کانسر تخمدان

کانسر تخمدان 4/7 درصد کانسرهای کل بدن زنان و 23% کانسر سیستم ژنیتال زنان را تشکیل می دهد و بیشترین عامل مرگ و میر ناشی از کانسر سیستم ژنیتال می باشد به طوری که در ایالات متحده سالانه 20000 زن مبتلا شناخته می شوند که 12000نفر آنها محکوم به مرگ هستند زیرا 2/3 تا 3/4 آنها در مراحل پیشرفته، شناخته می شوند.
25% توده های تخمدانی بدخیم هستند که بیشتر در سنین زیر 20 سال و بعد از منوپوز دیده می شوند. تومورهای تخمدانی از لحاظ پاتولوژی به پنج گروه اصلی تقسیم می گردند (اپی تلیال، ژرم سل، گونادال استروما، مزانشیمال و متاستاتیک) که 85% تومورها ازگروه اپی تلیال هستند که اکثراً بعد از سن 40 سالگی بخصوص بین 70 تا 79 سالگی دیده می شوند در حالی که ژرم سلها، 60% تومورهای بدخیم سنین قبل از 20 سالگی را تشکیل می دهند، Life Time Risk این تومور از بدو تولد تا 85 سالگی حدود 1/70 یا 1/4 می باشد که این میزان در صورت وجود تومور بدخیم درگیر از بستگان ردیف اول به 5% و با وجود ابتلای دو نفر یا بیشتر از بستگان ردیف اول به 7% می رسد.
متأسفانه در چندین سال گذشته علیرغم اطلاعات جدید که در مورد اپیدمیولوژی، Screening، درمان، Follow Up بیماران بعمل آمده، Survival بیماران در مراحل پیشرفته افزایش چندانی نیافته است. فقط کیفیت زندگی آنها تا حدی بهتر شده است. بنابراین همه ی تلاش ما باید در جهت تشخیص زودرس این بیماری باشد زیرا Stage I، Survival و Stage II به ترتیب 50 تا 70% و 40 تا 50% گزارش شده است.

Risk Factors
 

با بررسی تومورهای تخمدان یکسری Risk Factors شناخته شده است. که به قرار زیر می باشند:
1- فاکتورهای محیطی- در کشورهای کاملاً صنعتی و دارای عادات خاص تغذیه ای و مناطق جغرافیایی خاص مثل آمریکای شمالی و شمال اروپا، تومور تخمدان، بیشتر دیده می شود.
2- در سنین حوالی بلوغ و بعد از منوپوز، افراد نولی پار و نولی گراوید، بیشتر دیده می شود.
3- در زنان دارای سوابق شخصی ابتلای به کانسر آندومتر، کولون و پستان شایع تر است.
4- در زنان با سابقه فامیلیال، کانسر تخمدان به خصوص به وجود سه سندرم مادرزادی تومور تخمدان، Life Time Risk به 40% می رسد.
5- در زنانی که به دلیل عدم اوولاسیون برای رفع نازایی از داروهای محرک تخمک گذاری استفاده نموده اند، شایع تر است.
در عوض یکسری عوامل مثل مصرف OCP، شیردهی و تعداد حاملگی در پیشگیری از تومور تخمدان مؤثر شناخته شده اند.
تومورهای تخمدان اکثراً در مراحل اولیه بدون علامت هستند و در مراحل پیشرفته در اثر بزرگی تومور آسیب فراوان ایجاد می کند و تومور در تمام شکم و لگن منتشر شده و با پارگی و تورسیون تومور، ظاهر می شود که درد شکمی شایعترین علامت آن (22% تورسیون) می باشد.
سونوگرافی بهترین وسیله ی تشخیص می باشد که از روی خصوصیات توده در سونوگرافی می توان تا حد زیادی به بدخیمی و پیشرفت بیماری آگاهی یافت.

دیگر وسایل تشخیصی عبارتند از:
 

MRI, C.T.Scsn, I.V.P, Ba. Enema و بررسی ایمونولوژی، به طوری که وجود توده تخمدان همراه با آسیت و افزایش 125 CA دلیلی بر وجود کانسر تخمدان می باشد، مگر خلاف آن ثابت نشود.
Stagging تومور تخمدان از طریق لاپاراتومی می باشد بنابراین هر توده ی تخمدانی مشکوک باید لاپاراتومی شود و در تومورهای تخمدان به چندین منظور لاپاراتومی انجام می شود.

درمان تومورهای تخمدان عبارتند از:
 

ابتدا Debulking کامل یعنی بقایای تومور به کمتر از یک سانتی متر برسد و بعد بر اساس Stage بیماری از درمانهای کمکی مثل شیمی درمانی و رادیوتراپی استفاده می شود که بیشتر از شیمی درمانی استفاده می گردد.
منبع: نشریه پیام پزشک، شماره 57