق تر باشد.
در مجموع 1303 زن مورد بررسی قرار گرفتند که از میان آنها 250 نفر مبتلا به اندومتریوز و 1053 نفر غیر مبتلا بودند. تحلیل اولیه نشان داد که وزن، قد، دور باسن و شاخص توده بدنی با افزایش شانس ابتلا ارتباط معناداری ندارند.
اما زمانی که شاخصهایی مانند دور کمر، میزان چربی احشایی و شاخص گردی بدن بررسی شدند، ارتباط قابل توجهی با افزایش شانس ابتلا مشاهده شد. این یافته نشان میدهد که تنها وزن کلی بدن مهم نیست و محل تجمع چربی و شکل بدن میتواند تأثیر بیشتری داشته باشد.
نتیجه گیری پژوهش بیان میکند که برخی شاخصهای مربوط به چاقی میتوانند به عنوان عوامل خطر در نظر گرفته شوند. به عبارت ساده تر، همه انواع چاقی اثر مشابهی ندارند و چربیهای شکمی و چربیهایی که در بخشهای مرکزی بدن جمع میشوند ممکن است در روند بروز اندومتریوز نقش داشته باشند.
پژوهشهای گسترده تر نشان دادهاند که BMI همیشه تصویر دقیقی از چاقی ارائه نمیدهد و بهتر است به نحوه توزیع چربی بدن توجه شود. در برخی مطالعات زنان چاق دیرتر به تشخیص اندومتریوز رسیدهاند که نشان میدهد شاید علائم در این گروه متفاوت باشد یا زیر سایه مشکلات دیگر پنهان بماند.
همچنین تحقیقات دیگری درباره تأثیر وزن در سنین نوجوانی و اوایل جوانی انجام شده و نشان داده است که الگوهای افزایش وزن در سالهای اولیه زندگی میتواند بر خطر ابتلا به اندومتریوز در بزرگسالی اثر بگذارد. وجود فرضیههای مختلف در مورد نقش التهاب ناشی از چاقی و تغییرات ایمنی نیز باعث شده محققان مسیرهای بیشتری را برای بررسی رابطه میان این بیماری و ویژگیهای بدنی دنبال کنند.
نتایج این پژوهش در «مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران» منتشر شده است. این نشریه وابسته به مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است و به انتشار مقالات علمی در حوزه بیماریهای هورمونی و متابولیکی میپردازد.
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر 