سیزده به در مراسمی است که در روز سیزدهم فروردین برگزار می‌شود و به مثابه‌ی حسن ختام جشن‌های نوروزی است. برخی بر این باورند که این روز، نحس است و برای برطرف و دور نمودن نحسی از خود و خانواده باید به دشت‌ها و باغ‌ها رفت. چنانکه یاکوب ادوارد پولاک نقل کرده: سرانجام روز سیزدهم، یعنی آخرین روز عید فرا می‌رسد. مطابق با یک رسم کهن گویا تمام خانه‌ها در چنین روزی معروض خطر ویرانی هستند. به همین دلیل همه از دروازهٔ شهر خارج می‌شوند و به باغ‌ها روی می‌آورند.
اما آیا واقعا این مراسم به دلیل نحسی روز سیزدهم برگزار می‌شود؟ آیا ایرانیان باستان به نحسی روز سیزدهم معتقد بودند؟ آیا این باورها نتیجه‌ی تهاجم فرهنگی دیگر ادیان و فرهنگ‌هاست؟ در این مقاله بخوانید.
پیشینه
به طور کلی در میان مراسم‌های ایرانی مراسم سیزده به در کمی مبهم است، زیرا مبنا و اساس دیگر جشن‌ها را ندارد. در کتاب‌های تاریخی اشاره‌ی مستقیمی به وجود چنین مراسمی نشده است اما در منابع کهن اشاره‌هایی به روز سیزدهم فروردین داریم، اما هیچ سندی مبنی بر نحس شماردن سیزده در باورهای قدیمی مردم وجود ندارد.
گفته می‌شود ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از دوازده روز جشن گرفتن و شادی کردن که به یاد دوازده ماه سال است، روز سیزدهم نوروز را (که روز فرخنده ایست) به باغ و صحرا می‌رفتند و شادی می‌کردند و در حقیقت با این ترتیب رسمی بودن دوره‌ی نوروز را به پایان می‌رسانیدند.
این روز در تقویم رسمی ایران روز طبیعت نام دارد و بر اساس احترام به طبیعت و حفاظت از آن است.
آیین‌های سیزده به در
سبزه گره زدن
مشیه و مشیانه که دختر و پسر دوقلوی کیومرث بودند، روز سیزدهم فروردین برای اولین بار در جهان با هم ازدواج نمودند. در آن زمان چون عقد و نکاحی شناخته شده نبود آن دو به وسیله‌ی گره زدن دو شاخه، پایه‌ی ازدواج خود را بنا نهادند و چون ایرانیان باستان از این راز بخوبی آگاهی داشتند، این مراسم را – بویژه دختران و پسران دم بخت – انجام می‌دادند و امروز هم دختران و پسران برای بستن پیمان زناشویی نیت می‌کنند و علف گره می‌زنند.
هم چنین گره زدن سبزه به معنای گره زدن زندگی با طبیعت نیز است که هیمشه سبز و شاداب باقی بمانیم.
سبزه به رود سپردن
در این روز مردم سبزه‌هایشان را با خود همراه می‌برند و در رود رها می‌کنند.
خوردن کاهو و سکنجبین
فکر نکنم کسی باشد که این خوراکی خوشمزه را امتحان نکرده باشد و در خاطرات کودکی‌اش نباشد.
پرتات 13 عدد سنگ (مخصوص مناطق کردنشین)
در مناطق کردنشین در پایان روز سیزده بدر 13عدد سنگ رابه پشت سر پرتاب می‌کنند بدین معنا که آرزو می‌کنند که بلایا و نواحس از شخص دور شود و به ازای هر سنگ یک آرزوی نیک می‌کنند.
دروغ سیزده
در برخی از کشورها (از جمله بریتانیا، اتریش، نیوزیلند و زیمباوه) دروغ‌گویی در روز اول آوریل از صبح تا ظهر ادامه پیدا می‌کند و شخصی که پس از ظهر دروغی بگوید احمق آوریل (April Fool) لقب می‌گیرد. اما در مناطق دیگر تا پایان روز ادامه دارد.
بیش ازشصت سال است که در ایران، گفتن دروغ سیزده نوروز یا همان «ماهی آوریل» فرانسوی‌ها، از سوی چند روزنامه‌نگار ایرانی رواج پیدا کرده است. آغاز ماه آوریل یک روز پیش از سیزده نوروز می‌باشد و این همزمانی دست‌آویزی شد که درسیزده نوروز نیز مردم به شوخی با یکدیگر بپردازند. به هر حال بشر در حال تکامل است و رسوم و سنت‌ها نیز همپای وی در تکاملند و رسوم جدید نیز توسط مردم به وجود می‌آیند.
یکی از جنجالی‌ترین دروغ سیزه در ایران خبر کج شدن و احتمال سقوط برج میلاد بود که روزنامه شرق در آخرین شماره خود در سال 1383 منتشر ساخت. این شوخی توسط رسانه‌های اپوزیسیون جدی گرفته شد و به تحلیل آن پرداختند. برخی دیگر نیز آن را به برنامه اتمی ایران نسبت دادند. همچنین قیمت ملک در مناطق اطراف برج نیز برای مدتی کاهش یافت.
سیزدتون به در، دشمناتون در به در
