تحریریه ماهنامه دنیای زنان
لغت umbrella به معنی چتر از واژه لاتین umbra گرفته شده است و آمبرا به معنی سایهبان است. نخستین چترها برای محافظت افراد در برابر نور آفتاب ساخته میشدند و در طراحی آنها از درختان الهام گرفته میشد. ریشه چتر به قرن یازدهم قبل از میلاد در چین میرسد، البته طبق بررسیها و تحقیقات به عمل آمده در پرسپولیس و طبس (مصر) نیز از چتر استفاده میشد حتی در همان دورهها در هند نیز از چتر استفاده میشد. چترهای اولیه از روی شکل شاخ و برگ گیاهان و درختان مثل درخت موز ساخته میشدند.
لغت چتر آفتابی parasol نیز از لغت لاتین parpare گرفته شده است و معنی محافظت در برابر نور خورشید را دارد عموماً یک پارازول میتواند به عنوان سایبانی در برابر نور خورشید باشد.
چه کسی نخستین بار چتر را اختراع کرد؟
نخستین چترها که نام پارازول داشتند و برای محافظت در برابر نور خورشید استفاده میشدند توسط «فروایتالیکو» در رم اختراع شد، اما استفاده از چتر در واقع به چهار هزار سال پیش برمیگردد و میتوان از طریق آثار باستانی مصر، آشور، یونان و چین به این نکته پی برد. چینیها نخستین افرادی بودند که از چتر برای محافظت در برابر باران استفاده میکردند به همین دلیل به فکر استفاده از چترهای ضد آب افتادند. آنها کاغذهای خود را به موم آغشته میکردند و از آن برای تهیه چتر استفاده میکردند.
نخستین فروشگاه چترفروشی
نخستین فروشگاه چتر فروشی «جیمز اسمیت و پسران» نام داشت. این فروشگاه در سال 1830 شروع به کار کرد.
چینیها بیشتر از مردمان سایر نقاط جهان به استفاده از چتر برای هر دو منظور اهمیت میدادند. امپراطوریهای ژاپن، هند،آشور و ایران نیز به استفاده از چتر اهمیت زیادی میدادند. چتر از طریق یونان وارد اروپا شد و بعد به ایتالیا و ترکیه نیز رسید. چترهای قدیمی بسیار سنگین بودند وقتی که شکل عمومیتر به خود گرفتند، سبک و راحتتر نیز شدند اما هنوز هم چترهای سال 1820 حدود بیش از 2 کیلو وزن داشتند چترهای زنانه بسیار سبکتر بودند به همین دلیل به علت کاربرد راحتتر چترهای سبک از این پس تمام چترهای تولید شده کموزن و سبک بودند.
تکنولوژی تولید چتر از حدود چهارهزار سال پیش تاکنون راه طولانی را سپری کرده است تا به چترهای راحت و متداول کنونی رسیده است چترهایی که پارچههای نایلونی دارند بیش از سایر چترها تولید شدهاند. با آنکه جنس و مواد به کار رفته در تهیه و ساخت چترها در طی این سالیان تغییرات بسیار کرده اما شکل چترها تقریبا تغییر نکرده است و فقط چوب، استیل و آلومینیوم جای خود را به فایبرگلاس دادهاند و پارچههای ابریشمی جای خود را به انواع پارچههای ضد آب دادهاند ولی قالب اصلی همان شکل قدیمی را دارد.
نخستین چتر
بنابراین پارازول و چتر هر دو برای محافظت در برابر نور خورشید مورد استفاده قرار میگرفتند. نخستین چترها یا بهتر بگوییم پارازولها در مصر باستان و در حوالی سال 1200 قبل از میلاد دیده میشدند و با کمک آنها افراد میتوانستند از پوست و موهایشان بیشتر محافظت کنند. در آسیریا فقط پادشاهان حق استفاده از چتر را داشتند تا در واقع قدرت و ثروت خود را بیشتر نشان دهند. پارازولهای امپراطوری چین چهار ردیف داشتند و پارازولهای پادشاهی سیام 9-7 ردیف در باورهای مذهبی قدیمی نیز از چترها استفاده میشد و چتر در این زمینه سمبل باروری و حاصلخیز بود نات، الهه مادرِ مصر باستان معمولا با یک چتر به تصویر کشیده میشد در حالیکه جسمش رو به زمین تا نیمه خم شده است.
در قرون وسطی استفاده از چتر کاهش یافت ولی همچنان در مناسبتهای مذهبی از آن استفاده میشد. چترهای آن ایام به رنگ قهوهای و سفید بودند. در قرن پانزدهم،قدرت کلیسا بسیار ضعیف شد و استفاده از چترها بیشتر جنبه مد و زیبایی به خود گرفت و به این ترتیب موج عظیمی از چترهای مختلف در سرتاسر اروپا به بازارها عرضه شوند. خانمهای فرانسوی استفاده از چتر را در قرونهای 17 و 18 به اوج رساندند و بعد از آن این روند در اروپا همهگیر شد، حالا دیگر چترها با طرحها وشکلهای مختلف تولید میشدند و همچنان تعدادی از این چترها برای محافظت در برابر نور خورشید مورد استفاده قرار میگرفتند.
در انگلستان وقتی که کاترین براکانزا با چارلز دوم ازدواج کرد، استفاده از چتر را نیز مرسوم کرد. او با خود چتری از پرو آورده بود که از سالهای 1676 به بعد خانمها از چتر استفاده میکردند.
چترهای ضد آب
در سالهای 1705-1685 ایده استفاده از چترهای ضد آب برای نخستین بار به وجود آمد. به این چترها umbrellow گفته میشد که از واژه فرانسوی اُمِبرل گرفته شده بود. بعد از آن برای نخستین بار در کافیشاپها از چتر به عنوان نوعی سایبان استفاده میشد تا مشتریها در پناه آن از ریزش باران در امان بمانند.
جان بیل در سال 1786 برای نخستین بار ایده استفاده از چتر به شکل چرخی از قسمت مرکز با میله وسطیاش ارائه داد. این مدل از چترها خیلی زود در تمام دنیا در تعداد بسیار بالا پخش شد و در طول مدت زمان 40 سال کاملا همهگیر شد به طوریکه افراد بسیاری از چتر با مدل جدید استفاده میکردند. در قرن نوزدهم، چترها به بخش لاینفک مد تبدیل شدند. در سال 1843 هنری هلند نخستین چترهایی که پرههای استیل فلزی داشتند را معرفی کرد ولی انقلاب اصلی در زمینه چتر در سال 1852 و توسط ساموئل فاکس اتفاق افتاد و چترهای U شکل با پرههای فلزی (همان چیزی که این روزها نیز متداول است) شروع به تولید نمودند. در قرن نوزدهم چترها برای محافظت از افراد در برابر ریزش باران مورد استفاده قرار میگرفتند. قبل از جنگهای جهانی، استفاده از چتر در میان آقایان با پرستیژ و متشخص بسیار مرسوم شد. این چترها بدنه سیاه داشتند و روکش ابریشمی بین پرهها را میپوشاند. بعد از جنگ جهانی دوم، تغییرات زیادی در تمام دنیا رخ داد و چترها شکل کاربردیتری به خود گرفتند.
چترهای این دوره «تاشو» بودند. «ماریوس» نخستین کسی بود که چترهای تاشو را اختراع کرد. ماریوس یک تاجر ایرانی بود و در سال 1709 این ایده را ارائه داده بود حال آنکه در سال 1930 در آمریکا، این ایده که در اصل متعلق به ماریوس بود به مرحله تولید رسید. در سال 1960 چترهای pvc به بازار عرصه شدند.