تهدید کانونهای گردوغبار اطراف پایتخت روزبهروز جدیتر میشود.
به گزارش ، همشهری نوشت:دکتر پرویز گرشاسبی، معاون آبخیزداری، مراتع و امور بیابان سازمان جنگلها و مراتع کشور گفت که براساس آخرین پایشهای صورت گرفته حدود 180هزار هکتار از عرصههای بیابانی که از بویینزهرا آغاز میشود و جنوب آبیک تا نظرآباد کرج، ملارد، شهریار، غرب استان تهران و جنوب کرج را دربر میگیرد در حال تبدیل شدن به کانونهای بحرانی گردوغبار است.
گرشاسبی که مدیریت بیابان در حوزه مسئولیت وی تعریف شده، میگوید که رطوبت خاک تا پیش از این مانع از بروز و ظهور کانونهای گردوغبار در این اراضی میشد و مادامی که حقابه منابع طبیعی این اراضی از طریق رودخانههای کرگان، زیاران، ابهررود و خررود تأمین میشد مشکلی در این اراضی وجود نداشت اما خشکسالیهای پی درپی از یک سو و از سوی دیگر مدیریت نادرست منابع آبی و تغییراتی که در این رودخانهها داده شد کانون رطوبت این اراضی را که شبیه به باتلاق بود خشک و زمینه را برای تبدیل شدن به کانونهای گردوغبار ایجاد کرد. حالا این مقام مسئول میگوید که این کانونها از پتانسیل بالایی برای شکلگیری گردوغبار برخوردار است؛ گردوغباری که سلامت شهروندان تهران، کرج، قزوین و شهرهای واقع در این حوزه را باخطر جدی مواجه میکند.
او به کانون دیگری هم اشاره کرد که سلامت تهرانیها را نشانه گرفته است. او گفت که 8هزار هکتار اراضی بیابانی محدوده چرمشهر واقع در جنوب شرق تهران تا تبدیل شدن به کانون گردوغبار یک گام فاصله دارد و بنا به اعلام کارگروه ملی گردوغبار، این اراضی از نظر ذرات و دانه بندی بهشدت مستعد فعال شدن گردوغبار است.
گرشاسبی اشارهای هم به تالاب بندعلیخان ورامین کرد وگفت: حقابه این تالاب ازطریق زهکش آبهای سطحی تهران و بخشی هم از طریق رودخانه کرج تأمین میشد که اکنون این حقابه بهشدت افت کرده و درصورت تداوم این روند اراضی این تالاب هم به کانون گردوغبار تبدیل میشود.
2عامل بحران تالاب بندعلیخان
رئیس اداره محیطزیست ورامین هم روز گذشته با اشاره به اینکه تالاب بندعلیخان بهدلیل کم آبی وضعیت نامناسبی دارد به همشهری گفت: این تالاب یک تالاب فصلی است که مازاد آب رودخانههای کرج و جاجرود همراه با آبهای سطحی تهران ناشی از بارندگی از طریق رود شور، انهار و مسیلها وارد این تالاب میشود اما خشکسالیهای اخیر و برداشت آب توسط کشاورزان در بالادست باعث کم آبی این تالاب شده و اکنون ورودی آب به این تالاب بسیار محدود است.
مهندس منصور گلمحمدی با اشاره به اینکه سال گذشته با پیگیریهای محیطزیست مقرر شد حقابهای از رود شور برای این تالاب درنظر گرفته شود، افزود: بخشی از این حقابه تأمین شد اما حجم آب کمتر از میزانی بود که برای تالاب مقرر شده بود و پیگیری برای تأمین حقابه از طریق «تعاونی آببران» در حال انجام است.
این مسئول محلی وسعت تالاب را 20هزار هکتار اعلام کرد و گفت که این تالاب در حوزه کویری واقع شده و بهشدت مستعد تبدیل شدن به کانون گردوغبار است. این درحالی است که تالاب بندعلیخان بهصورت حایلی میان کویر و سکونتگاههای انسانی قرار دارد و بهخاطر پوشش گیاهی مانع از هجوم گردوغبار به این مناطق میشود. گلمحمدی با اشاره به عرصههای کویری در قسمت شرق و جنوب این تالاب یادآور شد: درصورت خشک شدن تالاب بندعلیخان علاوه بر حذف حایل موجود میان کویر و سکونتگاهها، اراضی تالابی هم به کانون گردوغبار تبدیل خواهد شد و گردوغبار ناشی از آن، ورامین، شهرری و تهران را فراخواهد گرفت.
راهکارهای نو برای مهار گردوغبار
معاون سازمان جنگلها ومراتع مهمترین راهکار برای جلوگیری از شکلگیری کانونهای گردوغبار را رهاسازی حقابه اعلام کرد و گفت: مادامی که از حقابه محیطزیست و منابع طبیعی جلوگیری شود نمیتوان کانونهای گردوغبار را مهار کرد. گرشاسبی تأکید کرد: گرچه در برخی مناطق میتوان برای مهار بیابانزایی پوشش گیاهی ایجاد کرد اما در 180هزار هکتار عرصههایی که در اطراف تهران در حال تبدیل شدن به کانونهای گردوغبار است بهدلیل نوع این اراضی، امکان ایجاد پوشش گیاهی وجود ندارد و مرطوبسازی راهکاری کوتاهمدت است که باید در اولویت اول اجرا شود. او درباره راهکار بلندمدت هم گفت که طرحی با همکاری کنوانسیون مقابله با بیابانزدایی و کشور چین در دستور کار قرار گرفته و مقدمات اجرایی آن آغاز شده است. براساس این طرح که بیابانزدایی اقتصادی نامیده میشود قرار است بهرهبرداری اقتصادی از این اراضی (180هزار هکتار مستعد تبدیل شدن به کانون گردوغبار در اطراف تهران) توسط بخش خصوصی در سطح گسترده انجام شود. استقرار پنلهای خورشیدی و استفاده از ماسههای بادی برای صنعت ازجمله مواردی است که در این طرح دیده شده است. ایجاد گلخانههای سنتی کم هزینه و رونق اکوتوریسم از دیگر راهکارهایی است که بهصورت پایلوت توسط بخش خصوصی دراین مناطق اجرا میشود.