خواص بی شمار چغندر

امام رضا(ع) می‌فرماید: «به بیماران خود برگ چغندر بخورانید که در آن شفا است و دردی با آن نیست و ضرری ندارد و بیمار را به خواب راحت فرو می‌برد و ریشه آن سودا را به حرکت درمی‌آورد». و نیز می‌فرماید: «چغندر ریشه جذام را قطع می‌کند، استخوان‌های بدن را محکم نموده و گوشت را می‌رویاند و شفای همه دردهاست».
امام صادق(ع) می‌فرماید: «خداوند متعال مرض جذام را از یهود برداشت به واسطه آن که چغندر می‌خوردند و رگ‌های گوشت را دور می‌ریختند».
امام محمد باقر(ع) می‌فرمایند: «بنی‌اسرائیل به خداوند متعال و به حضرت موسی(ع) از لکه های سفید (پیسی) که در بدن خود مشاهده می‌کردند، شکایت نمودند. خداوند به موسی(ع) وحی کرد که بنی‌اسرائیل را امر کن گوشت گاو با چغندر بخورند تا شفا یابند».
در طب سنتی توصیه های زیادی درباره استفاده از چغندر و عصاره آن برای مبارزه با بیماری سرطان شده است. برخی از دانشمندان قرن حاضر نیز اعتقاد دارند ترکیب شیمیایی «بتاسیانین» که رنگ قرمز ارغوانی را به چغندر می دهد، ماده ضد تومور می‌باشد. در اروپا از چغندر برای کنترل سرطان استفاده می‌کنند.
هم چنین مقدار قابل ملاحظه ای اسید فولیک در چغندر یافت می‌شود. در نصف پیمانه چغندر پخته در حدود 45 میکروگرم اسید فولیک وجود دارد که در حدود 11 درصد نیاز روزانه بدن است.
چغندر به علت داشتن اثر رادیواکتیو، در مورد دستگاه گوارش دارای اهمیت است. چغندر ملین، مدر و آرام‌کننده است و به علاوه جوشانده آن برای درمان التهاب مثانه، یبوست، بواسیر و بیماری‌های پوست مصرف می شود.
در 100 گرم چغندر مواد زیر وجود دارد:
پروتید 2 گرم
گلوسید 14 گرم
لیپید 2/0 گرم
هم چنین سلولز، فسفر، کلسیم، اهن و ویتامین‌های «آ»، «ب» و «ث» نیز در آن وجود دارد.
پزشکان امروزه معتقدند مصرف برگ چغندر برای تقویت استخوان بندی بدن مفید است. اما آن چه در این میانه موجب شگفتی است این که امام رضا(ع) قرن‌ها پیش به خواص درمانی برگ چغندر برای معالجه جذام پی برده و مصرف آن را به بیماران توصیه می‌نمودند. چیزی که پزشکان و غذاشناسان امروز مصرف آن را به علت داشتن ارسنیک و گوهر شب چراغ و روبیدیوم به بیماران جذامی خود تجویز می‌کنند.
دکتر غیاث‌الدین جزایری راجع به خواص بی شمار برگ چغندر که با آن می‌توان بسیاری از بیماری‌ها را معالجه نمود، چنین می‌نویسد: «بهترین اعضای چغندر برگ آن است. برگ های چغندر کلفت و سنگین و دیر هضم هستند ولی در اثر پختن، سختی و نفخ آن از بین می‌رود. خنکی برگ های چغندر زیاد است و قوت غذایی کمتری دارد ولی در عوض داروی بسیار خوبی است. خوردن چغندر پخته رعشه را معالجه می‌کند. مخصوصاً برگ سرخ رنگ آن، و اگر آن را خام همراه با سرکه و خردل بخورند طحال را باز می‌کند و ورم آن را فرو می‌نشاند و جهت درد پشت و مثانه و بیماری‌های مقعد نیز مفید است. به علاوه آب برگ چغندر با داروهای مسهل به اخراج بلغم کمک می‌کند و جهت درد مفاصل و نقرس سودمند است».
اگر ریشه چغندر را با عسل ممزوج کرده و در بینی بکشند، فضولات آن را پاک می‌کند. خوردن آب برگ چغندر جهت رفع سردرد و دندان درد مفید است. کمپرس آب برگ چغندر نیز قرمزی چشم را از بین می‌برد مخصوصا اگر آن را گرم کرده و با پنبه یا باند روی پلک چشم کمپرس کنند.
اگر چند قطره آب نیم گرم برگ چغندر را در گوش بچکانید، درد آن را ساکت می کند، به ویژه اگر با روغن بادام یا عسل مخلوط شده باشد.
شستشوی مو با جوشانده برگ چغندر شوره و چربی سر را از بین می‌برد و شپش را نابود می‌کند.
ضماد برگ چغندر با پوره (اسید بوریک) جهت کک و طاسی به کار می رود و هم چنین برای ورم پشت، پا، استسقا و سایر اورام مفید است. تنقیه با آب نیم گرم برگ چغندر جهت ورم روده و گرفتگی آن نافع است و برای رفع ترک دست پا در اثر سرمازدگی اب برگ چغندر مفید است.
هم چنین خوردن آب برگ چغندر سبب پیدایش استروژینک با خواص هورمونی می شود و برای افزایش باروری و کمک به قاعدگی بانوان خصوصا خانم هایی که از اختلالات مربوط به قاعدگی رنج می‌برند، مفید است.
مالیدن برگ پخته چغندر پس از سرد شدن، درمان سوختگی ناشی از آتش و آب جوش و آفتاب‌زدگی را معالجه می‌کند.
ضماد برگ کوبیده چغندر جهت تسکین درد و پاک کردن کک و مک و معالجه طاسی و با عسل جهت رفع دمل و جوش های جلدی و با حنا جهت رویاندن مو و رشد آن و با روغن بادام جهت فروکش کردن اورام مفید باشد و مصرف آن با خردل مسکن شکم درد بوده و بادشکن نیز می‌باشد.
و بالاخره ایوج. شارل و ژان لوک داریگل به خانواده هایی که فرزندانشان دچار لوسمی است آب چغندر قرمز توصیه می‌کنند.
زیاده روی در خوردن چغندر و برگ آن دل پیچه می‌آورد و برای معده مضر بوده و تهوع‌آور است و سبب سوزاندن خون می‌شود. از این جهت بهتر است با عدس طبخ کرده و با خردل و آب غوره میل شود.
منبع:نشریه تغذیه و سلامتی شماره - 78