سرویس سبک زندگی فردا: برخی از غذا‌ها یا عادت‌های غذایی باعث بروز کولیت زخمی نمی‌شوند، اما می‌توانند وضعیت آن را بدتر کنند. در این نوشتار به نقل از بازده خواهید آموخت که برخی از مواد غذایی رایج می‌توانند علائم کولیت زخمی را وخیم کنند.
از مصرف کدام مواد غذایی باید پرهیز کنیم
کولیت‌زخمی نوعی بیماری التهابی روده است که موجب بروز التهاب و زخم در پوشش روده‌ی بزرگ یا کولون و رکتوم می‌شود.
این بیماری هر بار که عود می‌کند، می‌تواند سبب ایجاد درد، التهاب و اسهال شود و در فاصله‌ی بین این عود کردن‌ها اغلب یا نشانه‌ای وجود ندارد یا نشانه‌های خیلی کمی وجود دارد.
برخی غذا‌ها یا عادت‌های غذایی باعث بروز کولیت زخمی نمی‌شوند، اما می‌توانند وضعیت آن را بدتر کنند. در این نوشتار خواهید آموخت که برخی از مواد غذایی رایج می‌توانند علائم کولیت زخمی را وخیم کنند.
1. لوبیا
حبوبات و لوبیا دارای فیبر فراوانی هستند و می‌توانند باعث ایجاد گاز شوند، بنابراین آن‌ها غذای ایده‌آلی برای کسانی که مبتلا به کولیت زخمی هستند، محسوب نمی‌شوند.
جولی سپو، متخصص تغذیه و یکی از نویسندگان کتاب راهنمای رژیم کرون و کولیت، می‌گوید: “اما این مواد خوراکی همچنان یک بخش مهم در بسیاری از رژیم‌های غذایی، مخصوصا برای گیاهخواران و وگان‌ها هستند. ”
سپو می‌گوید، می‌توانید برای مصرف آن‌ها رسپی‌های متفاوتی را امتحان کنید یا آن‌ها را به مقدار کم مصرف کنید. به عنوان مثال، مصرف لوبیای کنسروی شسته‌شده یا حذف پوشش بیرونی نخود یا پوره کردن آن‌ها برای تهیه‌ی حمص از جمله مواردی هستند که سبب می‌شوند تحمل آن‌ها برای بدن راحت‌تر باشد.
2. قهوه و چای
قهوه نوشیدنی محبوبی است که معمولا همه حتی افرادی که مبتلا به IBD (بیماری التهابی روده) هستند، در طول چند دقیقه زمان استراحت‌شان در طول روز کاری مصرف می‌کنند. اما قهوه می‌تواند مدیریت علائم را به ویژه در بیماران مبتلا به کولیت زخمی بدتر کند.
همین حقیقت در مورد چای و دیگر نوشیدنی‌های دارای کافئین و همچنین محصولاتی که حاوی گوارنا هستند، صدق می‌کند. گوارنا محرکی است که اغلب در نوشیدنی‌های انرژی‌زا یافت می‌شود.
3. لبنیات
اگر نمی‌توانید لاکتوز را تحمل کنید، خوردن لبنیات می‌تواند علائم مشابه IBD را در شما ایجاد کند. اما این بدان معنا نیست که هر کسی که مبتلا به کولیت باشد، نباید شیر مصرف کند.
سوندانا کین، دارای مدرک دکترای پزشکی، متخصص گوارش در کلینیک مایو، در روچستر، مین می‌گوید: “اکثر مردم فکر می‌کنند در صورتی که مبتلا به بیماری کولیت باشند، دچار عدم تحمل لاکتوز نیز خواهند بود، اما چنین چیزی صحت ندارد. عدم تحمل لاکتوز به این بستگی دارد که چه میزان از آنزیمی که برای شکستن پیوند‌های لاکتوز لازم است، دارید؛ و تنها راه برای مطلع شدن از احتمال وجود چنین مشکلی در خودتان این است که یک لیوان شیر بخورید و بعد ببینید که آیا حال بدی به شما دست می‌دهد یا نه. ”
4. کلم بروکلی
سبزیجات پر از فیبر مانند کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم برگ و کرفس به راحتی قابل هضم نیستند و می‌توانند باعث ایجاد گاز، التهاب و گرفتگی شوند.
ممکن است تحمل این مواد غذایی برای‌تان راحت‌تر باشد اگر به خوبی پخته شوند و به قطعات کوچک خرد شوند، اما اگر این ار هم تاثیری نداشت، یک جایگزین برای آن‌ها در نظر بگیرید. سپو، که با بیماران IBD در بیمارستان مونت سینا در تورنتو کار می‌کند، می‌گوید: “ما دوست داریم بر آن‌چه که مردم هنوز هم می‌توانند بخورند، تمرکز کنیم. به عنوان مثال لوبیای سبز، گل کلم پخته، هویج خوب پخته شده و سیب‌زمینی شیرین. ”
5. دانه‌ها
اگر شما مبتلا به کولیت زخمی هستید، از خوردن دانه‌های کامل جلوگیری کنید. حتی اگر دانه‌های کوچکی (مانند آن‌هایی که در انواع توت یافت می‌شود) که در خود میوه یافت می‌شود، و همچنین دانه‌ّهای موجود در اسموتی‌ها، مربا، و ماست تهیه شده با میوه‌های واقعی را مصرف نکنید، بسیار برای‌تان کمک‌کننده خواهد بود.
سپو می‌گوید دانه‌ها معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کنند اگر خوب پودر شده باشند. بیماران او هرگز مشکلی با تخم کتان خوب پودر شده، یا مثلا ارده که از دانه‌های کنجد تهیه شده‌است، ندارند.
6. ذرت و قارچ
دکتر کین می‌گوید، هضم کردن قارچ و ذرت دشوار است. “ما آن را می‌خوریم، می‌جویم، اما به طور عمده، دانه‌های ذرت همچنان در بدن شما وجود دارند. ” همین ممکن است باعث تحریک دستگاه گوارش و اسهال در افراد مبتلا به کولیت زخمی شود، بنابراین بسیاری از افراد در زمان عود بیماری‌شان از خوردن این دانه‌ها پرهیز می‌کنند.
دکتر کین توصیه می‌کند که بیماران مبتلا به IBD هر زمانی که بیماری‌شان عود می‌کند، یک رژیم غذایی دارای فیبر کم را دنبال کنند. به این معنا که باید از هر ماده‌ی خوراکی که به طور کامل هضم نمی‌شود، مانند ذرت، قارچ، کلم بروکلی و کلم برگ، و غذا‌های کوچک و سخت مانند دانه‌ها و مغز‌ها پرهیز کنند.
7. گوشت‌های چرب
هنگامی که پای علائم کولیت زخمی به میان می‌آید، مصرف گوشت‌های خیلی چرب نمی‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد.
سپو می‌گوید: برش‌های بدون چربی گوشت را انتخاب کنید و به یاد داشته باشید که هر چه بهتر آن را بجوید احتمال بدتر شدن علائم بیماری‌تان نیز کم‌تر خواهد بود. مثلا هضم گوشت چرخ‌کرده، گوشت قلقلی، سس گوشت یا میت‌لوف در مقایسه با استیک گوشت بسیار راحت‌تر است.
ماهی چرب ممکن است داستان متفاوتی داشته باشد. سپو می‌گوید، به نظر می‌رسد که هضم ماهی سالمون برای همه راحت باشد.
8. ادویه‌جات
دکتر کین می‌گوید: “مردم درک می‌کنند که اگر مبتلا به کولیت باشند، باید یک رژیم غذایی سبک و بدون ادویه داشته باشند، اما ادویه لزوما باعث بروز مشکل نمی‌شود. ” برای مثال، افراد مبتلا به این بیماری که رژیم‌های کره‌ای را دنبال می‌کنند، غذا‌های بسیار تندی را مصرف می‌کنند. ”
سپو می‌گوید، پودر‌ها و ادویه‌جاتی که خوب آسیاب شده باشند می‌توانند بدون مشکل به رژیم غذایی شما اضافه شوند. اما اگر شما در غذاهای‌تان از گیاهان دارویی تازه یا خشک مثل جعفری و دانه‌های خردشده‌ی فلفل استفاده می‌کنید، آن‌ها را خوب له یا آسیاب کنید، تا در هضم آن‌ها و تحمل آن‌ها مشکلی نداشته باشید. اگر واکنش بدی نشان دادید، مصرف آن‌ها را قطع کنید تا زمانی که متوجه شوید چه میزان از آن‌ها برای شما مشکلی ایجاد نمی‌کند.
9. غذا‌های خامه‌ای
برخی از چاشنی‌ها و سس‌های پر از چربی مانند سس مایونز و سس آلفردو گاهی اوقات باعث تحریک علائم کولیت زخمی می‌شوند.
بعضی از آدم‌ها نیز با کره‌ی بادام‌زمینی که غنی از چربی‌های سالم است نیز مشکل دارند.
10. شکلات
شکر و کافئین، دو مورد از مهم‌ترین مواد تشکیل‌دهنده‌ی شکلات، هر دو می‌توانند در بروز گرفتگی و افزایش تعداد دفعات خروج مدفوع در افراد مبتلا به کولیت زخمی نقش داشته باشند، به خصوص زمانی که این بیماری در آن‌ها عود می‌کند.
سپو می‌گوید: “من فکر می‌کنم که تاثیر شکلات در پدیدار شدن علائم این بیماری به میزان شکلاتی که خورده می‌شود بستگی دارد. اگر از خوردن شکلات لذت می‌برید و می‌خواهید آن را در رژیم غذایی خود داشته باشید، می‌توانید یک قطعه‌ی کوچک از شکلات دارای کیفیت خوب بخورید و به این ترتیب هیچ مشکلی را تجربه نکنید. ”
11. الکل
انواع مختلف نوشیدنی‌های الکلی ممکن است شما را به شیوه‌های مختلف تحت تاثیر قرار دهند، اما به طور کلی، همه‌ی آن‌ها می‌توانند روده‌تان را تحریک کنند و سبب بروز اسهال شوند؛ بنابراین بهتر است الکل را از رژیم غذایی تان حذف کنید.
12. مغز‌ها
مانند دانه‌ها، مغز‌هایی که به اندازه‌ی کافی آسیاب نشده‌اند یا به اندازه‌ی کافی خرد نشده‌اند نیز می‌توانند در طول فرایند هضم و حرکات روده ناراحتی‌هایی را ایجاد کنند. سپو می‌گوید، اما لازم نیست که این چربی‌های سالم را به طور کامل کنار بگذارید (مگر این‌که به آن‌ها آلرژی داشته باشید): مغز‌هایی که له شده و به صورت کره‌ای نرم درآمده‌اند، به طور کلی مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
او توضیح می‌دهد: “می‌توانید آن‌ها را روی کراکر یا برش‌های نان بمالید، یا حتی آن‌ها را به اسموتی‌ها اضافه کنید. ” و برای بعضی از افراد مبتلا، خوب جویدن مغز قبل از بلعیدن نیز می‌تواند کافی باشد. هرچه بیش‌تر مغز‌ها را بجوید و آن‌ها ریزتر شوند، احتمال بدتر شدن علائم بیماری کولیت نیز کم‌تر خواهد بود. ”
13. نوشیدنی‌های گازدار
کولا و دیگر نوشیدنی‌های گازدار دو برابر به شما آسیب می‌زنند: اکثر این نوشیدنی‌ها نه تنها حاوی کافئین و شکر یا شیرین‌کننده‌های مصنوعی هستند، که می‌تواند باعث افزایش تولید گاز و مدفوع شوند، بلکه همین تولید گاز سبب بروز گرفتگی و احساس نفخ نیز می‌شود.
سپو می‌گوید اگر قصد نوشیدن نوشابه دارید، مقدار مصرف‌تان را محدود کنید و از نی هم استفاده نکنید، چرا که می‌تواند سبب وارد شدن گاز بیش‌تر به سیستم گوارش تان شود.
14. پیاز
سپو می‌گوید پیاز یکی دیگر از گیاهان “رشته‌ای” است که معمولا هضم آن با مشکلاتی همراه است.
او اضافه می‌کند: “به نظر می‌رسد که اگر پیاز خوب خرد یا ریز شود یا به خوبی پخته شود، افراد مبتلا به کولیت دیگر مشکلی با آن نخواهند داشت. یا ما به آن‌ها توصیه می‌کنیم که از پیاز برای طعم دادن به غذا‌هایی مانند سوپ استفاده کنند، و در صورت لزوم تفاله یا خرده‌های پیاز را از غذا خارج کنند. ”
