دقت نظر در این گزارش می‌تواند راهگشای بسیاری از مسائل و مشکلات ایمنی تهران باشد. تهران شهری است که اغلب شهروندان آن در سطح مناسبی از احساس امنیت به‌سر نمی‌برند. نتایج تحقیقات نشانگر وجود بیش از صد ساختمان در تهران است که در وضعیت قرمز از منظر شرایط ایمنی قرار دارند. بیش از ٢٥ درصد از ساختمان‌های آموزشی شهر عمری بالاتر از ٤٠ سال دارند و به‌نوعی در معرض خطر فرسودگی و آسیب‌پذیری در برابر هرگونه آسیب بیرونی و حریق هستند. اغلب ساختمان‌های بلندمرتبه شهر تهران دارای شناسنامه سازه‌ای دقیق نیستند و فاقد سیستم اعلام و اطفای حریق مناسبند. عدم توجه کافی به مباحث ٣ و ٢٢ مقررات ملی ساختمان نیز در این میان مزید بر علت شده تا تهران به شهری غیراستاندارد در حوزه ایمنی و مدیریت بحران تبدیل شود. عامل دیگری که به طرز مشهودی بر مشکل ایمنی سازه‌های شهر تهران اثرگذاری منفی داشته است، اختصاص بودجه‌ای در حدود سه درصد از کل منابع شهرداری تهران به حوزه ایمنی و مدیریت بحران است که خود این امر حکایتگر نوع نگاه مدیران شهری و اهمیت حداقلی موضوع برای ایشان است.
به‌طورکلی برای ممانعت از تکرار حوادثی مشابه با آنچه در ٣٠ دی‌ماه سال گذشته رخ داد، در دستور کار قراردادن مجموعه‌ای از اقدامات به شرح ذیل از ضروریات محسوب می‌شود:
١- تهیه برنامه عملیاتی ایمنی و مدیریت حریق برای بناها و به‌خصوص ساختمان‌های بلندمرتبه
٢- تهیه طرح استحکام‌بخشی برای بناهای فرسوده؛ خصوصا بناهایی با کارکرد پاساژهای اداری و تجاری.
٣- فراهم‌آوردن امکان دستیابی سازمان آتش‌نشانی به نقشه جانمایی، راه‌های خروج اضطراری، محل قطع فیوزها و فایرباکس‌ها در ساختمان‌های بلندمرتبه و بااهمیت.
٤- ایجاد ممنوعیت در بهره‌گیری از طبقات سوم به بالا برای کارکرد صنعتی، تولیدی یا انبار تولیدی.
٥- افزایش سهم حوزه ایمنی و مدیریت بحران از بودجه شهرداری تهران؛ به‌گونه‌ای که در بازه‌ای میان‌مدت (سه الی چهارساله) نسبت به جبران عقب‌افتادگی‌های این بخش در زمینه‌های مختلف، اعم از آموزش منابع انسانی و تجهیزات، اقدامات لازم به عمل آید.
٦- پیگیری مجدانه اجرائی‌کردن موضوع بازدیدهای دوره‌ای مبحث ٢٢ مقررات ملی ساختمان از سوی وزارت راه‌وشهرسازی و دیگر نهادهای مسئول.
٧- تعیین‌تکلیف ضوابط ساخت‌وساز ساختمان‌های بلندمرتبه که از جمله تکالیف طرح تفصیلی ابلاغی در سال ١٣٩١ برای شهرداری تهران بوده، اما تاکنون به نتیجه قطعی نرسیده است.
٨- شناسایی بناها و ساختمان‌های ناایمن در محدوده و حریم شهر تهران و پیرو آن ابلاغ اخطار به مالک در ارتباط با لزوم رفع خطرات در چنین بناهایی. درصورتی‌که مالک نسبت به ابلاغیه بی‌توجهی کرد، باید بدون هرگونه مماشات نسبت به پلمب بنا اقدام شود، زیرا علاوه بر مالکان، امنیت سایر مراجعه‌کنندگان به چنین بناها و ساختمان‌هایی نیز به خطر خواهد افتاد.
٩- مسئله بسیار مهمی که در صورت مورد توجه قرارگرفتن می‌تواند راهگشای بسیاری از مشکلات این حوزه به‌شمار آید، شفافیت است؛ به‌طورمثال شهرداری می‌تواند پس از شناسایی بناهای ناایمن نسبت به اعلام رسمی اسامی این بناها اقدام و افکار عمومی را از خطرات مبتلابه آنها مطلع کند. این اقدام سبب افزایش فشار بر مالک به منظور رفع خطر از بنا به پشتوانه نظارت اجتماعی خواهد شد. همچنین شهرداری می‌تواند تمامی مکاتبات و تذکرات خود را در معرض انظار عموم بگذارد تا به‌این‌وسیله خود را از شائبه فساد و پنهان‌کاری دور کند.
١٠- اما شاید بتوان مهم‌ترین راهکار مقابله با تکرار پلاسکو را لزوم فرهنگ‌سازی در جامعه در قبال موضوع ایمنی دانست. مادامی که شهروندان یک شهر متکی به نگاه هزینه‌محور در قبال ایمن‌سازی بناها باشند، نمی‌توان انتظار بهبودی عملی و قابل‌توجه در این حوزه را داشت.
رسیدگی به بازماندگان حوادث و بحران‌ها که در اغلب موارد مورد غفلت واقع می‌شود از دیگر مواردی است که در صورت مورد توجه قرارگرفتن، می‌تواند تأثیری مستقیم بر بهبود وضعیت ایمنی و متعاقب آن حس امنیت شهروندان داشته باشد، اما در زمره اقدامات پسابحرانی قلمداد می‌شود.
*عضو شورای شهر
